Статья посвящена программному коду смарт-контракта, используемому для автоматического исполнения обязательств по отдельным видам договоров. Основная цель статьи –  пределение правовой природы смарт-контракта и его роли в обеспечении исполнения обязательств по договорам, в связи с революционными возможностями компьютерного алгоритма одновременно включать в себя признаки договора и механизма его исполнения. В статье используется сравнительный анализ норм законодательства и юридической доктрины. Применяются кибернетический и лингвистический методы для выявления возможности заключения соглашения и оформления волеизъявления в виде программного кода. Выводами по исследованию являются определения, отражающие предназначение и правовую природу смарт-контракта. Ключевые слова: смарт-контракт, умный контракт, способ обеспечения исполнения обязательства, электронные сделки, цифровизация, волеизъявление, исполнение обязательств, договор, ненадлежащее исполнение, блокчейн.
Хузин Р.Р. Смарт-контракт келісімшарттық міндеттемелерді орындауды автоматтандыру құралы ретінде. Мақала шарттардың жекелеген түрлері бойынша міндеттемелерді автоматты түрде орындау үшін қолданылатын ақылды-келісімшарттың бағдарламалық кодына арналған. Мақаланың негізгі мақсаты – компьютерлік алгоритмнің өз бойына бір уақытта шарттың белгілерін жəне оны орындау тетіктерін біріктіру бағытындағы революциялық мүмкіндіктерінің аясында ақылды-келісімшарттың құқықтық табиғатын жəне оның шарттар бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етудегі рөлін анықтау. Мақалада заңнама нормаларын жəне құқықтық доктринаны салыстырмалы талдау қолданылады. Бағдарламалық код түрінде шарт жасасу жəне ерікті білдіру мүмкіндігін ашу үшін кибернетикалық жəне лингвистикалық əдістер пайдаланылды. Зерттеу бойынша алынған қорытындылар ақылды-келісімшарттың маңызы мен құқықтық табиғатын көрсететін анықтамалар болып табылады. Тірек сөздер: смарт-контракт, ақылды келісімшарт, мiндеттеменiң орындалуын қамтамасыз ету əдiс, электронды мəмілелер, цифрландыру, ерік білдіру, міндеттемелерді орындау, шарт, мiндеттеменi тиiсiнше орындамау, blockchain.
Khuzin R.R. Smart contract as a tool for automating fulfillment of contractual obligations. The article is devoted to the program code of a smart contract used to automatically fulfill obligations under certain types of contracts. The main purpose of the article is to determine the legal nature of a smart contract and its role in ensuring the fulfillment of contractual obligations in connection with the revolutionary capabilities of a computer algorithm, to simultaneously include the features of a contract and the mechanism for its execution. The article uses a comparative analysis of the norms of legislation and legal doctrine. Cybernetic and linguistic methods are used to identify the possibility of entering into an agreement and formalizing the expression of will in the form of a program code. The findings of the study are the definitions that reflect the purpose and legal nature of а smart contract. Keywords: smart contract, method of enforcing an obligation, electronic transactions, digitalization, will, fulfillment of obligations, contract, improper performance, blockchain.
Читать статью

23 июля 2020 г. Министерством юстиции РК было проведено обсуждение в онлайн-формате проекта Концепции правовой политики до 2030 г. в части гражданского законодательства. В этой связи в статье рассмотрены вопросы совершенствования законодательства Республики Казахстан в сфере частно-правовых отношений. Автором обосновывается мнение о необходимости разработки самостоятельной Концепции реформирования гражданского и в целом частно-правового законодательства в связи с несовершенством основанных на Модельном Гражданском кодексе СНГ норм Гражданского кодекса Республики Казахстан (далее – ГК РК). Предложен пересмотр содержания ГК РК на системной основе, начиная с первых его статей, не ограничиваясь точечными изменениями и дополнениями. Приведены недостатки в реализации действующей Концепции правовой политики, многие положения которой о развитии гражданского законодательства остались не выполненными. В обзорном порядке представлены пробелы и коллизии некоторых частей текста ГК РК, требующие, по мнению автора, изменений и дополнений. Предлагаемые меры по модернизации гражданского законодательства Казахстана основаны на проведенном автором анализе опыта реформирования гражданского законодательства стран СНГ, опыта Европейского союза и мнений ученых. В связи с систематическим искажением смысла правовых норм Гражданского кодекса на казахском языке, во исполнение требований Закона РК «О правовых актах» о соблюдении аутентичности текстов нормативных правовых актов на государственном и русском языках предлагаются меры законодательного и процедурного характера. Статья носит обзорный характер, т.к. рамки ее ограничены требованиями, предъявляемыми к объему публикации в журналах. Ключевые слова: Модельный Гражданский кодекс, модернизация гражданского законодательства, Концепция совершенствования законодательства, Директивы Европейского союза, источники права, принципы права, субъекты гражданских правоотношений, предмет и объект договора, аутентичность текстов закона.

