Танымал мақалалар

ҚҰҚЫҚ және МЕМЛЕКЕТ
ПРАВО и ГОСУДАРСТВО
Law and State

Журналдың соңғы нөмірлері

№ 4 (85), 2019

Содержание

№ 4 (85), 2019 г. ЖУРНАЛ "ПРАВО И ГОСУДАРСТВО"

МЕЖДУНАРОДНЫЕ СУДЫ: ИХ СТАТУС И ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ
Баишев Ж.Н. (Белорусь, Минск) Актуальные вопросы развития права ЕАЭС – итоги международной конференции «Пять лет договору о Евразийском Экономическом Союзе: роль Суда». С. 4.
Bartosz Ziemblicki (Wroclaw, Poland), Yevgenia Oralova (Nur-Sultan) Enforcement Mechanisms of Decisions of International Courts. С. 22.
Батырбекова Д.С., Укин С.К. (Костанай) Суд Международного финансового центра «Астана» в правовой системе Республики Казахстан. С. 34.
КОНСТИТУЦИОННЫЙ КОНТРОЛЬ
Zdeněk Koudelka (Czech Republic, Brno), Aleš Váňa (Czech Republic, Karlovy Vary) Revival of a Cancelled Legal Regulation in Bohemia, Moravia and Silesia and in Slovakia. С. 50.
ГРАЖДАНСКОЕ ПРАВО
Идрышева С.К. (Нур-Султан) Принятие наследства и восстановление пропущенного срока для принятия наследства (законодательство некоторых постсоветских стран и практика его применения). С. 65.
Хузин Р.Р. (Нур-Султан) Преюдициальный характер юридических фактов в автоматизированной системе заключения и исполнения договора. С. 83.
ПРОТИВОДЕЙСТВИЕ КОРРУПЦИИ
Нуртаев Р.Т. (Нур-Султан) О дальнейшей активизации противодействия коррупции. С. 97.
ПРАВО И ПОЛИТИЧЕСКИЕ СИСТЕМЫ ЗАРУБЕЖНЫХ СТРАН
Охотский Е.В., Камолов С.Г. (Москва, Россия) Государство в тисках санкционных ограничений: политико-правовые аспекты, механизмы противодействия. С. 108.
РЕЦЕНЗИИ
Темирбеков Ж.Р. (Нур-Султан) «RUSSIAN LEGAL REALISM»: Мақалалар жинағына рецензия. С. 122.
МАЗМҰНЫ / CONTENTS С. 135.
ИНФОРМАЦИЯ ДЛЯ АВТОРОВ С. 136.

Международные суды: их статус и деятельность

Баишев Ж.Н. Актуальные вопросы развития права ЕАЭС – итоги международной конференции «Пять лет договору о Евразийском Экономическом Союзе: роль Суда» // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 4-21.

Статья посвящена прошедшей 19-20 сентября 2019 года в Минске международной конференции, проведенной Судом Евразийского экономического союза, «Пять лет Договору о Евразийском экономическом союзе: роль Суда». На конференции прозвучали доклады о наиболее актуальных аспектах развития права Евразийского экономического союза, таких как становление единого внутреннего рынка, опыт функционирования регионального интеграционного Суда, различные аспекты применения права ЕАЭС в государствах-членах, эволюция институциональной системы ЕАЭС, актуальные вопросы применения отраслевых положений Договора о ЕАЭС. Конференция стала площадкой для обсуждения архиважных проблем становления права ЕАЭС, путей его совершенствования и тенденций развития. Ключевые слова: ЕАЭС, евразийская интеграция, Договор о ЕАЭС, органы ЕАЭС, Суд ЕАЭС, Евразийская экономическая комиссия, интеграционное право, источники права ЕАЭС, таможенное право, антимонопольное право, международная конференция.
Баишев Ж.Н. ЕАЭО құқығы дамуының өзекті мəселелері – «Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа бес жыл: Соттың рөлі» халықаралық конференциясының нəтижелері. Мақала 2019 жылғы 19-20 қыркүйекте Минскіде Еуразиялық экономикалық одақ Соты өткізген «Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа бес жыл: Соттың рөлі» халықаралық конференциясына арналған. Конференцияда бірыңғай ішкі нарықтың қалыптасуы, аумақтық интеграциялық Соттың қызмет ету тəжірибесі, мүшемемлекеттерде ЕАЭО құқығын қолданудың түрлі аспектілері, ЕАЭО институционалдық жүйесінің эволюциясы, ЕАЭО туралы шарттың салалық ережелерін қолданудың өзекті мəселелері сияқты Еуразиялық экономикалық одақ құқығы дамуының аса өзекті аспектілері туралы баяндамалар жасалды. Конференция ЕАЭО құқығы қалыптасуының аса маңызды мəселелерін, оны жетілдіру жолдары мен даму үрдісін талқылауға арналған алаң қызметін атқарды. Тірек сөздер: ЕАЭО, еуразиялық интеграция, ЕАЭО туралы шарт, ЕАЭО органдары, ЕАЭО Соты, Еуразиялық экономикалық комиссия, интеграциялық құқық, ЕАЭО құқығының қайнар көздері, кеден құқығы, монополияға қарсы құқық, халықаралық конференция.
Baishev Zh.N.  Actual Issues of the Development of the EAEU Law – The Results of the International Conference «five Years of the Treaty on the Eurasian Economic Union: The Role of the EAEU Court». The article is dedicated to the International Conference of the Court of the Eurasian Economic Union "Five years of the Treaty on the Eurasian Economic Union: the Role of the Court", held on September 19-20, 2019 in Minsk. The most relevant aspects of the development of the law of the Eurasian Economic Union were reported at the conference. In addition to some general issues such as the development of the principles of the EAEU law, the establishment of fundamental freedoms of a single market, the experience of the functioning of regional integration courts, various aspects of the application of the law of the EAEU in Member States, the development of the EAEU institutional system, and current issues in the application of sectoral provisions of the EAEU Treaty were discussed. The conference became a platform for discussion of a wide array of problems of the formation of the EAEU law. The participants discussed possible solutions to these problems and trends in the development of the EAEU law. Keywords: EAEU, Eurasian integration, EAEU Treaty, EAEU bodies, EAEU Court, Eurasian Economic Commission, integration law, sources of EAEU law, customs law, antitrust law, international conference.
Читать статью

Ziemblicki B., Oralova Y. Enforcement Mechanisms of Decisions of International Courts // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 22-33.

