Статья посвящена развитию высшего юридического образования в Казахстане в годы Второй мировой войны. Объединение Алма-Атинского юридического института, Московского юридического института, а также других юридических институтов Москвы, Ленинграда, Минска, Харькова обусловило образование Первого государственного юридического института Народного Комиссариата юстиции СССР. Образование Первого ГЮИ НКЮ СССР оказало большое влияние на развитие высшего юридического образования и в дальнейшем юридической науки в Казахстане; на дальнейшее определение научных интересов ученых-юристов – С.Л. Фукса, М.А. Нуделя, др. Автор рассматривает деятельность Первого ГЮИ НКЮ СССР в учебном процессе, написании и обсуждении учебников, учебных пособий; подготовке кадров ученыхюристов; повышении квалификации практических работников; общественной и воспитательной работе со студентами. Ключевые слова: Вторая мировая война, Алма-Атинский юридический институт, Московский юридический институт, Ленинградский юридический институт, Юридический институт Прокуратуры СССР, Харьковский юридический институт, Минский юридический институт, Первый государственный юридический институт Народного комиссариата юстиции СССР, Фрунзенская юридическая школа, Казахстан, Алма-Ата, высшее юридическое образование, юридическая наука.
Тлепина Ш. В. Қазақстандағы Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында (1941 – 1943 жж.) жоғары заң білімі. Мақала Қазақстандағы Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында жоғары заң білімінің дамуына арналған. Алма-Ата заң институтының, Мәскеу заң институтының, сонымен қатар басқа Мәскеу, Ленинград, Минск, Харьковтың заң институттарының бірлесуі КСРО Әділет Халық Комиссариатының Тұңғыш мемлекеттік заң институтының құрылуына себепші болды. Тұңғыш КСРО ӘХК МЗИ құрылуы Қазақстандағы жоғары заң білімінің және де одан әрі заң ғылымының дамуына; С.Л. Фукс, М.А. Нудель және басқа заңгер-ғалымдардың ғылыми қызығушылықтарын анықтауына ерекше әсер етті. Автор Тұңғыш КСРО ӘХК МЗИ оқу үдерісінде, оқулықтарды, оқу құралдарды жазылуы мен талқылауында; заңгер-ғалым кадрларын даярлуда; тәжірибедегі қызметкерлердің біліктілігін арттыруындағы; студенттермен қоғамдық және тәрбие жұмысындағы қызметін қарастырады. Түйінді сөздер: Екінші дүниежүзілік соғыс, Алма-Ата заң институты, Мәскеу заң институты, Ленинград заң институты, КСРО Прокуратура Заң институты, Харьков заң институты, Минск заң институты, КСРО-ның Әділет Халық Комиссариатының Тұңғыш мемлекеттік заң институты, Фрунзе заң мектебі, Казақстан, Алма-Ата, жоғары заң білімі, заң ғылымы. 
Tlepina Sh. Higher legal education in Kazakhstan during theWorld War II (1941 – 1943). The formation and development of higher legal education in Kazakhstan during the years of the World War II is analyzed in the article. The integration of Alma-Ata law institute, Moscow law institute, as well as other law institutes of Moscow, Leningrad, Minsk, Kharkov had stipulated the formation of The First state law institute of People's Commissariat of Justice of the USSR. The formation of The First SLI PCJ USSR had influenced greatly on the development of higher legal education and, fatherly, on legal science in Kazakhstan; further defining of scientific interests of lawyers-scientists – S.L.Fuks, M.A.Nudel and others. The author considers the activity of The First SLI PCJ USSR in study process, in writing and discussing textbooks and manuals; preparation lawyers-scientists human resources; advanced training of practical workers; social and nurturing work with students. Keywords: the World War II, Alma-Ata law institute, Moscow law institute, Leningrad law institute, USSR Prosecutor's office Law institute, Kharkov law institute, Minsk law institute, The First state law institute of People's Commissariat of Justice of the USSR, Frunze law school, Kazakhstan, Alma-Ata, higher legal education, legal science.