Для цитирования и библиографии: Идрышева С.К. О реформировании гражданского законодательства Республики Казахстан // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 6-29. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_6

Идрышева С.К. Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасын реформалау туралы // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 6-29. 2020 жылғы 23 шілдеде ҚР Əділет министрлігі 2030 жылға дейінгі құқықтық саясат тұжырымдамасының жобасын азаматтық заңнама бөлігінде онлайн-форматта талқылау өткізді. Осыған байланысты мақалада Қазақстан Республикасының жеке-құқықтық қатынастар саласындағы заңнамасын жетілдіру мəселелері қарастырылған. Автор ТМД Модельдік Азаматтық кодексіне негізделген Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі (бұдан əрі – ҚР АК) нормаларының олқылықтарына байланысты азаматтық жəне жалпы жеке-құқықтық заңнаманы реформалаудың дербес тұжырымдамасын əзірлеу қажеттігі туралы пікірді негіздейді. ҚР АК мазмұнын оның алғашқы баптарынан бастап, жеке ғана өзгерістер мен толықтыруларға жол бермей, жүйелі негізде қайта қарау ұсынылады. Азаматтық заңнаманы дамыту туралы көптеген ережелері орындалмай қалған қолданыстағы Құқықтық саясат тұжырымдамасын іске асырудағы кемшіліктер келтіріледі. ҚР АК мəтінінің, автордың пікірінше, өзгерістер мен толықтыруларды талап ететін кейбір бөліктерінің ақаулықтары мен коллизиялары шолу тəртібінде ұсынылады. Қазақстанның азаматтық заңнамасын жаңғырту бойынша ұсынылатын шаралар автордың ТМД елдерінің азаматтық заңнамасын реформалау тəжірибесіне, Еуропалық Одақ тəжірибесіне жəне ғалымдардың пікірлеріне жүргізген талдауына негізделген. Азаматтық кодекстің құқықтық нормаларының қазақ тіліндегі мағынасының жүйелі түрде бұрмалануына байланысты «Құқықтық актілер туралы» ҚР Заңының нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік жəне орыс тілдеріндегі мəтіндерінің теңтүпнұсқалығын сақтау туралы талаптарын орындау үшін заңнамалық жəне процестік сипаттағы шаралар ұсынылады. Мақала көлемі журналдардағы жарияланымдарға қойылатын талаптармен шектелуіне байланысты ол шолу нысанында жазылған. Тірек сөздер: Модельдік Азаматтық кодекс, азаматтық заңнаманы жаңалау, заңнаманы жетілдіру Тұжырымдамасы, Еуропалық кеңестің Директивалары, құқықтың қайнар көздері, құқық қағидаттары, азаматтық құқықтық қатынастардың субъектілері, келісім шарттың пəні жəне объектісі, заң мəтіндерінің теңтүпнұсқалығы.
Idrysheva S.K. On Reforming the Civil Legislation of the Republic of Kazakhstan // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 6-29. July 23, 2020, the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan held an online discussion of the draft Concept of Legal Policy until 2030 as related to civil legislation. The article discusses the issues of improving the legislation of the Republic of Kazakhstan regarding private legal relations. The author provides evidence for the relevancy to develop an independent concept of reforming private law legislation in general and the civil one in particular due to the inadequacy of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan based on the Model Civil Code of the CIS (hereinafter referred to as the “CC of the RoK”). It is proposed to revise the content of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan on a systematic basis, starting from its first articles, avoiding isolated amendments and additions. In addition, the article describes shortcomings in implementing the current Concept of Legal Policy where many provisions on the development of civil legislation were not complied with. The author gives an overview of gaps and collisions of some parts of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, which in her opinion require amendments and additions. The proposed measures aimed at modernizing civil legislation are based on the author's analysis of the experience of reforming the legislation in the CIS countries, the experience of the European Union and the opinions of scholars. Due to the systematic sense distortion in the legal norms of the Civil Code in the Kazakh language, in pursuance of the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan ”On Legal Acts” on observing authenticity of the texts of regulatory legal acts in the state and Russian languages, the author comes up with some legislative and procedural measures. The article comprises their brief overview since its scope is limited by the requirements for the volume of publication in journals. Key words: Model Civil Code, modernization of civil legislation, Concept of improving legislation, Directives of the European Union, sources of law, principles of law, subjects of civil relations, subject and object of the contract, authenticity of the law texts.
Читать статью 

Сравнительно-правовой метод исследования представляет собой общепризнанный в юридической науке способ познания правовой действительности, правовых явлений. Сопоставление опыта нормативно-правового регулирования общественных отношений в различных юрисдикциях с учетом социально-экономического развития и соответствующих историко-политических условий конкретного государства позволяет глубже понять причины, закономерности возникновения и развития тех или иных правовых институтов и конструкций. Гражданское право, будучи базовой отраслью, обеспечивающей права и свободы человека в экономической сфере и устойчивое развитие рыночной экономики, в абсолютном большинстве стран мира занимает центральное место в правовой системе. В ходе сравнительно-правового исследования стратегически важно не просто рассматривать систему гражданского права и его институты в настоящее время, а отслеживать ход развития, этапы реформирования гражданского законодательства, увидеть картину в динамике, что позволит обеспечить всесторонний и объективный анализ эффективности и востребованности опыта конкретного государства. С этой целью в работе проанализированы современные реформы гражданского права в различных странах, относящихся к романо-германской правовой системе. В настоящей статье также внимание уделено унификации европейского частного права как пример конвергенции правовых систем с учетом достижений европейской юридической мысли. В статье приводятся выводы об основных тенденциях, которые объединяют большинство проведенных реформ гражданского законодательства в государствах Европы в начале XXI века. В частности, речь идет о повышении гибкости в регулировании гражданских правоотношений (диспозитивности), с одной стороны, и социализации частноправовых отношений (восприятие социально ориентированных конструкций), с другой стороны. Кроме того, в ряде юрисдикций наблюдается усиление автономности судебной практики и повышение ее роли посредством расширительного толкования норм гражданского законодательства. Ключевые слова: гражданское законодательство, реформирование, европейское частное право, модельные правила, диспозитивность, социализация, защита «слабой стороны», классические гражданские кодексы, судебное толкование.

