Популярные статьи

ҚҰҚЫҚ және МЕМЛЕКЕТ
ПРАВО и ГОСУДАРСТВО
Law and State

Последние номера журнала

История государства и права

Элементы 11—20 из 20.

Автор Шапак У.Ш.

Автор Даукетова Ж

В статье осуществлен обзор основных историко-правовых источников по обычному праву казахов, в том числе в сфере уголовного правосудия, об институте степных судей-биев, существовавших в досоветский период развития Казахстана. Дана классификация научных трудов, раскрывающих сущность обычного права казахов и степного правосудия в тесной связи с историческими, социально-экономическими, политическими и духовными факторами того времени. Особо оговаривается важность использования потенциала наследия степных судей прошлого в современном уголовном судопроизводстве. Ключевые слова: Казахское ханство, древний мир права казахов, обычное право казахов, адат, суд биев, обычное уголовное право казахов, Жеты жаргы, Касым хан, Есим хан, Тауке хан, Толе би, Казыбек би, Айтеке би.
Даукетова Ж. Қазақтардың әдет-ғұрыптық заңы мен дала билерінің институтын зерттеу. Мақалада қазақтардың дәстүрлі заңдары, оның ішінде қылмыстық сот төрелігі саласында, Қазақстанды дамытудың кеңестік дәуіріне дейінгі болған дала билерінің институттарына қатысты негізгі тарихи және құқықтық көздер қарастырылған. Қазақ халқының әдет-ғұрыптық заңының, дала әділеттілігінің мәнін және сол уақыттағы тарихи, әлеуметтік-экономикалық, саяси, рухани факторлармен тығыз байланыста ететін ғылыми жұмыстардың жіктелуі келтірілген. Заманауи қылмыстық сот төрелігіндегі. өткен кезеңдегі дала билерінің әлеуетін пайдаланудың ерекше маңызы бар екені айтылады. Түйінді сөздер: Қазақ хандығы, қазақтардың әдет-ғұрыптық құқығы, қазақтардың әдеттегі құқығы, әдет, билер соты, қазақтардың дәстүрлі қылмыстық құқығы, Жеті жарғы, Қасым хан, Есім хан, Тәуке хан, Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би.
Dauketova Zh. Studies on the customary law of Kazakhs and the Institute of Steppe Judges-Biys. The article reviews the main historical and legal sources on the customary law of the Kazakhs,criminal justice, on the institute of steppe judges-biys that existed in the pre-Soviet period of Kazakhstan's development. Classification of scientific works revealing the essence of customary law of Kazakhs and steppe justice in close connection with the historical, social and economical, political and spiritual factors of that time is given. The importance of using the potential of the steppe judges of the past in modern criminal justice is discussed. Key words: The Kazakh Khanate, the ancient world of the rights of the Kazakhs, the customary law of the Kazakhs, adat, biys court, the ordinary criminal law of the Kazakhs, Zhety zhargy, Kasim Khan, Esim Khan, Tauke Khan, Tole bi, Kazybek bi, Aiteke bi.
Читать статью


Автор Аяған Б

В статье, рассмотрены проблемы генезиса казахской государственности, условия и основные предпосылки формирования Казахского ханства. Особое внимание уделено этническим процессам на территории средневекового Казахстана, этимологии термина «казах». Ключевые слова: Казахское ханство, национальное государство, геополитическая ситуация, Шейбаниды, Могулистан, устная историческая традиция, этнические процессы, этноним «казах», традиционное общество, Жетысу (Семиречье).
Аяған Б.: Керей мен Жәнібек – Қазақ хандығының негізін қалаушылар. Мақалада Қазақ мемлекеттілігінің генезисі мәселелері, Қазақ хандығының құрылуы тарихы, алғышарттары мен себептері қарастырылған. Сонымен қатар ортағасырлық Қазақстан аумағындағы этникалық үдерістер мен «қазақ» атауының шығу тарихына басымдық берілген. Түйінді сөздер: Қазақ хандығы, ұлттық мемлекет, геосаяси жағдай, Шейбанидтер, Моғолстан, ауызша тарихи дәстүр, этникалық үдерістер, «Қазақ» этнонимі, дәстүрлі қоғам.
Ayagan B.: Kerei Khan and Zhanibek Khan - founders of Kazakh khanate. The article considers problems of the genesis of the Kazakh statehood, as well as conditions and basic background for the formation of the Kazakh Khanate. Espessial attention is given to the ethnic processes in the territory of medieval Kazakhstan and to the etymology of the term “Kazakh”. Keywords: Kazakh Khanate, nation state, geopolitical situation, Shaybanids, Moghulistan, oral historical tradition, ethnic processes, ethnonym “Kazakh”, traditional society.
Читать статью