This article discusses the problems with enforcement of decisions of international courts. The issue of compliance by states with decisions of international courts is critical for the whole system of international law. If states cannot rely on law and have it clarified and enforced through courts' judgements, international law would become useless, disregarded, avoided and replaced by economic or military pressure or force. There exist a variety of different enforcement mechanisms in courts with global (International Court of Justice, World Trade Organization Dispute Settlement Body) and regional (European Court of Justice, Economic Court of the Commonwealth of Independent States, Court of Eurasian Economic Union) reach. Basically every international court has got some type of formal enforcement mechanism, even if it is only political in nature. But none can be called very effective and in particular – efficient. Some of them are equipped with economic sanctions (suspension of concessions, penalty payment, lump sum). They are not used often though. One should note that records of compliance with decision of courts which are able to impose sanctions are also far from being perfect. In particular, it seems that wealthy states can simply afford bearing economic sanctions without execution of the court decision. They therefore “buy themselves out” of their legal obligations. There is no doubt that for the sake of international legal certainty and stability it is desirable that international community pays more attention to improving the mechanisms for enforcement of decisions of international courts. Keywords: enforcement of decisions of international courts, compliance with decisions, international court, judgements, enforcement, implementation, International Court of Justice, European Court of Justice, World Trade Organization Dispute Settlement System, Economic Court of Commonwealth of Independent States, Court of Eurasian Economic Union.
Бартош Жемблицки, Евгения Оралова: Халықаралық сот шешімдерін орындау тетіктері. Бұл мақалада халықаралық соттардың шешімдерін орындау мəселесі қарастырылады. Мемлекеттердің халықаралық соттардың шешімдерін орындауы мəселесі халықаралық құқықтың бүкіл жүйесі үшін ерекше маңызды болып табылады. Егер мемлекеттер құқыққа жəне оны түсіндіру мен сот шешімдерінде қолдануға сенім арта алмаса, онда халықаралық құқық пайдасыз болып қалады, еленбейді жəне оның орны экономикалық немесе əскери қысым жасаумен немесе күшпен алмастырылады. Жаһандық (Халықаралық Сот, Дүниежүзілік сауда ұйымының дауларды шешу жөніндегі органы) жəне өңірлік (Еуропалық Одақ Соты, Тəуелсіз Мемлекеттер Достастығының Экономикалық соты, Еуразиялық Экономикалық Одақтың Соты) деңгейдегі соттарда орындауды қамтамасыз етудің əртүрлі тетіктері бар. Олардың кейбіреулері экономикалық санкциялармен жабдықталған (концессияларды тоқтата тұру, айыппұл төлеу, біржолғы төлем), бірақ олардың бірде-біреуі жеткілікті дəрежеде тиімді болып көрінбейді. Халықаралық қоғамдастықтың халықаралық соттардың шешімдерін орындауды қамтамасыз ету тетігін жетілдіруге көбірек көңіл бөлгені жөн. Тірек сөздер: халықаралық соттардың шешімдерін орындау, шешімдерді орындау, халықаралық сот, шешімдер, орындау, жүзеге асыру, Халықаралық сот, Еуропалық Одақ соты, Дүниежүзілік сауда ұйымының дауларды шешу жүйесі, Тəуелсіз Мемлекеттер Достастығының Экономикалық соты, Еуразиялық Экономикалық Одақтың Соты.
Бартош Жемблицки, Евгения Оралова: Механизмы исполнения решений международных судов. В настоящей статье рассматривается проблема исполнения решений международных судов. Вопрос соблюдения государствами решений международных судов является критическим для всей системы международного права. Если государства не могут полагаться на право и его толкование и применение в судебных решениях, международное право становится бесполезным, игнорируется, избегается и заменяется экономическим или военным давлением или силой. Существуют различные механизмы обеспечения соблюдения в судах с глобальным (Международный Суд, Орган по разрешению споров Всемирной торговой организации) и региональным (Суд Европейского Союза, Экономический суд Содружества Независимых Государств, Суд Евразийского Экономического Союза) охватом. Некоторые из них снабжены экономическими санкциями (приостановка концессий, уплата штрафа, единовременная выплата), но ни одна из них не представляется достаточно эффективной. Желательно, чтобы международное сообщество уделяло больше внимания совершенствованию механизма обеспечения исполнения решений международных судов. Ключевые слова: исполнение решений международных судов, соблюдение решений, международный суд, решения, исполнение, реализация, Международный Суд, Суд Европейского Союза, Система урегулирования споров Всемирной торговой организации, Экономический Суд Содружества Независимых Государств, Суд Евразийского Экономического Союза.
Читать статью

Батырбекова Д.С., Укин С.К. Суд Международного финансового центра «Астана» в правовой системе Республики Казахстан // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 34-49.