Для цитирования и библиографии: Хасенов М. Реформирование гражданского законодательства в Европе: сравнительно-правовой обзор. Статья 1 // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 30-45. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_30

Хасенов М.Х. Еуропадағы азаматтық заңнаманы реформалау: салыстырмалы-құқықтық шолу. 1-мақала // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 30-45. Салыстырмалы-құқықтық зерттеу əдісі – құқықтық болмысты, құқықтық құбылыстарды білудің заң ғылымында жалпыға бірдей танылған əдісі. Белгілі бір мемлекеттің əлеуметтік-экономикалық дамуы мен тиісті тарихи-саяси жағдайларын ескере отырып, əртүрлі юрисдикциялардағы қоғамдық қатынастарды нормативтік-құқықтық реттеу тəжірибесін салыстыру қандай да бір құқықтық институттар мен құрылымдардың пайда болу жəне даму себептерін, заңдылықтарын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Азаматтық құқық экономикалық саладағы адам құқықтары мен бостандықтарын жəне нарықтық экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ететін негізгі сала бола отырып, əлемнің көптеген елдерінде құқықтық жүйеде орталық орын алады. Салыстырмалы-құқықтық зерттеу барысында азаматтық құқық жүйесін жəне оның институттарының қазіргі уақыттағы жайын қарап қана қоймай, азаматтық заңнаманың даму барысын, реформалау кезеңдерін қадағалап отыру, тұтас динамикасын көру стратегиялық тұрғыдан маңызды, бұл нақты мемлекет тəжірибесінің тиімділігі мен оған деген сұранысты жан-жақты жəне объективті талдауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Осы мақсатта жұмыста роман-германдық құқықтық жүйеге кіретін əртүрлі елдердегі азаматтық құқықтың заманауи реформалары талданды. Сондай-ақ осы мақалада еуропалық құқықтық ойдың жетістіктерін ескере отырып, құқықтық жүйелерді конвергенциялаудың мысалы ретінде еуропалық жеке құқықты біріз-дендіру тəжірибесіне назар аударылды. Мақалада ХХІ ғасырдың басында Еуропа мемлекеттерінде жүргізілген азаматтық заңнама реформаларының көпшілігін біріктіретін негізгі тенденциялар туралы қорытындылар келтірілген. Атап айтқанда, бір жағынан, азаматтық құқықтық қатынастарды реттеудегі икемділікті арттыру (диспозитивтілік) жəне, екінші жағынан, жеке құқықтық қатынастарды əлеумет-тендіру (əлеуметтік бағдарланған құрылымдарды қабылдау) туралы сөз болып отыр. Бұдан басқа, бірқатар юрисдикцияларда сот практикасының дербестігінің күшеюі жəне азаматтық заңнама нормаларын кеңінен түсіндіру арқылы оның рөлінің артуы байқалады. Тірек сөздер: азаматтық заңнама, реформалау, еуропалық жеке құқық, модельдік ережелер, диспозитивтілік, əлеуметтендіру, «əлсіз жақты» қорғау, классикалық азаматтық кодекстер, соттық түсіндіру. 
Khassenov M.Kh. Reforming Civil Law in Europe: a comparative legal overview. Аrticle 1 // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 30-45. The comparative legal method of research is a generally recognized method of cognition of legal reality and legal phenomena in jurisprudence. Comparison of the experience of legal regulation of social relations in various jurisdictions, taking into account the socioeconomic development and the corresponding historical and political conditions of a particular state, allows a deeper understanding of the causes, patterns of the emergence and development of certain legal institutions and structures. Civil law, being the basic branch of law that ensures human rights and freedoms in the economic sphere and the sustainable development of a market economy, in the vast majority of countries in the world occupies a central position in the legal system. While using comparative legal research, it is strategically important not only to consider the civil law system and its institutions at the present time, but to study the progress of development, the stages of reforming civil legislation, to see the picture in dynamics, which will provide a comprehensive and objective analysis of the effectiveness and relevance of the experience of a particular state. In this regard, the paper is devoted to analyzing the modern reforms of civil law in various countries being a part of the Romano-Germanic legal system. The author brings into focus the experience of unification of European private law as an example of the convergence of legal systems, taking into account the achievements of European legal thought. In addition, the article comprises the conclusions concerning the main trends characterizing the most of the reforms of civil legislation in the European states at the beginning of the XXI century which among other issues involves, on the one hand, increasing flexibility in the regulation of civil legal relations (dispositivity), and, on the other hand, the socialization of private legal relations (perception of socially oriented structures). Furthermore, in a number of jurisdictions, there has been an increase in the autonomy of judicial power and its role through an extensive interpretation of the norms of civil law. Key words: civil legislation, reform, European private law, model rules, dispositivity, socialization, protection of the “weak party”, classical civil codes, judicial interpretation.
Читать статью