Автор Медведев В.Г

Статья посвящена анализу становления римского публичного права. Автор стремится показать, как основанные на обычаях законы призваны были обеспечить всем латинским общинам – civitates определенное общественное и политическое единство в виде начальных основ государственного строя, возникавшего на развалинах родоплеменной организации. Ключевые слова: римская община, закон, обычай, патриций, плебей, род, триба, патрон, клиент, право.
Медведев В. Г.: Римдік бұқаралық құқықтың қайнар көзі. Мақала римдік бұқаралық құқықтың қалыптасуын талдауға арналған. Автор әдет-ғұрыптарға негізделген заңдар барлық латын қауымына - civitates ру-тайпалық ұйымдардың ыдыраған орнында мемлекеттік құрылыстың бастапқы негізі ретінде пайда болған белгілі бір қоғамдық және саяси бірлікті қамтамасыз етуі тиіс болғандығын көрсетуге тырысқан. Түйінді сөздер: рим қауымы, заң, әдет-ғұрып, патриций, плебей, ру, триба, патрон,клиент, құқық.
Medvedev V.: From the origin of the Roman public law. The article is devoted to the analysis of the formation of the Roman public. The author seeks to show how laws based on customs were intended to ensure that all the Latin communities provided a definite social and political unity in the form of initial foundations of the state order, the obtained on the ruins of tribal organization. Keywords: Rome community, law, custom, patrician, pleb, clan, tribe, patron, client, law.
Читать статью


Автор Т. С. Жумаганбетов

Автор статьи предлагает рассматривать вопросы государственности средневекового народа «кок-тюрк», выйдя за пределы формальных признаков государственности и формационного анализа. Изучение государственности, учитывая особенности номадизма и социальной организации кочевых обществ, по мнению автора, позволяет увидеть знакомые признаки государства в специфических институтах кокюрков. Ключевые слова: государство, каган, номадизм, катун, шад, ябгу, тутук, животноводство, формация, исследование.
Т. С. Жумағанбетов: Көк-түркілердің мемлекеттілігінің зерт- теу мәселері. Мақаланың авторы осы ғылыми тақырыпты мемлекеттіліктің пайда болуы теориясы және формациялық талдау қағидасының формалдық белгілерінен шыға қарауды ұсынады. Номадизмнің және мұндай қоғамның әлеуметтік ұйымдастырылуының өзгешелігін ескере отырып зерттеу − көк-түркілердің төл институттарында мемлекеттің таныс белгілерін көрсете алатын жаңа жол. Түйінді сөздер: қаған, номадизм, қатын, шад, ябгу, тутук, мал шаруашылығы, формация, тақырып, зерттеу. 
T. S. Zhumaganbetov: Questions of research of the statehood of Kok-turks. In this article the questions of statehood of the medieval people «kok-tyurks» are written . The author suggests to consider this scientific subject apart from the formal theory of a state and formational analysis.
The research of a statehood taking into account the peculiarities of nomadism and social organization of such societies as kok-tuyrks is a new way which enables to see familiar signs of a state in specific instituons of kok-tuyrks. Keywords: kagan, nomadism, katun, shud, abgu, tutuk, cattle, bruding, formation, subject, research.
Читать статью


Автор Нурпеисов Е.К., Жусіп С.А.