Читать статью

В статье раскрывается научная, педагогическая, организаторская деятельность в системе высшего юридического образования и юридической науки профессора К.А. Жиренчина. Представлены сведения о его отце – профессоре А. М. Жиренчине, члене Географического общества СССР и Союза писателей Казахской ССР, ученом и государственном деятеле. В статье рассматриваются вопросы о выборе научного направления исследований К.А. Жиренчиным, защите им кандидатской диссертации, посвященной политико-правовым последствиям административных реформ 1867 − 1868 гг. в Казахстане. Уделяется внимание научно-методической деятельности ученого в процессе перехода к кредитной технологии обучения и реализации параметров Болонского процесса в стране, работе республиканской учебно-методической секции по группе специальностей «Право» Министерства образования и науки РК. Ключевые слова: реформа управления, политико-правовое развитие, XIX − начало XX вв., Казахстан в составе России, вассалитет, протекторат, история государства и права, кредитная технология обучения, республиканская учебно-методическая секция по группе специальностей «Право», Академия фундаментальных и прикладных наук имени С. З. Зиманова КазГЮУ.
Ш. В. Тлепина: Ғалым, педагог және жоғары заң білімдері мен заң ғылымдарының ұйымдастырушысы. Мақалада профессор К. А. Жиренчинның жоғары заң білімдері мен заң ғылымдары жүйесіндегі ғылыми, педагогикалық, ұйымдастырушылық қызметі ашылады. Оның әкесі – КСРО Географиялық қоғамының және Қазақ КСР-і жазушылар Одағының мүшесі, ғалым және мемлекет қайраткері, профессор А.М. Жиренчин туралы мәліметтер беріледі. Мақалада К. А. Жиренчиннің зерттеудің ғылыми бағытын таңдауы, оның Қазақстандағы 1867- 1868 жж. әкімшілік реформалардың саяси-құқықтық салдарларына арналған кандидаттық диссертациясын қорғауы туралы айтылады. Ғалымның оқытудың кредиттік технологияға өту процесіндегі және елде Болондық процесс көрсеткіштерін жүзеге асырудағы ғылыми-әдістемелік қызметіне, ҚР білім және ғылым Министрлігінің «Құқық» мамандығы тобы бойынша республикалық оқу-әдістемелік секциясындағы жұмысына назар аударылады. Түйінді сөздер: реформалық басқару, саяси-құқықтық даму, ХІХ-ХХ ғғ. басы, Қазақстан Ресей құрамында, вассалитет, протекторат, мемлекет және құқық тарихы, оқытудың кредиттік технологиясы, «Құқық» мамандығы тобы бойынша республикалық оқуәдістемелік секциясы, ҚазГЗУ С. З. Зиманов атындағы іргелі және қолданбалы ғылымдар Академиясы.
Sh. Tlepina: Researcher, teacher and manager of higher legal education and law science. The article reveals peculiarities of scientific research, educational and organizational activities in higher legal education and legal science of Professor Kazbek Abusagitovich Zhirenchin, Doctor of Law. It provides information about his father - professor A.M. Zhirenchin, who was a member of the USSR Geographical Society, member of Union of Writers of Kazakh Soviet Socialist Republic, scholar and state officer in Kazakhstan. The article analysis of the first major scientific study of the scientist – his dissertation on political and legal implications of administrative reforms of 1867 – 1868 in Kazakhstan. Scientific and methodological activity in higher legal education in the framework of transition to credit technology, and at present time – active implementation of the parameters of the Bologna process in the country is considered. Particular attention is paid to work of the scientist in Republican educational-methodical section on “Law” of the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan. Keywords: reform in management, political and legal development, XIX - early XX centuries, legal status of Kazakhstan as a part of Russia, vassalage, protectorate, history of state and law of the Kazakhs, credit technology of education, Republican educational-methodical section on “Law”, Academy of fundamental and applied sciences named after S. Z. Zimanov.