This article analyses the current competition law objectives of Kazakhstan and compares them to those of other jurisdictions, including the EU and the EAEU. The discourse around the competition law objectives in Europe and in the US has been ongoing for a long time. From a normative perspective the EU Treaties do not confine competition law to the pursuit of a specific aim, neither they explicitly define its object. Hence, scholars, public officials, and practitioners have long grappled with this interpretative conundrum. Since its inception, the main goal of EU competition law was the integration of the internal market. Moreover, according to the CJEU's case law and the Treaties, competition law has a number of other objectives, including economic freedom, economic efficiency, justice and fairness. However, the broad spectrum of the different issues that may be categorised as been part of these objectives led to the formulation of narrower theories. In particular, one prevailed over the others, in the last decade, which comes under the name of consumer welfare theory. In a 2010 speech, after being nominated commissioner in charge of competition policy, Vice-President Almunia said that competition policy is a tool at the service of consumers and that consumer welfare is at the heart this policy and its achievement drives the Commission's priorities and guides their decisions. Moreover, in its «General Guidelines » (a non-binding guidance paper), the Commission stated that the objective of Article 101 TFEU is to protect competition on the market as a means of enhancing consumer welfare and of ensuring an efficient allocation of resources. By contrast, in Kazakhstan the competition policy objectives have not received similar attention and have been rarely discussed by scholars and judges alike. This article explains the importance of setting clear goals for competition law enforcement and policy. Finally, it argues that the antitrust law objectives of Kazakhstan should differ from those established in the EU and the US, in particular aiming at sustainable development, growth, innovation, and redistribution. Keywords: competition law; antitrust; antimonopoly law; objectives; public interest; economic objectives; competition enforcement; development; growth; innovation; distribution.

Для цитирования и библиографии: Claudio Lombardi. Competition Law Objectives in Kazakhstan // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 46-59. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_46

Клаудио Ломбарди. Қазақстандағы монополияға қарсы құқықтың мақсаттарыі // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 46-59. Мақалада Қазақстанның монополияға қарсы заңнамасының қазіргі заманғы міндеттері талданады жəне оларды басқа юрисдикциялардың, оның ішінде ЕО мен ЕАЭО міндеттерімен салыстыру жүргізіледі. Еуропа мен АҚШ-та монополияға қарсы заңнаманың мақсаттары туралы дискурс ұзақ уақыт бойы жалғасып келеді. Нормативтік тұрғыдан алғанда ЕО шарттары монополияға қарсы заңнаманы нақты мақсатқа ұмтылумен шектемейді, бірақ оның объектісін де тікелей анықтамайды. Сондықтан ғалымдар, мемлекеттік қызметкерлер мен практиктер бұл түсіндірме жұмбақ төңірегінде ұзақ уақыт бойы бас қатырып келеді. Өзінің құрылған сəтінен бастап ЕО монополияға қарсы заңнамасының негізгі мақсаты ішкі нарықты интеграциялау болды. Бұдан басқа, Еуропалық одақтың прецеденттік құқығы мен шарттарына сəйкес бəсекелестік туралы заңнама экономикалық еркіндікті, экономикалық тиімділікті, əділеттік жəне бейтараптықты қоса алғанда бірқатар басқа мақсаттарды көздейді. Алайда, осы мақсаттардың бір бөлігі ретінде жіктеуге болатын əртүрлі мəселелердің кең спектрі тар теорияларды тұжырымдауға əкелді. Атап айтқанда, олардың «тұтынушылардың əл-ауқат теориясы» деп аталатын бірі соңғы онжылдықта басқалардан басым болды. 2010 жылы сөйлеген сөзінде Вице-президент Альмуния бəсекелестік саласындағы саясат тұтынушыларға қызмет ететін құрал екенін жəне осы саясаттың өзегінде тұтынушылардың əл-ауқаты жатқанын жəне оған қол жеткізу комиссияның басымдықтарын жəне олардың шешімдерін анықтайтынын айтты. Сонымен қатар, комиссия өзінің «жалпылама жетекші қағидаттарында» (міндетті емес жетекші құжаттарында) TFEU 101-бабының мақсаты тұтынушылардың əл-ауқатын жақсарту жəне ресурстарды тиімді үлестіруді қамтамасыз ету құралы ретінде нарықтағы бəсекелестікті қорғау болып табылады деп мəлімдеді. Керісінше, Қазақстанда бəсекелестік саясатының мақсаттарына дəл осындай көңіл бөлінбейді жəне оларды ғалымдар мен судьялар сирек талқылайды. Бұл мақалада бəсекелестік саласындағы заңнама мен саясаттың сақталуын қамтамасыз ету үшін нақты мақсаттар қоюдың маңыздылығы түсіндіріледі. Соңында автор Қазақстанның монополияға қарсы заңнамасының мақсаттары ЕО мен АҚШ-та белгіленген, атап айтқанда, орнықты дамуға, өсуге, инновацияларға жəне қайта бөлуге бағытталған мақсаттардан өзгеше болуға тиіс деп пайымдайды. Тірек сөздер: бəсекелестік құқығы; монополияға қарсы құқық; монополияға қарсы заңнама; мақсаттар; қоғамдық мүдде; экономикалық мақсаттар; бəсекелестікті сақтауды қамтамасыз ету; даму; өсу; инновациялар; таралу.
Клаудио Ломбарди. Цели антимонопольного права в Казахстане // Право и государство 2020. № 3-4 (88-89). С. 46-59. В статье анализируются современные задачи антимонопольного законодательства Казахстана и проводится их сравнение с задачами других юрисдикций, в том числе ЕС и ЕАЭС. Дискурс вокруг целей антимонопольного законодательства в Европе и США продолжается уже давно. С нормативной точки зрения договоры ЕС не ограничивают антимонопольное законодательство преследованием конкретной цели, но и не прямо определяют его объект. Поэтому ученые, государственные чиновники и практики уже давно бьются над этой интерпретационной головоломкой. С момента своего создания, основной целью антимонопольного законодательства ЕС была интеграция внутреннего рынка. Кроме того, согласно прецедентному праву Европейского союза и договорам, законодательство о конкуренции преследует ряд других целей, включая экономическую свободу, экономическую эффективность, справедливость и беспристрастность. Однако широкий спектр различных вопросов, которые могут быть классифицированы как часть этих целей, привел к формулированию более узких теорий. В частности, одна из них превалировала над другими в последнее десятилетие, которая называется теорией благосостояния потребителей. В своем выступлении в 2010 году, будучи назначенным уполномоченным по вопросам конкурентной политики, Вице-президент Альмуния сказал, что политика в области конкуренции является инструментом, служащим потребителям, и что благополучие потребителей лежит в основе этой политики, и ее достижение определяет приоритеты Комиссии и определяет их решения. Кроме того, в своих «общих руководящих принципах» (не имеющих обязательной силы руководящих документах) комиссия заявила, что цель Статья 101 TFEU заключается в защите конкуренции на рынке как средства повышения благосостояния потребителей и обеспечения эффективного распределения ресурсов. В отличие от этого, в Казахстане целям конкурентной политики не уделялось такого же внимания, и они редко обсуждались учеными и судьями. В этой статье объясняется важность постановки четких целей для обеспечения соблюдения законодательства и политики в области конкуренции. Наконец, автор утверждает, что цели антимонопольного законодательства Казахстана должны отличаться от целей, установленных в ЕС и США, в частности, направленных на устойчивое развитие, рост, инновации и перераспределение. Ключевые слова: конкурентное право; антимонопольное право; антимонопольное законодательство; цели; общественный интерес; экономические цели; обеспечение соблюдения конкуренции; развитие; рост; инновации; распространение.
Читать статью