(nurela@yandex.ru) (turkestan.010862@gmail.com)
Идеологические истоки движения «Алаш», приведшие к провозглашению Автономии Алаш в 1917 году, формировались несколько раньше. Идея казахской автономии возникла не вдруг и не благодаря Февральской революции 1917 года. Её истоком стало общественно-политическое течение Сибирское областничество, возникшее среди сибирской интеллигенции в середине 60-х годов ХІХ века. Казахское национальное движение «Алаш» изначально сформировалось в виде отделения сибирского областничества, организатором и лидером отделения был А.Н. Букейхан. И в дальнейшем он выступил теоретиком, пропагандистом и лидером казахского областничества. Провозглашённая в качестве Национально-территориальной Автономии, Алаш трансформировалась в суверенное государство де-юре и де-факто. Она была образована ІІ-м Всеказахским курултаем (учредительным собранием по-казахски) в статусе субъекта предполагаемой Российской федеративной республики. Такая трансформация произошла в силу того факта, что Россия не стала федеративным государством. Более того, она утратила единую, централизованную власть. Этот нюанс до сих пор ускользал из поля зрения ряда отечественных и зарубежных исследователей-историков или же сознательно игнорировался ими. По их мнению, Республика Алаш не существовала, поскольку она себя официально не провозгласила, существовало лишь её правительство Алаш Орда. Но этот тезис, по мнению авторов статьи, в корне неверен, поскольку само наличие правительства предполагает существование государства. Автономия Алаш по форме правления была Республикой, характерными чертами которой являлись выборность всех высших органов государственной власти (представительной, исполнительной и судебной ветвей власти) и местного самоуправления (земства). Республика Алаш осуществила революционные преобразования в казахском обществе, сопоставимые по своей политической значимости с радикальными реформами Парижской Коммуны по строительству нового государства. Авторы в качестве методологической основы исследования использовали диалектический метод познания природных и общественных явлений. При исследовании руководствовались общенаучными и специально-историческими методами, а из общенаучных методов были использованы анализ, синтез, логический методы. Из категории специально-исторических методов были использованы историко-ретроспективный, историко-генетический, историко-типологический, историко-системный методы. Ключевые слова: Общеказахский курултай, Автономия Алаш, федерация, трансформация, республика, Парижская коммуна, суверенитет, независимость, Алаш Орда, советская власть.

Нұрпейісов Е.Қ., Жүсіп С.А. Алаш Республикасы: де-юре жəне де-факто. Бұл мақалада мемлекет жəне құқық теориясы тұрғысынан қарағанда, келешек Ресей Федеративтік Республикасының құрамында автономия ретінде құрылған Алаш республикасының қалыптасқан ахуалға байланысты еріксіз егеменді, дербес мемлекетке айналу тарихы қарастырылады. Ресей автономиялық мемлекеттерді қамти алатындай федерация ретінде қалыптаса алмауы себепті Алаштың автономия мəртебесі де тұрақталмады. Бұл тарихи факт осы уақытқа дейін зерттеушілердің назарынан тыс қалып келді немесе саналы түрде еленбеді. Алаш автономиясы басқару нысаны бойынша республика болды. Алашта республикаға тəн жоғарғы мемлекеттік өкілетті, атқарушы жəне соттан бастап жергілікті өзін-өзі басқаруға (земствоға) дейінгі мемлекеттік биліктің барлық тармағының түгел сайлануы сынды белгілері болды. Осылайша Алаш республикасы саяси маңызы жағынан Париж Коммунасы жүзеге асырған жаңа мемлекет құрылысы сынды түбегейлі реформаларға пара-пар Қазақстанда түпкілікті өзгерістер жасады. Тірек сөздер: Жалпықазақ құрылтайы, Алаш автономиясы, федерация, трансформация, республика, Париж коммунасы, егемендік, тəуелсіздік, Алаш Орда, Кеңес өкіметі.

Nurpeyisov E.K., Zhussip S.A. The Republic of Alash: De jure and De facto. Based on the theory of state and law, the Republic of Alash, created in the status of autonomy as part of the supposed Russian Federal Republic, by the will of circumstances grew into a sovereign, independent state. Its status of autonomy could not be established since Russia did not become a federation capable of embracing autonomous republics. This nuance has so far escaped the attention of researchers. The autonomy of Alash in the form of government was a Republic, the characteristic features of which are the electability of all branches of state power from the highest representative, executive and judicial to local self-government (zemstvo). Thus, the Republic of Alash has made a revolutionary transformation in Kazakhstan, comparable in its political signi cance to the radical reforms for the construction of a new state carried out by the Paris Commune. Keywords: All-Kazakh Kurultai, Alash autonomy, federation, transformation, republic, Paris Commune, sovereignty, independence, the Alash Horde, Soviet power.