В статье освещаются вопросы соотношения на территории Республики Казахстан юрисдикций суда Международного финансового центра «Астана» и Суда Евразийского экономического союза. Отмечается сложность определения преимущества между решением Суда ЕАЭС и решением суда МФЦА в случае возникновения расхождений между ними, так как юрисдикция данных судов различна. Кроме того, авторы обращают внимание на то, что в пункте 4 статьи 4 Конституционного закона Республики Казахстан «О Международном финансовом центре «Астана» указан приоритет ратифицированных Республикой Казахстан международных договоров перед данным Конституционным законом. Авторы полагают, что указанные договоры, хотя и имеют приоритет перед кодексами, законами, консолидированными законами и иными нижестоящими по правовому уровню нормативными правовыми актами, но не могут иметь приоритета перед конституционными законами Республики Казахстан. Анализируя категорию «действующее право», авторы полагают, что акты Суда ЕАЭС могут быть составной частью действующего права Республики Казахстан под формулировкой «иные обязательства Республики» исходя из Нормативного Постановления Конституционного Совета Республики Казахстан от 5 ноября 2009 года № 6 «Об официальном толковании норм статьи 4 Конституции Республики Казахстан применительно к порядку исполнения решений международных организаций и их органов». В статье также проводится сравнительно-правовой анализ правового статуса, юрисдикции суда МФЦА и специализированных судов, палат Европейских стран. Излагаются вопросы подготовки юридических кадров в Англии. В частности, обращается внимание на особенности подготовки таких юристов в Англии, как солиситоры и барристеры, прежде чем стать судьей в Англии. Ключевые слова: Международный финансовый центр «Астана», суд МФЦА, принципы, нормы и прецеденты права Англии и Уэльса, Суд ЕАЭС, действующее право Республики Казахстан, международный договор, правовая система Республики Казахстан.
Батырбекова Д.С., Укин С.К. Қазақстан Республикасының Құқықтық Жүйесіндегі «Астана» Халықаралық Қаржы Орталығының Соты. Мақалада Қазақстан Республикасының аумағында «Астана» халықаралық қаржы орталығы сотының жəне Еуразиялық экономикалық одақ Сотының юрисдикцияларының арақатынасы мəселелері баяндалады. ЕАЭО соты мен АХҚО сотының юрисдикциясы əртүрлі болғандықтан, аталған сот шешімдерінің арасында қайшылық пайда болған жағдайда олардың арасындағы басымдықты анықтау қиындығы байқалады. Бұдан басқа, авторлар «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық заңының 4-бабының 4-тармағында Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың осы Конституциялық заң алдындағы басымдығы көрсетілгеніне назар аударады. Авторлар аталған шарттар кодекстердің, заңдардың, шоғырландырылған заңдардың жəне құқықтық деңгейі бойынша өзге де төмен тұрған нормативтік құқықтық актілердің алдында басымдыққа ие болса да, бірақ Қазақстан Республикасының конституциялық заңдары алдында басымдыққа ие бола алмайды деп пайымдайды. «Қолданыстағы құқық» категориясын талдай келе, авторлар «Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабының нормаларын халықаралық ұйымдар мен олардың органдарының шешімдерін орындау тəртібіне қатысты қолданыста ресми түсіндіру туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 2009 жылғы 5 қарашадағы № 6 Нормативтік қаулысын негізге ала отырып, «республиканың өзге де міндеттемелері» деген тұжырыммен ЕАЭО Сотының актілері Қазақстан Республикасының қолданыстағы құқығының құрамдас бөлігі бола алады деп есептейді. Мақалада сондай-ақ АХҚО сотының жəне Еуропалық елдердің мамандандырылған соттарының, палаталарының құқықтық мəртебесіне, юрисдикциясына салыстырмалы-құқықтық талдау жүргізіледі. Англияда заңгер кадрларды даярлау мəселелері баяндалады. Атап айтқанда, Англияда судья болмас бұрын солиситорлар мен барристерлер сияқты заңгерлерді дайындау ерекшеліктеріне назар аударылады. Тірек сөздер: «Астана» халықаралық қаржы орталығы, АХҚО соты, Англия мен Уэльс құқығының принциптері, нормалары мен прецеденттері, ЕАЭО Соты, Қазақстан Республикасының қолданыстағы құқығы, халықаралық шарт, Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесі.
Batyrbekova D., Ukin S. Court of the International Financial Center «Astana» in the Legal System of the Republic оf Kazakhstan. The article highlights the issues of correlation between the jurisdictions of the court of the international financial center «Astana» and the Court of the Eurasian economic Union on the territory of the Republic of Kazakhstan. The authors note the difficulty in defining the priority between the decision of the EEU Court and the decision of the AIFC court in case of discrepancies between them, since the jurisdiction of these courts is different. In addition, the authors draw attention to the fact that paragraph 4 of article 4 of the Constitutional law of the Republic of Kazakhstan «On the International financial center «Astana» indicates the priority of international agreements ratified by the Republic of Kazakhstan before this Constitutional law. Authors consider that agreements, although have priority over laws, codes, consolidated laws and other lower-level regulatory legal acts, but have not priority over the constitutional laws of the Republic of Kazakhstan. Analyzing the category of «current law», the authors believe that the acts of the Court of the EEU can be an integral part of current law of the Republic of Kazakhstan under the phrase «other obligations of the Republic» based on the Regulatory Resolution of the Constitutional Council of the Republic of Kazakhstan dated November 5, 2009 of No. 6 «About official interpretation of norms of article 4 of the Constitution of the Republic of Kazakhstan with regard to the enforcement of the decisions of international organizations and their bodies». The article also provides a comparative legal analysis of the legal status, jurisdictions of the AIFC court and specialized courts and chambers of the European countries, as well as the requirements for candidates for the position of a judge of the AIFC. In addition, the article describes the issues of legal training in England. In particular, attention is drawn to the peculiarities of training lawyers in England, such as solicitors and barristers, before becoming a judge in England. Keywords: International financial center «Astana», AIFC court, principles, norms and precedents of the law of England and Wales, EEU Court, current law of the Republic of Kazakhstan, international treaty, legal system of the Republic of Kazakhstan.
Читать статью

Конституционный контроль

Zdeněk Koudelka, Aleš Váňa. Revival of a Cancelled Legal Regulation in Bohemia, Moravia and Silesia and in Slovakia // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 50-64.