Читать статью 

В статье излагается биография известного ученого-криминалиста Аубакирова Александра Фидахметовича (1936 – 2011), повествуется о его практической и научной деятельности. Ключевые слова: наука, криминалистика, судебная экспертиза, Казахский НИИСЭ, общенаучные методы исследования, процесс доказывания.
М. Ч. Қоғамов: Профессор Аубакиров Александр Фидахметович. Мақалада белгілі ғалым-криминалист, профессор Аубакиров Александр Фидахметовичтің (1936 – 2011) өмірбаяны баяндалады, оның тәжірибелік және ғылыми қызметінің қалыптасуы туралы әңгіме қозғалады. Түйінді сөздер: ғылым, криминалистика, сот сараптамасы, Қазақ ССҒЗИ, зерттеудің жалпы ғылыми әдістері, дәлелдеу процесі. 
M. Kogamov: Рrofessor Alexander F. Aubakirov dedicated. The article presents the biography of a famous scientist and criminalist Aubakirov Alexander Fidahmetovich (1936 – 2011), tells the story of the formation of his practical and scientific activities. Keywords: science, forensic, forensics, Kazakh Research Institute of Forensic Expertise, scientific methods of research, the process of proof.
Читать статью 

Статья посвящена Зеликсону Элиазару Семеновичу, одному из малоизвестных сегодня ученых-юристов послевоенного Казахстана, его вкладу в развитие высшего юридического образования и юридической науки. Автор статьи пытается восстановить биографию Э.С. Зеликсона и дает обзор его деятельности и научного творчества в период формирования в Казахстане юридических научно-исследовательских и образовательных учреждений. Ключевые слова: Элиазар Семенович Зеликсон, КазГУ, советский уголовный процесс, университет, учебное пособие, ученый, юридический институт, юридический факультет, юридическое образование, юридическая наука.
Әлімжан Қ. Ұмытылғандардың бірі. Зеликсон Элиазар Семенович (1910-1975). Мақала соғыстан кейінгі Қазақстанда онша танымал емес заңгер ғалымдардың бірі Зеликсон Элиазар Семеновичке және оның жоғары заң білім беру саласы мен заң ғылымының дамуына қосқан үлесіне арналған. Мақала авторы Э. С. Зеликсонның өмірбаянын қалпына келтіруге тырысып Қазақстандағы заң ғылыми зерттеу мен жоғары заң білім беру мекемелерінің қалыптасу кезеңіне сәйкес келген оның қызметі мен ғылыми шығармашылығын шолып өтеді. Түйінді сөздер: Элиазар Семенович Зеликсон, ҚазМУ, советтік қылмыс процесі, университет, оқу құралы, ғалым, заң институты, заң факультеті, заң білім беру, заң ғылымы.
Alimzhan K. One of the forgotten. Zelickson Eliazar Semenovich (1910-1975). The Article is dedicated to Zelickson Eliazar Semenovich, one of the little known post-war Kazakhstan law scholars and his contribution to the development of higher legal education and legal science. The author tries to restore the biography of Eliazar Zelickson and gives an overview of his scholarly works and activities during the formation of legal educational and scientific institutions of Kazakhstan. Key words: Eliazar Semionovich Zelickson, Kazakh State University, soviet criminal proceedings, a university, a study manual, a scholar, a law institute, a law school, legal education, legal science.
Читать статью

Читать статью

Читать статью

Персоналия посвящена юбилею доктора юридических наук, профессора Когамова М. Ч. В ней подробно излагается его становление как ученого-юриста, гражданина и личности, а также достижения в научной деятельности в контексте профессиональной карьеры. Акцентируется внимание на существенном вкладе в правовую систему Казахстана. Ключевые слова: Когамов, уголовно-процессуальное право, уголовно-процессуальный кодекс, уголовный процесс, предупреждение преступлений, уголовное дело, орган дознания, следователь, прокурор, суд. 