Для цитирования и библиографии: Нурпеисов Е.К., Жусіп С.А. Республика Алаш: де-юре и де-факто // Право и государство. 2021. № 3 (92). – С. 6-25. DOI: 10.51 634/2307-5201_2021_3_6

Читать статью


Автор Зинуров Р.Н

(rafailzinuroff@yandex.ru)
Условия зарождения и упорядочения норм обычного права на рубеже XII века в Армении и в казахском кочевом обществе XVII века, являются одними из актуальных и малоизученных аспектов в истории права. В связи с этим, предмет исследования настоящей статьи - правовая и социальная суть, особенности кодифицированных норм обычного права XII-XVII веков - «Судебника» Мхитара Гоша и «Жеті жарғы» Тауке хана. Исходя из этого, целью исследования автора явилось выявление особенностей социально-экономических условий армянского и казахского обществ названных веков, объективно обусловивших необходимость кодификации древнейших пластов обычного права этих народов, их выдающимися представителями. По мысли автора, созданные независимо друг от друга, эти кодифицированные нормы обычного права, в обоих случаях явились решающими условиями устойчивости и выживания казахского и армянского обществ в условиях жесткой конкуренции и давления извне. С помощью историко-правового и сравнительного метода исследования, автором предпринята попытка обосновать, что эти памятники права, на протяжении веков смогли играть роль регуляторов всех видов правоотношений в оседлом армянском и кочевом казахском обществе. Новизна темы исследования заключается в исследовании и анализе правового содержания кодифицированных норм обычного права в обществах, существенно разнящихся в пространственном и временном отношениях. При этом автором обоснована правомерность сравнительного исследования норм обычного права, представляющих исконно оседлое армянское общество XII века и кочевое казахское общество XVII века. Анализом правовых норм этих кодификаций относительно тяжких и имущественных преступлений, некоторых норм в области семейно-брачных отношений, автор приходит к выводу о примерно схожих и социально-экономических условиях их выживаемости - владение скотом. Исследуя диспозиции составов преступлений с квалифицирующими признаками, видов наказаний за них, автор приходит к выводу о степени распространенности этих преступлений в традиционном армянском и казахском обществах. Усеченные требования к честности и объективности судопроизводства биев в «Жеті жарғы», автор обосновывает их высочайшим авторитетом и известностью в казахском кочевом мире, уникальностью их социально-правового статуса, в связи с чем, призывы к ним о честности, в тех условиях, по мнению автора, не являлись необходимостью. Автором обращено внимание, что все нормы «Судебника» имеют ссылки на библейские нормы, тогда как, лишь некоторая часть норм «Жеті жарғы», имеют отношение к нормам шариата. По мнению автора, часть правовых норм «Судебника», о способах и видах владения имуществом, основана на нормах римского гражданского права. Относительно требования нормы «Жеті жарғы» о необходимости являться на Общее собрание с оружием, автором высказан тезис, как об отголоске древних времен военной демократии. Уникальность этих кодифицированных правовых систем, автор также обосновывает и тем, что «Судебник» на протяжении столетий применялся не только в Армении, но и среди армянских общин Польского королевства. «Жеті жарғы», хотя постепенно вытеснялся российскими имперскими законами, был востребован казахским обществом вплоть до XX века. Ключевые слова: обычное право, «Судебник», «Жеті жарғы», кодификация, армянская церковь, шариат, казахское кочевое общество, бий, судопроизводство, наказание.