При помощи презумпции раздельной ответственности каждого субъекта гражданских правоотношений, недобросовестные учредители избегали имущественной ответственности за долги корпорации, которые возникли по их вине. По причине широкой распространенности такого рода судебных прецедентов, в англо-саксонскую правовую систему внедряется концепция «снятия корпоративного покрова», которая позволяет, при наличии вины учредителей, привлекать их к ответственности за долги корпорации. Недостаточная исследованность данной концепции английского права в Казахстане обосновывает актуальность темы статьи. Целью исследования является анализ содержания концепции снятия корпоративного покрова и выявление возможности внедрения ее положений в казахстанское законодательство. Научная новизна статьи определяется тем, что данное исследование
Выводы: на данный момент казахстанское законодательство придерживается принципа раздельной правосубъектности юридического лица и учредителя. При имплементации концепции снятия корпоративного покрова в гражданское законодательство Республики Казахстан прогнозируются как положительные, так и отрицательные правовые последствия. Несмотря на противоречивость и длительность судопроизводства, концепция применяется в ряде развитых иностранных государств, что позволяет говорить о полезности и положительных правовых последствиях ее применения. Ключевые слова: корпоративный покров, американская судебная система, тест Пауэлла, корпоративное законодательство, ответственность учредителя, корпорация, separate legal entity, piercing the corporate veil, alter ego, instrumentality.
Бегалиев Д.Т.  «Корпоративтік жамылғыны жою»: АҚШ тəжірибесі жəне Қазақстан Республикасының заңнамасында іске асыру мүмкіндіктері. Азаматтық құқықтық қарым-қатынастардың əр субъектісінің дербес жауапкершілігінің презумпциясы арқылы, заңды тұлғаның алақол құрылтайшылары өздерінің кінəсінен туындаған корпорацияның қарыздары үшін материалдық жауапкершіліктен қашқақтаған болатын. Осы іспеттес сот прецеденттерінің кең таралуы себепті ағылшын-саксондык құқық отбасына «корпоративтік жамылғыны жою» тұжырымдамасы енгізілді, ол құрылтайшылардың кінəсі болған жағдайда оларды корпорацияның қырыздары үшін жауапкершілікке тартуға мүмкіндік береді. Ағылшын құқығының осы тұжырымдамасының Қазақстанда жеткілікті зерттелмегені мақала тақырыбының өзектілігін айқындайды. Зерттеудің мақсаты корпоративтік жамылғыны жою тұжырымдамасының мазмұнын талдау жəне оның негізгі ережелерін қазақстандық заңнамаға енгізу мүмкіндіктерін анықтау болып табылады. Мақаланың ғылыми жаңалығы осы зерттеудің қазақстандық заң ғылымындағы «корпоративтік жамылғыны жою» тұжырымдамасының құқықтық табиғатын жəне тиімділігін анықтауға бағытталған алғашқы талпыныстардың бірі болуымен анықталады. Ғылыми мақаланың пəнін Қазақстан Республикасының жəне шет мемлекеттердің заңнамалары, шетелдік сот практикасы, шетелдік жəне отандық ғалымдардың ғылыми еңбектері құрайды. Ғылыми зерттеу əдістері: талдау, синтез, индукция, шегеру, сипаттау, салыстырмалы-құқықтық. Қорытынды: қазіргі уақытта Қазақстан заңнамасы заңды тұлғаның жəне құрылтайшының дербес құқықсубъектілігі қағидатын ұстануда. Корпоративтік жамылғыны жою тұжырымдамасын Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына енгізгенде əрі жағымды, əрі жағымсыз құқықтық салдарлар болжануда. Сот ісінің ұзақтығына жəне қайшылықтылығына қарамастан, тұжырымдама бірқатар дамыған шетелдік мемлекеттерде қолданылады, бұл болса, оны қолданудың пайдалылығы мен жағымды құқықтық салдары жайлы айтуға негіз береді. Тірек сөздер: корпоративтік жамылғы, АҚШ сот жүйесі, корпоративтік заңнама, Пауэлл тесті,, құрылтайшының жауапкершілігі, корпорация, separate legal entity, piercing the corporate veil, alter ego, instrumentality.
Begaliyev D.T. «Piercing the corporate veil»: the experience of the USA and possibilities of implementation in the legislation of the Republic of Kazakhstan. With the presumption of the several liabilities of each subject of civil matters, unscrupulous founders in bad standing avoided property liability for the debts of a corporation that arose through their fault. Due to the wide prevalence of this kind of judicial precedent, the concept of “piercing the corporate veil” is introduced into the Anglo-Saxon legal system, which allows, in case of fault of the founders, to bring them to justice for corporate debts. Insufficient study of this concept of English law in Kazakhstan justifies the relevance of the topic of our article. The research objective is to analyze the content of the concept of piercing the corporate veil and to identify the possibility of introducing its provisions in Kazakhstan legislation. The scientific novelty of the article is determined by the fact that this research is one of the first attempts in Kazakhstan's legal science to determine the legal nature and the effectiveness of applying the concept of “piercing the corporate veil”. The subject of the scientific article is the legislation of the Republic of Kazakhstan and foreign countries, foreign judicial practice, and the scientific work of foreign and domestic scientists. Research methods: analysis, synthesis, induction, deduction, descriptive, comparative legal. Conclusions: at the moment, Kazakhstan legislation adheres to the principle of the separate identity of the legal entity and the founder. When implementing the concept of piercing the corporate veil in the civil legislation of the Republic of Kazakhstan, both positive and negative legal consequences are predicted. Despite the inconsistency and length of judicial proceedings, the concept is applied in a number of developed foreign countries, which suggests the usefulness and positive legal consequences of its application. Keywords: corporate cover, USA judicial system, corporate legislation, Powell test, founder responsibility, corporation, separate legal entity, piercing the corporate veil, alter ego, instrumentality.
Читать статью