Н. М. Абдиров, И. Ш. Борчашвили: Қоғам үшін туылған құқықтанушы. Мақала заң ғылымдарының докторы, профессор М.Ч. Қоғамовтың мерейтойына арналған. Мұнда оның ғалым-заңгер, азамат және тұлға ретінде қалыптасуы, сонымен қатар, кәсіби мансабының мәнмәтінінде ғылыми қызметтегі жетістіктері баяндалады, Қазақстанның құқықтық жүйесіне қосқан айтарлықтай үлесіне назар аударады.Түйінді сөздер: Қоғамов, қылмыстық-процессуалдық құқық, қылмыстық-процессуалдық кодекс, қылмыстық үдеріс, қылмыстың алдын алу, қылмыстық іс, тергеу органы, тергеуші, прокурор, сот. 
N. Abdirov, I. Borchashvili: Legislator born for society. The present article on personality is devoted to the anniversiry of Doctor of Law, professor M. Kogamov. His formation as an academic lawyer, citizen and person is detailed in it as well as his achievements in professional activity in the context of professional career, also the attention is focused on the essential conrbution to the legal system of Kazakhstan. Keywords: Kogamov, criminal procedure law, Criminal Procedure Code, criminal procedure, prevention of crime, criminal case, body of inquiry, investigator, prosecutor, court. 
Читать статью

Ғылыми мақала тақырыбының өзектілігі: Мақала еңбек құқығы және әлеуметтік қамсыздандыру құқығының дамуына үлес қосқан белгілі ғалым, заң ғылымдарының докторы, профессор, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университетінің кафедра меңгерушісі, «Құқық және мемлекет» журналының редакция алқасының мүшесі, 2020 жылы 70 жасқа толған Аманжол Мағзұмұлы Нұрмағамбетовке арналған. Аманжол Мағзұмұлының еңбектері толық зерттелмегендігі мақаланың ғылыми жаңалығы болмақ, ал басты мақсаты профессордың ғылыми шығармашылығы, жаңашылдығы мен көрегендігі, Қазақстан ғылымының дамуына қосқан үлесі туралы ашып көрсету. Мұнда ғалымның еңбек құқығы саласындағы ғылыми туындыларын зерттеу барысында тарихи, догматикалық, биографиялық әдістері, талдау және синтездеу тәсілдері орнымен қолданылған. Құқықтық саясатқа, еңбек туралы заңнама нормаларына және бүгінгі күні қолданыстағы консенсусқа қатысты ғылыми-практикалық түсіндірмелердің құндылығы көрсетілген. Автор ғалымның еңбек құқығы ғылымының дамуына қосқан елеулі үлесі туралы тұжырымға келеді. Профессор «Еңбек нарығы: құқықтық мәселелер және перспективалар» монографиясын, «Право социального обеспечения Республики Казахстан» оқулығын, «Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» ҚР Заңына түсініктеме (бірлескен авторлықта), Қазақстан Республикасының Конституциясына ғылыми-практикалық ұсыныс (бірлескен авторлықта), еңбек заңнамасы мен еңбек көші-қонының өзекті мәселелері бойынша 150-ден астам ғылыми мақалалар жазды. Көрнекті ғалым және конституциялық, еңбек құқығы саласынының маманы, монографиялардың, заңнамаларға пікірлердің, көптеген ғылыми мақалалардың авторы, патриот, философ, кең көзқарасты адам ретінде А.М. Нұрмағамбетов ғылыми кадрлардың (аспиранттар мен докторанттар) және жас мамандардың (студенттер мен магистранттар) бірнеше буынын дайындауға елеулі үлес қосты. Ғалым Қазақстанның заң білімінің мақтанышы, болашақ өскелең ұрпақ үшін жоғары үлгі тұтар тұлға болып табылады. Тірек сөздер: заң ғылымы, А.М. Нұрмағамбетов, заң ғылымдарының докторы, профессор, еңбек құқығы, әлеуметтік қамсыздандыру құқығы, мерейтой, ҚР Конституциялық Кеңесі, Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, М.С. Нарикбаев атындағы ҚАЗГЮУ Университеті.