Зинуров Р.Н. Мхитар Гоштың «Сот кітабы» жəне Тəуке ханның «Жеті жарғысы» - өткен ғасырлардың бірегей этно-құқықтық ескерткіштері. XII ғасырдың басында Арменияда жəне XVII ғасырдағы қазақ көшпелі қоғамында əдет-ғұрып құқығы нормаларының пайда болу жəне ретке келтірілу шарттары құқық теориясының өзекті жəне аз зерттелген қырларының бірі болып табылады. Осыған байланысты, осы мақаланың зерттеу пəнін XII-XVII ғасырлардағы əдет-ғұрып құқығының Мхитар Гоштың «Сот кітабы» жəне Тəуке ханның «Жеті жарғысы» сынды кодификацияланған нормаларының құқықтық жəне əлеуметтік мəні, ерекшеліктері құрады. Осыған сүйене отырып, зерттеудің мақсаты жоғарыда аталған ғасырлардағы армян жəне қазақ халықтардың көрнекі өкілдерінің əдет-ғұрып құқығының ең ежелгі қабаттарын кодификациялауын объективті түрде қажет еткен осы қоғамдардың əлеуметтік-экономикалық жағдайларының ерекшеліктерін анықтау болды. Автордың ойынша, бір-бірінен тəуелсіз құрылған, əдет-ғұрып құқығының бұл кодификацияланған нормалары екі жағдайда да қатал бəсекелестік пен сырттан көрсетілген қысым жағдайында қазақ жəне армян қоғамдарының тұрақтылығы мен өмір сүруінің шешуші шарттары болды. Тарихи-құқықтық жəне салыстырмалы зерттеу əдістерінің көмегімен автор бұл құқық ескерткіштері ғасырлар бойы отырықшы армян жəне көшпелі қазақ қоғамдарындағы құқықтық қатынастардың барлық түрлерін реттеуші рөлін атқара алғанын негіздеуге талпыныс жасады. Мақала тақырыбының жаңалығы кеңістік пен уақыт тұрғысынан бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленетін қоғамдардағы əдет-ғұрып құқығының кодификацияланған нормаларының құқықтық мазмұнының зерттелуінен жəне талдануынан көрінеді. Бұл ретте автор XII ғасырдағы байырғы отырықшы армян қоғамы мен ХII ғасырдағы көшпелі қазақ қоғамындағы əдет-ғұрып нормаларын салыстырмалы зерттеудің орындылығын негіздейді. Осы кодификациялардың ауыр жəне мүліктік қылмыстарға қатысты құқықтық нормаларын, отбасылық жəне неке қатынастары саласындағы кейбір нормаларын талдау негізінде автор олардың өмір сүруінің шамамен ұқсас əлеуметтік-экономикалық шарттары - малға иелік ету болғаны туралы қорытындыға келеді. Саралаушы белгілері бар қылмыс құрамдарының диспозициясын, оларға қолданылатын жаза түрлерін зерттей келе, автор дəстүрлі армян жəне қазақ қоғамдарында бұл қылмыстардың таралғандығы туралы ой қорытады. «Жеті жарғыда» билердің сот ісін жүргізуінің шыншылдығы мен объективтілігіне қойылған талаптардың мардымсыздығын автор көшпелі қазақ əлемінде олардың жоғары бедел мен танымалдыққа ие болуымен, олардың əлеуметтік-құқықтық мəртебесінің бірегейлігімен байланыстырады, осыған орай, автордың пікірінше, бұл жағдайда оларға адалдық туралы үндеу бағыттау қажет емес еді. Автор «Сот кітабының» барлық нормалары библия нормаларына сілтеме жасайтынына, ал «Жеті жарғы» нормаларының тек бір бөлігінің ғана шариғат нормаларына қатысы бар екеніне назар аударады. Автордың пікірінше, «Сот кітабының» мүлікті иелену əдістері мен түрлері туралы құқықтық нормаларының бір бөлігі Рим азаматтық құқығының нормаларына негізделген. «Жеті жарғы» нормасының жалпы жиынға қару-жарақпен келу қажеттігі туралы талаптарын автор ежелгі замандардағы əскери демократияның жаңғырығы ретінде қабылдайды. Бұл кодификацияланған құқықтық жүйелердің бірегейлігін автор сонымен қатар «Сот кітабының» ғасырлар бойы тек Арменияда ғана емес, сонымен бірге Поляк патшалығының армян қауымдастықтары арасында да қолданылуымен негіздейді. «Жеті жарғы» Ресейдің империялық заңдарымен бірте-бірте ығыстырылғанына қарамастан, қазақ қоғамында ХХ ғасырға дейін сұранысқа ие болды. Тірек сөздер: əдет-ғұрып құқығы, «Сот кітабы», «Жеті жарғы», кодификациялау, армян шіркеуі, шариғат, көшпелі казақ қоғамы, би, сот ісін жүргізу, жаза.