В статье рассматривается принцип добросовестности как одна из основ стабильности гражданского оборота. Принцип добросовестности усиливает защищенность участников гражданских правоотношений в условиях диспозитивного регулирования, действующего на основе принципов свободы договора и автономии воли сторон. В ряде зарубежных государств принцип добросовестности закреплен законодательно. Авторами на основе анализа некоторых норм Гражданского кодекса РК, гражданско-правовой доктрины и сравнительно-правового анализа сделан вывод о юридическом значении принципа добросовестности в гражданском праве, роли данного принципа в установлении пределов и условий судейского усмотрения, а также необходимости включения принципа добросовестности в перечень принципов гражданского законодательства. В условиях проводимой работы по имплементации отдельных норм и институтов английского права в законодательстве Республики Казахстан, первоочередной мерой должно стать законодательное закрепление принципа добросовестности в Гражданском кодексе Республики Казахстан. Ключевые слова: принцип добросовестности, Гражданский кодекс, законодательное закрепление, свобода договора, автономия воли сторон, справедливость, разумность, английское право, имплементация, эстоппель.
Әбдірайым Б.Ж., Хасенов М.Х. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде адалдық қағидасын заңнамалық бекіту туралы. Мақалада азаматтық айналым тұрақтылық негіздерінің бірі ретінде, адалдық қағидасын талқыланған. Адалдық қағидасы келісім-шарт еркіндігі және жақтар еркінің дербес қағидаларының негізінде әрекет ететін диспозитивті реттеу жағдайында азаматтық құқықтық қатынастар қатысушылардың қауіпсіздігін арттырады. Кейбір шет елдерде адалдық қағидасы заңда бекітілген. ҚР Азаматтық кодексінің кейбір ережелерін талдау негізінде авторлар, азаматтық құқық доктринасы және салыстырмалы-құқықтық талдау арқылы азаматтық құқық, сот қалауы шеттері мен шарттарын белгілеуде осы қағиданың рөлін, сондай-ақ адалдық қағидасын азаматтық қағидалар тізіміне қосуды қажет ету туралы қорытынды шығарылған. Қазақстан Республикасының заңнамасына ағылшын құқығының кейбір нормалары мен институттарын имплементациялау бойынша жұмыс барысында, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде адалдық қағидасын заңнамалық бекіту бастауыш шара болуы керек. Түйінді сөздер: адалдық қағидасы, Азаматтық кодекс, заңнамалық бекіту, келісім-шарт еркіндігі, жақтар еркінің дербестігі, әділеттілік, парасаттылық, ағылшын құқығы, имплементация, эстоппель.
Abdiraiym B., Khassenov M. On legislative determination of the principle of good faith in the Civil Code of the Republic of Kazakhstan. The article discusses the principle of good faith as one of the foundations of civil relations stability. The principle of good faith strengthens the security of the participants of civil relations within the disposition regulation, acting on the basis of contract’s freedom and parties’ will autonomy principles. In some foreign countries the principle of good faith has been legally established. The authors, based on the analysis of certain provisions of the Civil Code of Kazakhstan, civil law doctrine and comparative legal analysis have made conclusions concerning legal meaning of good faith in civil law, the role of this principle in establishing the limits and conditions of judicial discretion, as well as the need to include good faith to the list of principles of civil legislation. In the context of undertaking work on the implementation of certain rules and institutions of English law in the legislation of the Republic of Kazakhstan, the primary measure should be legislative determination of the principle of good faith in the Civil Code of the Republic of Kazakhstan. Key words: principle of good faith, Civil Code, legislative determination, contract’s freedom, parties’ will autonomy, equity, reasonableness, English law, implementation, estoppel.
Читать статью