The article deals with the revival of a legal regulation that was cancelled by a legal regulation that was subsequently cancelled by the Constitutional Court. It points out to the divergent approach to the solution. The authors of the article use the principles that unless the law explicitly stipulates otherwise, the cancelled legal regulation cannot be revived by cancelling the regulation that had cancelled it. The basic method used in the article is the comparison between the Czech Republic (Bohemia, Moravia, Silesia) and the Slovak Republic. The timeliness of the article is framed by the fact that there is no uniform opinion on the solution of the problem and different solutions are adopted in individual cases. This undermines and weakens the principle of legal certainty. The revival of a cancelled legal regulation is possible if the constitution and the law explicitly stipulate so, which is not the case of the legal system in Bohemia, Moravia and Silesia. The cancelation effects of a judgment of the constitutional court are for the future, not the past, otherwise it would be unconstitutional retroactivity. In Slovakia, the issue is solved by a legal directive regulating differently the consequences of derogation of a legal regulation (no revival) and its mere amendments or completions (revival). Unless the positive law states otherwise, there is no reason to adopt a different attitude to the consequences of the cancelation of a legal regulation by a legislator or by the constitutional court. Yet, it must be reminded that the constitutional court is not a positive lawmaker and the revival of a legal regulation alone represents law-making. Keywords: Constitution, cancellation of the legal regulation, revival of the legal regulation, Constitutional Court, law-making, revival of legal regulations.
Зденек Коуделка, Алеш Ваня. Чехия, Моравия, Силезия жəне Словакияда заңнаманы қалпына келтіру. Мақала заңнамамен күші жойылған, ал кейіннен Конституциялық сот күшін жойған заңнаманы қайта жаңғырту мəселесіне арналады. Бұл болса, шешімде қайшылықты ұстанымның болғанын көрсетеді. Мақала авторлары, егер заңмен өзгеше көзделмесе, қайтып алынған заң оның күшін жойған қаулының күшін жою арқылы қалпына келтірілмейді деген принципке негізделеді. Мақалада қолданылған негізгі əдіс – Чех Республикасы (Богемия, Моравия, Силезия) мен Словакия Республикасын салыстыру. Мақаланың уақтылылығы мəселені шешу жөнінде пікір бірлігінің жоқтығымен жəне жекелеген жағдайларда түрлі шешімдер қабылдануымен айқындалады. Бұл болса, құқықтық анықтық принципін шайқалтады жəне əлсіретеді. Күші жойылған құқықтық реттеудің күшін жоюға болады, егер бұл Конституциямен немесе заңмен тура көзделген болса, өкінішке орай, Богемия, Моравия, Силезияда қолданылатын құқықтық жүйеде олай емес. Конституциялық сот шешімінің күшін жоюшылық салдарлары өтіп кеткенге емес, текқана болашаққа бағытталады, керісінше болған жағдайларда, авторлардың пікірінше, бұл конституциялық емес кері күш болып табылады. Словакияда құқықтық директива құқықтық реттеудің күшін жоюдың (қалпына келтіру орын алмайды) жəне оны жай өзгерту мен толықтырудың (қалпына келтіру орын алады) салдарларын реттейді. Авторлар, егер жағымды заңда басқаша көзделмесе, құқықтық реттеудің күшін жоюдың салдарларына заңшығарушы мен Конституциялық соттың түрліше қарауының негіздері жоқ деп пайымдайды. Сонымен қатар, Конституциялық соттың позитивті заңшығарушы болып табылмайтынын жəне құқықтық реттеуді қабылдау өздігінен заң жасау болып табылатынын есте ұстау қажет. Тірек сөздер: Конституция, құқықтық реттеуді жою, құқықтық реттеудің жандануы, Конституциялық сот, құқықшығармашылық, құқық нормаларын қалпына келтіру.
Зденек Коуделка, Алеш Ваня: Возрождение законодательства в Чехии, Моравии, Силезии и Словакии. Статья касается возрождения законодательства, которое было отменено законодательством, которое впоследствии было отменено Конституционным судом. Это указывает на противоречивый подход к решению. Авторы статьи основываются на принципе, что, если законом прямо не предусмотрено иное, отозванный закон не будет восстановлен путем отмены постановления, отменившего его. Основным методом, использованным в статье, является сравнение между Чешской Республикой (Богемия, Моравия, Силезия) и Словацкой Республикой. Своевременность статьи определяется тем, что нет единого мнения о решении проблемы, и в отдельных случаях принимаются разные решения. Это подрывает и ослабляет принцип правовой определенности. Можно отменить отмененное правовое регулирование, если это прямо предусмотрено Конституцией или законом, чего не происходит в правовой системе, применяемой в Богемии, Моравии и Силезии. Отменяющие последствия решения Конституционного Суда относятся только к будущему, а не к прошедшему, в противном случае это будет, по мнению авторов, неконституционной обратной силой. В Словакии правовая директива регулирует последствия отмены правового регулирования (возрождения не происходит) и его простых изменений или дополнений (возрождение происходит). Авторы полагают, что если в положительном законе не предусмотрено иное, нет оснований подходить к последствиям отмены правового регулирования законодателем или Конституционным судом по-разному. В то же время следует помнить, что Конституционный суд не является позитивным законодателем и что принятие правового регулирования само по себе является созданием закона. Ключевые слова: Конституция, отмена правового регулирования, оживление правового регулирования, Конституционный суд, правотворчество, возрождение правовых норм.
Читать статью

Гражданское право

Идрышева С.К. Принятие наследства и восстановление пропущенного срока для принятия наследства (законодательство некоторых постсоветских стран и практика его применения) // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 65-82.