Zinurov R.N.The «Sudebnik» by Mkhitar Gosh and «Zheti zhargy» by Tauke Khan as unique ethno-legal monuments of the past centuries. In Armenia and in the Kazakh nomadic society of the 17th century, the conditions for the emergence and organizing the norms of customary law at the beginning of the 12th century are one of the relevant aspects of the theory of law. In this regard, the subject of the study within this article is the legal social signi cance and features of the codi ed norms of customary law of the 12th-17th centuries - the “Sudebnik” by Mkhitar Gosh and “Zheti Zhargy” by Tauke Khan. Thus, the purpose of the author's research was to study the peculiarities of the socio-economic conditions of the Armenian and Kazakh societies of these centuries, which objectively determined the need to codify the ancient layers of the customary law of peoples, by their prominent representatives. According to the author, the codi ed norms of this customary law, which emerged independently of each other, in both cases were a decisive condition for the stability and existence of the Kazakh and Armenian societies in conditions of  erce competition and external pressure. Using the historical-legal and comparative method of research, the author made an attempt to justify that these monuments of law for centuries could play a regulatory role in all types of legal relations in the settled Armenian and nomadic Kazakh society. The novelty of the research topic lies in the study and analysis of the legal content of codi ed norms of customary law of the societies which differ signi cantly location and time-wise. At the same time, the author justi ed the validity of a comparative study of the norms of customary law representing the indigenous settled Armenian society of the 12th century and the nomadic Kazakh society of the 17th century. Analyzing the legal norms of these codi cations in relation to grave and property crimes, some norms in the  eld of family and marriage relations, the author comes to the conclusion regarding approximately similar socio-economic conditions of their existence - the possession of cattle. Examining the contents of criminal offences with qualifying attributes and the types of punishments for them, the author comes to the conclusion regarding the degree of prevalence of these crimes in traditional Armenian and Kazakh societies. The truncated requirements for honesty and objectivity of judicial proceedings of biys in “Zheti Zhargy” the author substantiates with biys' highest authority and fame in the Kazakh nomadic world, the uniqueness of their social and legal status, in connection with which appeals to them about honesty in those conditions, according to the author, were not necessary. The author drew attention to the fact that all the norms of “Sudebnik” refer to the biblical norms, whereas only a limited number of the norms of “Zheti Zhargy” refers to the norms of Sharia. According to the author, some provisions of “Sudebnik” on the methods and types of property ownership are based on the norms of Roman civil law. The author considers the requirement of the norm of “Zheti Zhargy” to participate in a general meeting with weapons as an echo of the ancient times of military democracy. The uniqueness of these codi ed legal systems, according to the author, lies in the fact that for centuries, “Sudebnik” was used not only in Armenia, but also among the Armenian communities of the Polish Kingdom. Although “Zheti Zhargy” were gradually replaced by Russian imperial laws, Kazakh society still used it up until the 20th century. Keywords: customary law; “Sudebnik”, “Zheti Zhargy”; codification; the Armenian Church; Sharia; Kazakh nomadic society; biy; judicial proceedings; punishment.