В данной статье автором предпринята попытка исследования отдельных актуальных аспектов правового регулирования возмездных информационных услуг, а также предложены конкретные меры по его совершенствованию. Научные выводы сделаны на основе анализа и уточнения понятийного аппарата договорного института возмездных информационных услуг и смежных дефиниций. Ключевые слова: информация, услуга, информационная услуга, возмездное оказание информационных услуг, блокчейн, база данных, персональная информация, информатизация, обладатель информации, доступ к информационным услугам.
Абдрасулова Г.Э. Өтелмелі ақпараттық қызмет көрсетудің ұғымдық аппараты және құқықтық реттеуді жетілдіру туралы мәселесі. Бұл мақалада автор өтелмелі ақпараттық қызмет көрсетуді құқықтық реттеудің жекелеген өзекті қырларын зерттеуге талпынған, сонымен қатар оны жетілдіруге нақты шаралар ұсынған. Өтелмелі ақпараттық қызмет көрсетудің шарттық институтының және сабақтас дефиницияларының ұғымдық аппаратын нақтылау және талдау негізінде ғылыми қорытындылар жасалынған. Түйін сөздер: ақпарат, қызмет көрсету, ақпараттық қызмет көрсету, өтелмелі ақпараттық қызмет көрсету, блокчейн, дерекқор, жеке ақпарат, ақпараттандыру, ақпарат иесі, ақпараттық қызметтерге қол жеткізу.
Abdrasulova G.E. To the question of conceptual apparatus and improving the legal regulation of compehensive information services. In this article the author made an attempt to study some relevant aspects of the legal regulation of paid information services, and also proposed specific measures to improve it. Scientific conclusions are made on the basis of analysis and refinement of the conceptual apparatus of the contractual institution of paid information services and related definitions. Key words: information, service, informative service, provision of paid information services, block, database, personal information, informatization, information owner, access to information services.
Читать статью

Статья затрагивает особенности положений Модельного Гражданского Кодекса (МГК) СНГ в области международного частного права. Постатейный анализ норм общей части МЧП обнаруживает некоторые существенные недостатки, к сожалению, нашедшие отражение в национальных актах ряда стран-участниц. После исторического обзора и сопоставления актуального законодательства государств-членов организации, в т.ч. выбравших иной подход к кодификации, автором делается вывод о целесообразности отказа от МГК в качестве образца для дальнейшего развития МЧП. Ключевые слова: Содружество Независимых Государств, Модельный Гражданский Кодекс, международное частное право, коллизионное право, кодификация, применение коллизионных норм, применение иностранного права.
Ешниязов Н.С. Кемшіліктер Моделі? ТМД Модельдік Азаматтық Кодексінің коллизиялық құқық ережелері және олардың ұлттық заңнамалардағы көрінісі. Мақала ТМД-ң Модельдік Азаматтық Кодексінің коллизиялық құқық ережелерінің ерекшеліктерін қозғайды. ХЖҚ-ң жалпы бөлімі нормаларын баптап талдау кейбір елеулі кемшіліктерін ашып көрсетеді, өкінішке орай, олар қатысушы елдердің ұлттық заңнамаларында да көрініс тапқан. Тарихи шолу мен ұйымға мүше, с.і. кодификацияның басқа жолын таңдаған мемлекеттердің қазіргі заңнамаларын салыстыру нәтижесінде автор ХЖҚ-ты әрі қарай дамыту үлгісі ретінде МАК-тен бас тартудың оңтайлығы туралы қорытынды жасайды. Тірек сөздер: Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, Модельдік Азаматтық Кодекс, халықаралық жеке құқық, коллизиялық құқық, кодификация, коллизиялық нормаларды қолдану, шетелдік құқықты қолдану.
Yeshniyazov N.S.  The Model of Disadvantages? The Choice-of-Law Provisions of the CIS Model Civil Code and Their Reflection in the National Legislations. The article touches upon the features of the Commonwealth of Independent States Model Civil Code`s provisions in sphere of private international law. The paragraph-byparagraph analysis discovers some essential disadvantages which, unfortunately, found reception in the statutes of member-nations. After historical analysis and comparison of the actual legislation of the CIS participants, including those which have chosen another approach to codification, the author concludes that it is desirable to reject the MCC as a specimen for the further development of PIL. Keywords: Commonwealth of Independent States; Model Civil Code; private international law; choice of law; codification; application of conflict rules; application of foreign law.
Читать статью