В работе рассматриваются традиционные вопросы о принятии наследства и восстановлении пропущенных сроков для его принятия. Вместе с тем в судебной практике систематически возникают проблемы при рассмотрении дел о восстановлении пропущенных сроков для принятия наследства, когда выявляется полное отсутствие доказательств принятия наследства. Однако в соответствии с конструкцией правовых норм многих постсоветских стран большинство судов вынуждено признавать факт принятия наследства; лишь некоторые суды указывают на несовместимость одновременных действий о восстановлении срока и о признании факта принятия наследства. Цель работы заключается в обосновании некорректности соответствующих правовых конструкций и необходимости внесения в них изменений. Новизна избранной автором темы состоит в том, что данная работа является одной из первых, раскрывающих обозначенную в ней проблему. Работа написана путем применения сравнительно-правового, формально-юридического и логического методов анализа норм гражданского законодательства и судебной практики некоторых постсоветских стран о принятии наследства и восстановлении пропущенных сроков для принятия наследства. На основании изучения гражданских дел данной категории, рассмотренных судами первой инстанции и обобщений, постановлений судов других инстанций автор приходит к выводу о недостатках конструкции правовых норм касательно вопросов признания факта принятия наследства после истечения установленного законом срока. По результатам проведенного исследования предложены конкретные меры по устранению выявленных проблемных аспектов в регулировании наследственных правоотношений. Ключевые слова: наследование, фактическое принятие наследства, юридическое принятие наследства, срок принятия наследства, восстановление срока для принятия наследства, нотариус, суд, особое производство, исковое производство.
Идрышева С.К. Мұраны қабылдау жəне оны қабылдау үшін өткізіп алынған мерзімді қалпына келтіру (кейбір посткеңестік елдердің заңнамасы жəне оны қолдану тəжірибесі). Мақалада мұраны қабылдаудың жəне мұраны қабылдау үшін өткізіп алынған мерзімдерді қалпына келтірудің дəстүрлі мəселелері қарастырылады. Сонымен бірге сот практикасында мұрагердің мұраны қабылдағаны туралы еш дəлелдемелердің жоқтығы анықталғанда, мұраны қабылдаудың өткізіп алынған мерзімдерін қалпына келтіру туралы істерді қарау кезінде жүйелі түрде проблемалар туындап отырады. Алайда, көптеген посткеңестік елдердің құқықтық нормаларының құрылысына сəйкес, соттардың басым бөлігі мұраны қабылдау фактісін мойындауға мəжбүр; тек кейбір соттар ғана мерзімді қалпына келтіру мен мұраны қабылдау фактісін мойындау əрекеттерін бір мезетте жүзеге асырудың сыйымсыздығын көрсетеді.Жұмыстың мақсаты – тиісті құқықтық ережелердің олқылықтарын жəне оларға өзгерістер енгізу қажеттігін негіздеу. Автор таңдап алған тақырыптың жаңалылығы осы жұмыстың мақалада көтерілген мəселелерді ашуға арналған алғашқы туындылардың бірі болуымен айқындалады. Жұмыс кейбір посткеңестік елдердің мұра қабылдау үшін өткізіп алынған мерзімдерді қалпына келтіру туралы азаматтық заңнамасының нормалары мен сот практикасын зерделеуде салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық жəне логикалық əдістерді қолдану арқылы жазылды. Бірінші сатыдағы жəне өзге сатыдағы соттармен қаралған осы санаттағы көптеген азаматтық істерді зерттеу негізінде автор заңда белгіленген мерзім өткеннен кейін мұраны қабылдау мүмкіндігіне қатысты құқықтық нормалардың құрылысында кемшіліктер бар деген қорытындыға келді. Зерттеу нəтижелері бойынша мұрагерлік құқықтық қатынастарды реттеудегі анықталған мəселелерді жою жөнінде нақты шаралар ұсынылды. Кілтті сөздер: мұрагерлік, мұраны іс жүзінде қабылдау, мұраны құқықтық қабылдау, мұраны қабылдау мерзімі, мұраны қабылдау мерзімін қалпына келтіру, нотариус, сот, ерекше өндіріс, талап қою өндірісі.
Sara Idrysheva: Acceptance of inheritance and restoration of missed deadline for acceptance of inheritance (legislation of some post-Soviet countries and the practice of its application). The article considers the traditional issues of accepting an inheritance and restoring missed deadlines for its acceptance. At the same time, in judicial practice problems arise systematically when considering cases on the restoration of missed deadlines for the acceptance of an inheritance, in which a complete lack of evidence of acceptance of the inheritance is revealed. However, in accordance with the structure of the legal norms of many post-Soviet countries, most courts are forced to recognize the fact of acceptance of an inheritance; only some courts point to the incompatibility of simultaneous actions to restore the term and to recognize the fact of acceptance of an inheritance. The purpose of the work is to justify the incorrectness of the relevant legal structures and the need to make changes to them. The novelty of the topic chosen by the author is that this work is one of the first to reveal the problem identified in it. The work was written by applying comparative legal, formal legal and logical methods of analysis of civil law and judicial practice in some post-Soviet countries on the acceptance of an inheritance and the restoration of missed deadlines for accepting an inheritance. Based on the study of a large number of civil cases of this category, examined by courts of the first instance and generalizations, decisions of courts of other instances, the author concludes that there are drawbacks to the structure of legal norms regarding the possibility of accepting an inheritance after the expiration of the term established by law. Based on the results of the study, specific measures are proposed to eliminate the identified problematic aspects in the regulation of hereditary legal relations. Keywords: inheritance, actual acceptance of inheritance, legal acceptance of inheritance, term for acceptance of inheritance, restoration of the term for acceptance of inheritance, notary, court, special proceedings, lawsuit proceedings.
Читать статью

Хузин Р.Р. Преюдициальный характер юридических фактов в автоматизированной системе заключения и исполнения договора // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 83-96.