Журунова М.К. О научном творчестве профессора А.М. Нурмагамбетова // Право и государство 2020. № 1-2 (86-87). С. 141-157. Статья посвящена вкладу в развитие науки трудового права и права социального обеспечения известного ученого, доктора юридических наук, профессора, заведующего кафедрой Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева, члена редколлегии журнала «Право и государство», Аманжола Магзумовича Нурмагамбетову, которому в 2020 г. исполнилось 70 лет. Научная новизна статьи заключается в том, что научные труды Аманжола Магзумовича в полной мере исследованы недостаточно. Целью данной статьи является изучение научного творчества профессора Аманжола Магзумовича Нурмагамбетова, выявление новаторства и дальновидности ученого, а также его вклада в развитие науки Казахстана. В статье использованыисторический, догматический, биографический методы, методы анализа и синтеза для исследования научных трудов профессора в области трудового права. Показана ценность научно-практических разъяснений, касающихся правовой политики, норм законодательства о труде. Автор приходит к выводу о значительном вкладе ученого в развитие науки трудового права. Профессором были написаны научно-практический коментарий к закону о труде, учебники по трудовому праву и по праву социального обеспечения, также опубликованы 150 научных статей по актуальным вопросам данной отрасли права. Как видный ученый, специалист в области конституционного и трудового права, автор монографий, комментариев к законодательству, многих научных статей, патриот, философ, человек широких взглядов, А.М. Нурмагамбетов внес также значительный вклад в подготовку научных кадров (аспирантов и докторантов) и нескольких поколений молодых специалистов (студентов и магистрантов), является гордостью юридического образования Казахстана, высоким примером для подрастающего поколения. Ключевые слова: юридическая наука, А.М. Нурмагамбетов, доктор юридических наук, профессор, трудовое право, право социального обеспечения, юбилей, Конституционный Совет РК, ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, Университет КАЗГЮУ им. М.С. Нарикбаева.
Zhurunova M.K. The scientific work of Professor A.M. Nurmagambetov // Law and state 2020. № 1-2 (86-87). P. 141-157. The article is devoted to the contribution to the development of the science of labor law and social security law of a famous scientist, doctor of law, professor, head of the department of Eurasian National University named after L.N. Gumilev, a member of the editorial board of the journal «Law and State« Professor Amanzhol Magzumovich Nurmagambetov who turned 70 in 2020. The scientific novelty of the article lies in the fact that the scientific works of Amanzhol Magzumovich are not fully studied. The purpose of this article is to study the scientific work of Professor Amanzhol Magzumovich Nurmagambetov to identify the scientist's innovation and foresight, as well as his contribution to the development of science in Kazakhstan. The article uses historical, dogmatic, biographical, analysis and synthesis methods to study the scientific works of professor in the field of labor law. The value of scientific and practical explanations regarding legal policy, labor legislation and the current consensus are shown. The author comes to the conclusion that the scientist has made a significant contribution to the development of the science of labor law on different problems. The professor wrote the monograph «Labor Market: Legal Problems and Prospects», textbook «The Law of Social Security of the Republic of Kazakhstan», commentary on the Law of the Republic of Kazakhstan «On Labor in the Republic of Kazakhstan» (co-authored), scientific and practical commentary on the Constitution of the Republic of Kazakhstan (co-authored), more than 150 scientific articles on current issues of labor law and labor migration. As a prominent scientist, a specialist in the field of constitutional and labor law, the author of monographs, comments on the law, many scientific articles, patriot, philosopher, person with wide views, A.M. Nurmagambetov also made a significant contribution to the training of scientific personnel (graduate students and doctoral students) and several generations of young specialists (students and undergraduates), he is the pride of legal education in Kazakhstan, a high role model for the future young generation. Key words: legal science, A.M. Nurmagambetov, Doctor of Law, Professor, Labor Law, Social Security Law, Anniversary, Constitutional Council of the Republic of Kazakhstan, ENU named after L.N. Gumilyov, University KAZGUU named after M.S. Narikbaev.