Для цитирования и библиографии: Зинуров Р.Н. «Судебник» Мхитара Гоша и «Жеті жарғы» Тауке Хана – уникальные этно-правовые памятники прошлых веков // Право и государство. 2021. № 3(92). – С. 26-51. DOI: 10.51634/2307-5201_2021_3_26

Читать статью
 


Автор Dr. Gаbor HAMZA

The author of this study emphasizes the contemporary significance of Roman law traditions. He points out that the idea of classification (divisio) of the Roman legal system originated in ancient Greek and Hellenistic philosophical thinking. He also emphasizes that the classification or partition (divisio) of ius civile is in no way related to the presentday classification of the legal order (system) into various ‘branches’ of law, particularly in civil law jurisdictions. Referring to a number of examples, the author proves that Roman law did not recognize a separation between public and private law as it is recognized today in many jurisdictions. He points out, in compliance with the thoughts of Azo, the ‘danger’ of this separation. The division is hardly able to provide any contribution to an adequate interpretation and development of law, since it evokes the ‘danger’ i.e. the negative consequences, of the disintegration of the legal system. Keywords: Azo, Baldus, Bartolus, Blackstone, Cicero, Dicey, Domat,Duguit, Gerber, Jellinek, ius positivum, ius privatum, ius publicum,Maine, Lauterpacht, summa divisio, Thibaut, Ulpianus, utilitas privata,utilitas publica.
Доктор Габор Хамза: Рим құқығының дәстүрлері және қазіргі құқықтық жүйенің «тармақтарға» бөлінуі. Зерттеудің авторы рим құқығының қазіргі мағынасын ашып көрсетеді. Римдік-құқық жүйесін топтастыру (divisio) идеясы ежелгі грек дәуіріндегі эллинистік ойлаудың философиясынан пайда болғандығын атап көрсетеді. Топтастыру немесе бөлімшелер (ius civile) құқықтың әр түрлі «тармақтарында», атап айтқанда азаматтық құқықта құқықтық тәртіптің қазіргі топтастырылуына байланысты емес екендігі айтылады. Автор рим құқығы бүгінгі күні танылған жария және жеке құқықтың өз арасында бөлінуін мойындамайтынын дәлелдейді. Глоссатор Азоның мұндай бөлінудің қауіптілігіне назар аудара отырып, оның заңды дұрыс түсіндіре және дамыта алмайтындығына, нәтижесінде құқықтық жүйенің ыдырауының жағымсыз салдарына алып келеді деп санағанын атап өтеді. Түйінді сөздер: Азо, Балдус, Бартолус, Блэкстоун, Цицерон, Дайси, Домат, Дюги, Гербер, Еллинек, жеке құқық, жария құқық, Мэн, Лаутерпахт, summa divisio, Тибо, Ульпиан, жеке пайда, қоғамдық пайда. 
Доктор Габор Хамза: Традиции римского права и разделение на «ветви» современных правовых систем. Автор исследования раскрывает современный смысл традиций римского права. Отмечается, что идея классификации (divisio) римскоправовой системы возникла в древнегреческой период в философии эллинистического мышления. Подчеркивается, что классификация или подразделение (ius civile) не связаны с современной классификацией правопорядка в различных «ветвях» права, в частности в гражданском праве. Автор доказывает, что римское право не признало разделение между публичным и частным правом, как это признано сегодня. Отмечается, что глоссатор Азо, обращал внимание на опасность такого разделения, полагая, что оно вряд ли в состоянии адекватно интерпретировать и развивать закон, поскольку может вызвать негативные последствия распада правовой системы. Ключевые слова: Азо, Балдус, Бартолус, Блэкстоун, Цицерон, Дайси, Домат, Дюги, Гербер, Еллинек, частное право, публичное право, Мэн, Лаутерпахт, summa divisio, Тибо, Ульпиан, частная выгода, общественная польза.
Читать статью