Статья посвящена юридическим фактам, автоматически записываемым программой-договором в децентрализованную систему без практической возможности их изменения. Основная цель статьи – доказательство преюдициальности таких фактов в отношении определенных обстоятельств. В исследовании используется сравнительный анализ основных характеристик информации, содержащейся в судебном решении и информации, хранящейся в системе автоматического исполнения договора. Выводами являются теоретические основания для признания информации, записываемой программой, преюдициальными юридическими фактами, а именно: доброкачественность источника факта, его неизменность при хранении в системе и достоверность оформленного волеизъявления на запись. Отсутствие на сегодня описываемого в статье правового механизма в законодательстве и обоснование эффективности его применения при урегулировании споров определяют новизну данной статьи. Ключевые слова: преюдиция, юридические факты, эффективность судебного разбирательства, смарт-контракт, автоматическое исполнение обязательств по договору, исполнительная надпись, установление обстоятельств, блокчейн, идентификация, аутентификация.
Хузин Р.Р. Келісімді жасау жəне орындау автоматтық жүйесіндегі құқықтық фактілердің преюдициялық сипаты. Мақала келісімшарт бағдарламасымен орталықтандырылмаған жүйеге жазылатын жəне өзгертудің іс жүзінде мүмкіндігіне ие болмайтын құқықтық фактілерге арналған. Мақаланың негізгі мақсаты – мұндай фактілердің белгілі бір мəн-жайларға қатысты преюдициялық сипатын дəлелдеу. Мақалада сот шешіміндегі ақпараттың жəне шартты автоматты түрде орындау жүйесінде сақталатын ақпараттың негізгі сипаттамаларын салыстырмалы талдау қолданылды. Қорытындыда бағдарламада жазылған ақпаратты преюдициалық құқықтық фактілер деп танудың теориялық негіздері беріледі, атап айтқанда: фактінің қайнар көзінің сапасы, жүйеде сақталған кезде оның өзгермейтіндігі жəне жазуға рəсімделген ықтиярдың сенімділігі. Бүгінгі таңда заңнамада мақалада сипатталған құқықтық тетіктің болмауы жəне дауларды шешуде оны қолдану тиімділігінің негіздемесі осы мақаланың жаңалығын айқындайды. Тірек сөздер: преюдиция, құқықтық фактілер, сот процесінің тиімділігі, ақылды келісімшарт, келісімшарт бойынша міндеттемелерді автоматты түрде орындау, атқарушылық жазбасы, мəн-жайларды анықтау, блокчейн, сəйкестендіру, түпнұсқалықты анықтау.
Khuzin R.R. Prejudicial nature of legal facts in the automated system of making and performing of agreements. The article is devoted to legal facts that are automatically recorded by the contract program in a decentralized system without the practical possibility of changing them. The main purpose of the article is to prove the prejudice of such facts in relation to the certain circumstances. The article uses a comparative analysis of the main characteristics of the information contained in the court decision and the information stored in the system of automatic performance of a contract. The conclusions are the theoretical grounds for the recognition of information recorded by the program as prejudicial legal facts, namely, the purity of the source of the fact, its invariability when stored in the system and the reliability of the expressed will to record. The absence of the described mechanism of work in the legislation for today and the substantiation of the effectiveness of its application in dispute resolution determine the novelty of this article. Keywords: prejudice, legal facts, effectiveness of litigation, smart contract, automatic fulfillment of obligations under the contract, executive inscription, establishment of circumstances, blockchain, identification, authentication.
Читать статью

Противодействие коррупции

Нұртаев Р.Т. О дальнейшей активизации противодействия коррупции // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 97-107.

В статье сформулированы положения и рекомендации, мнаправленные на повышение эффективности борьбы с коррупцией в Казахстане на основе социально-психологической и правовой оценки феномена коррупции. Проблемные вопросы рассмотрены под углом зрения современных жизненных реалий и поиска путей совершен-ствования действующего уголовного законодательства, регламентирующего ответственность за коррупционные деяния. Выдвинуты предложения, содержащие конкретные меры, направленные на формирование в обществе антикоррупционного иммунитета посредством установления обязанности неукоснительного соблюдения принципа меритократии, правил эргономики в решении вопросов, связанных с отбором претендентов на работу в сферу государственной службы и квазигосударственного сектора. В свою очередь, в основе правовых и морально-этических принципов, образующих антикоррупционный иммунитет, находится активная антикоррупционная настроенность общества, высокое правосознание граждан. Сюда же следует отнести и понятие совести человека, составными частями которой следует признавать такие человеческие качества как скромность, справедливость и доброта. Для активизации противодействия коррупции необходимо совершенствовать действующее  законодательство, ужесточить предъявляемые к претендентам на работу в госаппарат требования, содержащие комплекс соответствующих современным реалиям вопросов, охватывающих возможность оценки профессиональных, нравственных и патриотических качеств лица. Ключевые слова: противодействие коррупции; принцип меритократии; справедливость; криминолоидные коррупционеры; провокационно-подстрекательские деяния. 
Нұртаев Р.Т. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды одан əрі белсендіре түсу туралы. Мақалада сыбайлас жемқорлық феноменіне дұрыс əлеуметтік-психологиялық жəне құқықтық баға беру негізінде Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің тиімділігін арттыруға бағытталған ережелер мен ұсыныстар тұжырымдалған. Мəселелі сұрақтар бүгінгі күн болмысы жəне сыбайлас жемқорлық іс-əрекеттер үшін жауаптылықты реттейтін қолданыстағы қылмыстық заңнаманы жетілдіру жолдарын анықтау тұрғысынан қарастырылған. Мемлекеттік қызмет жəне квазимемлекеттік сектор салаларындағы қызметтерге үміткерлерді іріктеуге байланысты сұрақтарды шешкенде меритократия принципін, эргономика ережелерін мүлтіксіз сақтау міндеттерін бекіту арқылы қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы иммунитетті қалыптастыруға бағытталған нақты іс-шаралардан тұратын ұсыныстар берілген. Өз кезегінде, сыбайлас жемқорлыққа қарсы иммунитетті құрайтын құқықтық жəне моральдық-этикалық принциптер негізінде қоғамның сыбайлас жемқорлыққа қарсы көңіл-күйі, азаматтардың жоғары құқықтық санасы жатыр. Сонымен қоса, сыпайылық, əділділік жəне мейірімділік сияқты адами қаситтерден тұратын ар-ұжданды да жатқызу керек. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды белсендіре түсу үшін қолданыстағы заңнаманы жетілдіру керек, мемлекеттік аппараттағы қызметке үмірткерлерге қойылатын олардың кəсіби, адамгершілік жəне отансүйгіштік қасиеттерін бағалау мүмкіндіктерін қамтитын заманауи сұрақтар кешенінен тұратын талаптарды қатаңдату қажет. Тірек сөздер: сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл; меритократия принципі; əділдік; криминолоидтық жемқорлар; арандатушы-азғырушы əрекеттер.
Nurtayev R.T. On further intensification of the fight against corruption. The article formulates provisions and recommendations aimed at improving the effectiveness of the fight against corruption in Kazakhstan on the basis of the correct sociopsychological and legal assessment of the phenomenon of corruption. Problematic issues are examined from the perspective of modern life realities and the search for ways to improve the current criminal law governing liability for corruption. The author has proposed some specific measures aimed at creating anti-corruption immunity in society by establishing the obligation to strictly observe the principle of meritocracy, ergonomics rules in resolving issues related to the selection of candidates for work in the public service and quasi-public sector. In its turn, the basis of the legal, moral and ethical principles that form the anti-corruption immunity is an active anti-corruption mood of society, a high legal awareness of citizens. This also includes the concept of human conscience, the constituent parts of which should recognize such human qualities as modesty, justice and kindness. In order to intensify the fight against corruption, it is necessary to improve the current legislation, to tighten the requirements for candidates to work in the state apparatus, containing a set of issues relevant to modern realities, covering the possibility of assessing the professional, moral and patriotic qualities of a person. Keywords: anti-corruption; meritocracy principle; justice; criminoloid corrupt officials; provocative inflammatory acts.
Читать статью