Читать статью

В статье рассматривается история становления и развития сравнительно-правовых исследований в России за последние два века. Выделяются этапы и факторы, влияющие на это направление исследований государства и права, а также основные труды российских и зарубежных ученых-компаративистов, оказавших заметное влияние на развитие российской юридической науки. Ключевые слова: сравнительное правоведение, юридическая наука, юриспруденция, Россия, зарубежное право, зарубежное государство, компаративистика, развитие науки, идеология, политика.
Марченко М. Н.,  Дерябина Е. М.: Ресейде салыстырмалы құқықтанудың дамуы. Мақалада соңғы екі ғасырдағы Ресейдегі салыстырмалы-құқықтық зерттеулердің қалыптасу және даму тарихы қарастырылады. Мемлекет пен құқық зерттеулерінің осы бағытына ықпал еткен кезеңдер мен факторлар, сондай-ақ ресей заң ғылымының дамуына айтарлықтай ықпал еткен ресейлік және шетелдік ғалым-компаративистердің негізгі еңбектері атап көрсетіледі. Түйінді сөздер: салыстырмалы құқықтану, заң ғылымы, юриспруденция, Ресей, шетелдік құқық, шетелдік мемлекет, компаративистика, ғылымның дамуы, идеология, саясат. 
Marchenko M.,  Deryabina E.: Development of Comparative Law in Russia. The article discusses the history and development of comparative Legal Research in Russia over the past two centuries. Authors define stages and factors affecting this area of studies of state and law, as well as major works of Russian and foreign scholars in comparative, had a marked influence on the development of the Russian legal science. Keywords: comparative law, legal study, law, Russian, foreign law, foreign states, Comparative, science, ideology, politics.
Читать статью

В статье приводятся биографические сведения, информация о научной и педагогической деятельности известного ученого в области уголовного права и эксперта законодательства, доктора юридических наук, профессора Р.Т. Нуртаева. Статья отражает основные этапы его жизни, вклад ученого в развитие юридической науки Казахстана. Авторы дают краткую характеристику наиболее значимым научным трудам ученого. Ключевые слова: юриспруденция, история юридической науки, юридическое образование, КазГЮУ, неосторожные преступления, гуманизация, уголовная политика, совершенствование законодательства, научная экспертиза, законопроект.
О. А. Возняк , А. М. Серікбаев, С. С. Симоненко: Атақты ғалым- криминолог. Мақалада биографиялық мәліметтер, қылмыстық құқық саласындағы атақты ғалым, заң сарапшысы, заң ғылымдарының докторы, профессор Р. Т. Нуртаевтың ғылыми және педагогикалық қызметі жөнінде ақпараттар берілген. Мақала оның өмірінің негізгі кезеңдерін, ғалымның Қазақстандағы заң ғылымының дамуына қосқан үлесін көрсетеді. Авторлар ғалымның өте маңызды ғылыми еңбектеріне қысқаша сипаттама береді. Түйінді сөздер: заңтану, заңды ғылымның тарихы, заң білімі, ҚазГЗУ, байқаусызда жасалған қылмыстар, ізгіліктендіру, қылмыс саясаты, заңнаманы жетілдіру, ғылыми сараптама, заң жобасы. 
O. Voznyak, A. Serikbaev, S. Simonenko: Renowned scientist–criminologist. The article provides biographical information, information on research and teaching well-known scientist in the field of criminal law and legal expert, Doctor of Law, Professor R. T. Nurtayev. This article presents the main stages of its life, the scientist's contribution to the development of legal science in Kazakhstan. The authors give a brief description of the most important scientific works of the scientist. Keywords: jurisprudence, history of legal science, legal education, KazHLU, reckless crime, humanization, criminal policy, improvement of legislation, scientific examination, bill.
Читать статью