Автор Гуляков А.Д, Саломатин А.Ю

Империи как сложный способ территориальной организации государства появились после 1000 г. до н.э. Существовали различные империи при конкретных исторических обстоятельствах и на конкретных континентах. С начала модернизации на рубеже XVIII-XIX вв. возникает новый феномен сложной территориальной организации в лице федеративного государства. Но в настоящее время мы наблюдаем как имперские федерации (такие как США, Россия, Индия) занимают ключевые позиции в мировых делах будучи синтезом старых империй и федераций. Ключевые слова: империи; федеративные государства; история государственного строительства; сравнительное государствоведение; имперские федерации.
Гуляков А.Д, Саломатин А.Ю. Империядан федеративтік мемлекетке дейін (салыстырмалы тарихи-мемлекеттік очерк). Империялар мемлекеттің аймақтық ұйымдастыруының күрделі тәсілі ретінде біздің жыл санауымызға дейінгі 1000 жылдықтан кейін пайда болды. Нақты тарихи жағдайлар мен нақты құрлықтарда әртүрлі империялар болды. XVIIIXIX ғасырлардың тоғысында аймақтарды ұйымдастырудағы жаңғыртудың күрделі құбылысы ретінде федеративтік мемлекет пайда болды. Алайда, қазіргі таңда империялық федерациялардың (АҚШ, Ресей, Үндістан) дүние жүзілік істердегі ескі империя мен федерация синтезі ретіндегі негізгі ұстанымдарын байқаудамыз. Түйін сөздер: империялар; федеративтік мемлекеттер; мемлекеттік құрылыс тарихы; салыстырмалы мемлекетшілік; империялық федерациялар.
Gulyakov A.D., Salomatin A.Y. From Empire to Federative State (Comparative Historical and State Studying Essay). Empires as the complex way of territorial organization of state had appeared after 1000 B.C. There were different empires under concrete historical circumstances and in particular continents. With the beginning of Modernization in the late 18-th – early 19-th centuries new phenomena of complex territorial organization has emerge being federative state. But nowdays we see as empire federations (such as USA, Russia, India) are occupying Rey positions in the world affairs, being synthesis empires and federations. Key words: Empires; Federative States; History of State Studying; Empire Federalization.
Читать статью


Автор Кукиева А.А

В статье рассматривается институциональное развитие казахстанской космической отрасли. Объектом исследования выступают государственные органы, созданные для выполнения задач в космической сфере. Автором предлагается собственная периодизация становления и развития космических институтов. Квалифицирующим признаком деления на этапы являются особенности положения органа в структуре государственной власти. На каждом этапе государство ставит определенные цели, которые влияют на эволюцию институциональной составляющей космической отрасли. Ключевые слова: институциональное развитие, история государства и права, теория государства и права, космическая деятельность, космические исследования, Аэрокосмический комитет, космическая держава, космические программы, суверенитет, этапы.
Кукиева А.А. Қазақстанның ғарыш қызметі саласының институционалдық даму кезеңдері. Мақалада Қазақстанның ғарыш қызметі саласының институционалдық дамуы қарастырылады. Зерттеу объектісі – ғарыш саласындағы міндеттерді орындау үшін құрылған органдар. Авторларға ғарыш институттарының дамуы мен қалыптасуының өзіндік кезеңдеуі ұсынылады. Мемлекеттік биліктің құрылымындағы орган ережесінің ерекшілігі – кезеңдерге бөлудің кәсіптеуші белгісі болып табылады. Әр кезеңде мемлекет нақты мақсаттарды айқындайды, олар ғарыш қызметінің институционалдық құрамдаушысының эволюциясына әсер етеді. Түйінді сөздер: институционалдық дамуы, мемлекет пен құқықтың тарихы, ғарыштық зерттеулер, мемлекет пен құқықтың теориясы, ғарыш қызметі, Аэроғарыш комитеті, ғарыш мемлекеті, ғарыштық бағдарламалар, егемендік, кезеңдер. 
Kukiyeva А. Stages of Institutional Development of Kazakhstan's Space Industry. The article focuses on the institutional development of Kazakhstan’s space industry. The object of the study is the institutions created for implementation of the space policy. The author proposes their own periodization of the formation and development of space agencies. The factor influencing the division into stages is the peculiarities of the institution’s position in the system of state power. At each stage, the state sets certain goals that affect the institutional development of the space industry. Keywords: institutional development, state and law history, state and law theory, space policy, space research, Aerospace committee, space power, space programs, sovereignty, stages.
Читать статью

Популярные статьи

© Университет КАЗГЮУ, 2024
© Журнал "Право и государство", 2024
При использовании материалов журнала "Право и государство" ссылки на издание и сайт обязательны.
Мнения, высказываемые в материалах журнала не всегда совпадают с точкой зрения редакции.
Яндекс.Метрика