Право и политические системы зарубежных стран

Охотский Е.В., Камолов С.Г. Государство в тисках санкционных ограничений: политико-правовые аспекты, механизмы противодействия // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 108-121.

Авторами статьи предпринята попытка проанализировать политико-правовую природу, цели и задачи санкций, их негативно-разрушительный смысл, ответить на вопрос, имеются ли сегодня в распоряжении государства инструменты адекватного политического, экономического и управляющего воздействия в направлении эффективного реагирования на санкционные ограничения, их оценки с точки зрения международного права, научного обоснования практических рекомендаций контр- и антисанкционного действия. Источниковую базу данной работы составили международные конвенции и договорные документы, нормативно-правовые акты зарубежного и национального российского законодательства, научные труды в области международного права, экономической теории и государственного менеджмента. Научно-методологическая основа – диалектико-материалис-тическая концепция научного анализа, совокупность общенаучных, частно-научных и специальных методов исследования. Результаты: в статье обоснован вывод о том, что односторонние санкции не только противоправны с точки зрения международного права, противоречат принципам социальной справедливости и нормам человеческой морали, но и являются отражением глубоких межгосударственных разногласий концептуального характера. Ключевые слова: государство, государственное управление, законность, право, санкции, санкции как инструмент конкурентной борьбы, санкции как стимул развития, персональные и секторальные санкции, правовое регулирование, эффективность.
Охотский Е.В., Камолов С.Г.  Санкциялық шектеулер қыспағындағы мемлекет: саяси-құқықтық қырлары, қарсы  іс-қимыл тетіктері. Мақала авторлары санкциялардың саяси-құқықтық табиғатын, мақсаттары мен міндеттерін, олардың жағымсыз-қиратушылық мәнін талдауға, бүгінгі күні мемлекеттің қолында санкциялық шектеулерге тиімді жауап қайтару бағытында парапар саяси, экономикалық және басқарушылық әсер етудің құралдары бар ма деген сұраққа жауап беруге, оларға халықаралық құқық тұрғысынан баға беруге, санкцияға қарсы тәжірибелік ұсыныстарды ғылыми негіздеуге  талпыныс жасаған.  Жұмыстың дереккөз базасын халықаралық конвенциялар мен келісімшарттық құжаттар, шетелдік және ресейлік ұлттық заңнаманың нормативтік-құқықтық актілері, халықаралық құқық, экономикалық теория және мемлекеттік менеджмент саласындағы ғылыми еңбектер құрады. Ғылыми-әдістемелік негізі – ғылыми талдаудың диалектикалық-материалистік тұжырымдамасы, зерттеудің жалпы-ғылыми, жеке-ғылыми және арнайы әдістері. Мақалада біржақты санкциялардың халықаралық құқық тұрғысынан құқыққа қайшы, әлеуметтік әділдік қағидатына және адамгершілік мораль нормаларына кереғар ғана емес, сондай-ақ тұжырымдамалық сипаттағы мемлекетаралық терең алауыздықтың көрінісі болып табылатыны туралы қорытынды негізделеді. Тірек сөздер: мемлекет, мемлекеттік басқару, заңдылық, құқық,  санкциялар, санкциялар бәсекелестік күрестің құралы ретінде, санкциялар дамудың ынталандырушысы ретінде, дербес және секторлық санкциялар, құқықтық реттеу, тиімділік.
Ohotsky Е.V., Kamalov S.G. The State in The Grip of Sanctions Restrictions: Legal and Socio-Economic Aspects, Difficulties of Counteraction. The authors of the article have made an attempt to analyse political and legal nature, goals and objectives of sanctions, their negative destructive role, to assess political, economic and administrative instruments that a state can use for an effective response to sanctions restrictions, from the perspective of international law, scientific substantiation of practical recommendations of counter- and anti-sanction action. The source of this research relies on international conventions and documents, regulatory legal acts of foreign and Russian legislation, scientific works in the field of international law, economic theory and public management. The scientific and methodological basis is the dialectical-materialistic concept of scientific analysis, a set of general scientific, private scientific and special research methods. The article substantiates the conclusion that unilateral sanctions are not only unlawful from the point of view of international law, they also contradict to the principles of social justice and human morality, but are also a reflection of the deep interstate disagreements of a conceptual nature. Keywords: state, public administration, legality, law, sanctions, sanctions as a tool of competition, sanctions as a stimulus for development, personal and sectoral sanctions, legal regulation, efficiency.
Читать статью

Рецензии

Темирбеков Ж.Р. «RUSSIAN LEGAL REALISM»: Мақалалар жинағына рецензия // Право и государство 2019. № 4 (85). С. 122-134.