В первой статье было рассмотрено, как Республика Казахстан в контрактах на недропользование последовательно закрепляет свои позиции, используя такие новые законодательные инструменты, как возможность расторжения контракта государством в одностороннем порядке, приоритетное право покупки государством права недропользования, требования по обеспечению экологической безопасности, требования к «местному содержанию» и т.д. В данной продолжающей эту тему статье в качестве сравнительно-правового аспекта рассматривается наличие подобных инструментов в немецком законодательстве. Ключевые слова: контракт на недропользование, стабилизационная оговорка, расторжение контракта в одностороннем порядке, преимущественное право, приоритетное право, энергетическая безопасность, экологическая безопасность, национальная безопасность, местное содержание, концентрация прав, баланс интересов. 
Досманова Ж.Е. Жерқойнауын пайдалануға арналған келісім-шарттар мемлекеттің мүддесін қорғау шаралары: Германия Федеративтік Республикасы. Бірінші бапта қаралғандай Қазақстан Республикасы жерқойнауын пайдалану келісім-шарттарында өз ұстанымын нығайтады, ол үшiн өз тарапынан келiсiмшартты бұзуға білетін сақтау мақсатында барлық жаңа заң құралдарын пайдаланады, мемлекеттің жерқойнауын пайдаланудағы басым құқығы, экологиялық қауіпсіздікке арналған талаптар, «жергiлiктi қамту» талаптары және т.б. Осы жалғастырушы тақырыпта мұндай құралдардың неміс заңнамасында болуы салыстырмалы түрде қаралады. Түйінді сөздер: жер қойнауын тұрақтандыру, біржақты тәртіппен шартты бұзу, айрықша басым құқық, басым құқық, энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, экологиялық қауіпсіздік, ұлттық қауіпсіздік, жергілікті қамту құқығы, құқықтардың концентрациясы, мүдделердің тепе-теңдiгi.
Dosmanova Zh. Measures to protect the state's interests in the subsoil use branch: Federal Republic of Germany. In the first article were considered as the Republic of Kazakhstan consistently consolidates its position in regards to the subsoil use contracts using the newest legal instruments such as the ability to terminate the contract unilaterally by the state, the priority right to purchase the subsoil use rights by the state, requirements to ensure the environmental safety, requirements for the “local content”, etc. In this continuing the theme article is considering as comparative and legal aspect existence of similar tools in the German legislation. Keywords: contract for subsoil, stabilization clause, termination the contract unilaterally, pre-emptive right, the right of priority, energy security, ecological security, national security, local content, the concentration of rights, the balance of interests.
Читать статью

В контрактах на недропользование государство последовательно закрепляет свои позиции, используя всё новые законодательные инструменты, как возможность расторжения контракта государством в одностороннем порядке, приоритетное право покупки государством права недропользования, требования по обеспечению экологической безопасности, требования к «местному содержанию» и т.д. В литературе отмечается, что введение подобных мер привело к усилению публичного характера регулирования контракта на недропользование. По мнению государства, данные механизмы регулирования восстанавливают баланс интересов в его пользу, который ранее, вследствие невыгодных условий контрактов, перевесил в сторону иностранных инвесторов. В данной статье автор рассматривает каждый из этих механизмов, а также возможные последствия их использования для привлечения инвестиций. Во второй части статьи в качестве сравнительно-правового аспекта рассматривается наличие подобных инструментов в немецком законодательстве. Ключевые слова: контракт на недропользование, стабилизационная оговорка, расторжение контракта в одностороннем порядке, преимущественное право, приоритетное право, энергетическая безопасность, экологическая безопасность, национальная безопасность, местное содержание, концентрация прав, баланс интересов.
Досманова Ж.Е. Қазақстан Республикасының құқығы бойынша жерқойнауын пайдалану саласындағы мемлекет мүдделерін қорғау жөніндегі шаралар // Құқық және мемлекет 2017. № 1-2 (74-75). Б. 58-72.
Мемлекет жер қойнауын пайдалану келісімшарттарында мемлекет тарапынан келісімшартты біржақты тоқтату мүмкіндігі, жер қойнауын пайдалану құқығын сатып алудың басым құқығы, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету талаптары, «жергілікті қамтуға» қойылатын талаптар және т.б. сияқты барлық жаңа заңнамалық құралдарды пайдалана отырып, өз ұстанымдарын ұдайы нығайтады. Әдебиетте осындай шараларды енгізу жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты реттеудің қоғамдық сипатын күшейтуге әкелгені атап көрсетіледі. Мемлекеттік пікірге сәйкес, бұл реттеуші механизмдер мүдде теңгерімін өз пайдасына қалпына келтіреді, бұрын тиімсіз келісімшарттардың салдарынан шетелдік инвесторлар басым түсетін еді. Осы мақалада автор осы механизмдердің әрқайсысын, сондай-ақ инвестиция тарту үшін оларды пайдаланудың ықтимал салдарларын қарастырады. Мақаланың екінші бөлігінде салыстырмалы-құқықтық аспект ретінде осындай ұқсас құралдардың неміс заңнамасында бар екендігі қарастырылады. Түйінді сөздер: жерқойнауын пайдалану келісімшарты, тұрақтандыру жайлы ескертпе, бір жақты тәртіпте келісімшартты бұзу, айрықша құқық, басым құқық, энергетикалық қауіпсіздік, экологиялық қауіпсіздік, ұлттық қауіпсіздік, жергілікті қамту, құқықтар концентрациясы, мүдделер тепе-теңдiгi.
Dosmanova Zh. Measures To Protect the Interests of the State in the Subsoil Use According To the Law of the Republic of Kazakhstan // Law and State 2017. № 1-2 (74-75). Р. 58-72.
The state consistently consolidates its position in regards to the subsoil use contracts using the newest legal instruments such as the ability to terminate the contract unilaterally by the state, the priority right to purchase the subsoil use rights by the state, requirements to ensure the environmental safety, requirements for the “local content”, etc. According to the literature, the introduction of these measures has led to an increased public regulation of the contracts for subsoil use. According to the state, these mechanisms restore the balance of interests in favor of the government, which previously outweighed towards the foreign investors, due to unfavorable conditions of the contracts. In this article, the author examines each of these mechanisms and the possible consequences of their use in order to attract investments. In the second part of the article the author considers the same mechanisms in German legislation in order to compare them with the ones used in Kazakhstan. Keywords: contract for subsoil use, stabilization clause, unilateral termination of contract, preemptive right, priority right, energy security, environmental safety, national security, local content, centralization of rights, balance of interests.
Читать статью