Бұл мақала келесі кітапқа рецензия болып табылады: Bartosz Brożek, Julia Stanek, Jerzy Stelmach: «Russian Legal Realism», Springer. 2018. – 176 p. Кітап кейбір ресейлік көрнекті ізашар-ғалымдардың мемлекет пен құқықтың негізінен əлеуметтік жəне психологиялық теориялары саласындағы идеяларына, теорияларына жəне тұжырымдамаларына заманауи көзқарасты көрсететін бірегей басылым болып табылады. Рецензияланатын жұмыста өз заманының көрнекті ғалымы Лев Иосифович Петражицкийдің құқық теориясындағы психологиялық ұстанымына жəне негізін қалаушысы əйгілі ресейлік əлеуметтанушы-позитивист – Сергей Андреевич Муромцев саналатын əлеуметтік ұстанымға ерекше көңіл бөлінеді. Сонымен қатар, кітапта Николай Коркунов, Михаил Рейснер, Моисей Лазерсон, Александр Круглевский, Питирим Сорокин, Николай Тимашев жəне тағы басқа Тірек сөздер: ресейлік құқықтық реализм, құқықтық мəдениет, құқықтың психологиялық теориясы, Л. Петражицкий құқықтық идеялары, құқықтың əлеуметтік теориясы, құқықтық сана, С. Муромцевтың құқықтық идеялары, Н. Коркуновтың құқықтық идеялары, М. Рейснердің көзқарастары, əлеуметтік мəдениет. ғалымдардың мемлекет пен құқық жайлы саяси-құқықтық ойлары келтірілген. Сондай-ақ, басылымнан Эдмунд Гуссерл, Евгений Эрлих, Джон Сирл жəне басқа да танымал зерттеушілердің əлеуметтану жəне психология саласындағы қызықты пайымдаулары мен ойларын таба аласыз. Кейбір мақалаларда ресейлік құқықтық реализм өкілдері мен олардың шетелдік əріптестерінің идеялары арасында терең салыстырмалы талдаудың жүргізілуі бұл жинаққа енген жұмыстарға қосымша құндылық береді. Мақалалардың сəтті таңдалған тақырыптары кітапты тек құқық философиясына қызығушылық білдіретіндер үшін ғана емес, кез келген оқырманға қызықты əрі танымды етеді. 
Темирбеков Ж.Р.  Рецензия на сборник статей «RUSSIAN LEGAL REALISM». Настоящая статья является рецензией на книгу под редакцией Bartosz Brożek, Julia Stanek и Jerzy Stelmach: «Russian Legal Realism», Springer. 2018. – 176 с. Книга является уникальным изданием, отражающим современный взгляд на идеи, теории и концепции некоторых видных российских ученых-первопроходцев преимущественно в сфере социологической и психологической теорий права и государства. В рецензируемой работе особе внимание уделено психологическому подходу в теории права выдающегося ученого своего времени Льва Иосифовича Петражицкого и социологическому подходу, основоположником которого считается видный российский социолог-позитивист – Сергей Андреевич Муромцев. Кроме того, в книге анализируются политико-правовые идеи о государстве и праве таких ученых как Николай Коркунов, Михаил Рейснер, Моисей Лазерсон, Александр Круглевский, Питирим Сорокин, Николай Тимашев и некоторых других. Также можно найти интересные утверждения и мысли в сфере социологии и психологии, высказанные Эдмундом Гуссерлем, Евгением Эрлихом, Джоном Сёрлом и другими известными исследователями. Дополнительную ценность работам, входящим в данный сборник придает проведение в некоторых статьях довольно глубокого сравнительного анализа между идеями представителей российского правового реализма и их зарубежными коллегами. Удачно подобранная тематика статей делает книгу интересной и познавательной для чтения не только для интересующихся философией права, но и для любого читателя. Ключевые слова: российский правовой реализм, правовая культура, психологическая теория права, правовые идеи Л. Петражицкого, социологическая теория права, правовое сознание, правовые идеи С. Муромцева, правовые идеи Н. Коркунова, взгляды М. Рейснера, социальная культура.
Temirbekov Zh.R.  Review of the collection of articles «RUSSIAN LEGAL REALISM». This article is a review of a book edited by Bartosz Brożek, Julia Stanek and Jerzy Stelmach: Russian Legal Realism, Springer. 2018. – 176 p. The book is a unique publication that reflects a modern view of the ideas, theories and concepts of some prominent Russian pioneers predominantly in the field of sociological and psychological theories of law and the state. In the reviewed work, the special attention is paid to the psychological approach in the theory of law of the outstanding scientist of his time Leon Iosifovich Petrażycki and the sociological approach, the founder of which is considered to be the prominent Russian sociologist-positivist – Sergey A. Muromtsev. In addition, the book reflects the political and legal thoughts about the state and law of such scientists as Nikolai Korkunov, Mikhail Reisner, Moses Lazerson, Alexander Kruglevsky, Pitirim Sorokin, Nikolai Timashev and some others. One can also find interesting statements and thoughts in the field of sociology and psychology made by Edmund Husserl, Eugen Ehrlich, John Searle and other famous researchers. An additional value to the works included in this collection is given by providing in some articles of a rather in-depth comparative analysis between the ideas of represen-tatives of Russian legal realism and their foreign colleagues. Well-chosen topics of the articles make the book interesting and informative for reading, not only for those interested in the philosophy of law, but also for any other reader. Keywords: Russian legal realism, legal culture, psychological theory of law, legal ideas of L. Petrażycki, sociological theory of law, legal consciousness, legal ideas of S. Muromtsev, legal ideas of N. Korkunov, views of M. Reisner, social culture.
Читать статью

Танымал мақалалар

© КАЗГЮУ Университетi, 2024
© "Құқық және мемлекет" журналы, 2024
Материалдарды қолдану кезінде «Құқық және мемлекет» журналына сілтеме жасалу міндетті.
Журналдың материалдарында білдірілген пікірлер редакцияның көзқарасымен сәйкес келе бермейді.
Яндекс.Метрика