(isk.80@mail.ru)
Актуальность темы статьи обусловлена тем, что договор строительного подряда опосредует имущественные отношения, связанные с обязательным соблюдением сторонами многочисленных технических требований, обеспечивающих безопасность строящихся либо реконструируемых объектов недвижимости. Однако нормы о договоре строительного подряда ГК РК сконструированы исчерпывающим образом, объективно свидетельствующим об отсутствии иных норм, регулирующих отношения в сфере строительной деятельности. Между тем, обязательства, возникающие из договоров строительного подряда, регулируются также целой системой нормативных правовых и нормативных технических актов, относящихся к публично-правовой сфере, в числе которых имеются и законодательные, и подзаконные акты, и технические регламенты, и строительные нормы, и т.д. Кроме того, за последние десятилетия состав и структура общеобязательных нормативных технических актов претерпели значительные изменения, о чем отсутствует какая-либо информация как в учебниках по гражданскому праву, так и в комментариях норм о рассматриваемом договоре. На практике серьезные проблемы у участников данных правоотношений возникают именно в связи с отсутствием знаний о процедурах, связанных с подготовкой к заключению договора строительного подряда и реализацией прав и обязанностей в процессе исполнения данного договора. Предмет исследования заключается в анализе состояния правового регулирования договора строительного подряда в ГК РК и иных нормативных правовых актах. Цель работы – определение недостатков в регламентации рассматриваемого договорного обязательства нормами ГК РК. Новизна темы обусловлена отсутствием в учебной и научной литературе исследований о надлежащем правовом регулировании договора строительного подряда, пробелах и иных недостатках гражданского законодательства, практическом отсутствии в юридической литературе информации об изменениях по данному вопросу за последние десятилетия. В качестве методов исследования применялись как общенаучные, универсальные (анализ и синтез, исторический, логический), так и специальные методы: сравнительно-правовой, формально-юридический и др. Основные выводы статьи заключаются в выявлении пробелов в правовом регулировании договора строительного подряда в Гражданском кодексе Республики Казахстан, в связи с чем автором предложены возможные пути их восполнения. В том числе предложено: дополнить статью 651 ГК РК пунктом о дополнительном регулировании данного договора нормами публично-правового характера и техническими нормами; дополнить определение договора нормами, конкретизирующими предмет договора; дополнить нормы об обязанностях подрядчика осуществлять строительство не только в соответствии с проектно-сметной документацией но также и в соответствии с технической документацией; с предложением редакций соответствующих правовых норм. Кроме того, предложено структуру Главы 32 ГК РК привести в соответствие с правовой и фактической действительностью, разместив нормы о договорах на проведение изыскательских и проектных работ перед нормами о договоре на выполнение строительных работ. Ключевые слова: договор строительного подряда; правовое регулирование; строительные нормы и правила; проектная документация; техническая документация; права и обязанности подрядчика и заказчика; технические регламенты; архитектурно-планировочное задание; приемка работ; техническое регулирование в строительстве; проектные работы.

Идрышева С.К. Қазақстан заңнамасындағы құрылыс мердігерлігі шарты. Мақаланың тақырыбының өзектілігі: құрылыс мердігерлігі шарты бойынша салынып жатқан немесе жаңартылатын жылжымайтын мүлікке қатысты жұмыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін көптеген техникалық талаптарды міндетті түрде сақталуын реттейтін мүліктік қатынастар қамтылуы тиіс. Алайда, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің құрылыс мердігерлік шарты туралы нормалары құрылыс қызметі саласындағы қатынастарды реттейтін басқа нормалардың жоқтығын объективті түрде көрсете отырып әзірленген. Сонымен қатар, құрылыс мердігерлік қатынастары жария құқық саласына қатысты нормативтік құқықтық және нормативтік техникалық актілермен, оның ішінде заңнамалық және заңға тәуелді актілермен, техникалық регламенттермен, құрылыс нормаларымен және т.б. да реттеледі. Бұған қоса, соңғы онжылдықтарда жалпыға бірдей міндетті нормативтік техникалық актілердің құрамы мен құрылымы елеулі өзгерістерге ұшырады, олар туралы азаматтық-құқықтық оқулықтарда да, Азаматтық кодексінің нормаларына түсініктемелерде де еш ақпарат жоқ. Мұндай жағдай тәжірибеде аталмыш құқықтық қатынастарға қатысушылар үшін құқықтар мен міндеттерді жүзеге асыруда едәуір мәселелерге әкеп соғады. Зерттеу пәні Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде және басқа да нормативтік құқықтық актілерде құрылыс мердігерлік шартының құқықтық реттелу жағдайын талдау болып табылады. Жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің нормаларымен қарастырылатын шарттық міндеттемені реттеудегі кемшіліктерді анықтау. Тақырыптың жаңалығы соңғы онжылдықтарда оқу және ғылыми әдебиеттерде құрылыс мердігерлік шартының дұрыс құқықтық реттелуі, азаматтық заңнаманың олқылықтары мен басқа да кемшіліктері бойынша зерттеулердің болмауымен, заң әдебиетінде осы мәселе бойынша өзгерістер туралы ақпараттың іс жүзінде болмауымен түсіндіріледі. Зерттеу әдістері ретінде жалпы ғылыми, әмбебап (талдау және синтез, тарихи, логикалық) және арнайы әдістер: салыстырмалы құқықтық, формальды құқықтық және т.б. қолданған. Мақаланың негізгі қорытындылары Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіндегі құрылыс мердігерлік шартын құқықтық реттеудегі олқылықтарды анықтау болып табылады, осыған байланысты автор оларды жетілдіру жолдарын ұсынады. Соның ішінде: Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 651-бабын осы келісімді жария-құқықтық сипаттағы нормалармен және техникалық нормалармен қосымша реттеу туралы тармақпен толықтыру; шарттың анықтамасын шарттың мәнін көрсететін нормалармен толықтыру; мердігердің құрылысты тек жобалық-сметалық құжаттамаға сәйкес емес, сонымен қатар техникалық құжаттамаға сәйкес жүргізу жөніндегі міндеттемелері бойынша нормалармен толықтыруға; тиісті құқықтық нормалардың редакциялары қоса ұсынылған. Сонымен қатар, іздестіру және жобалау жұмыстарына арналған шарттар бойынша нормаларды құрылыс жұмыстарына арналған мердігерлік нормалардан бұрын орналастыру арқылы Азаматтық кодексінің 32-тарауының құрылымын құқықтық және іс жүзіндегі жағдайға сәйкес келтіру ұсынылады. Тірек сөздер: құрылыс мердігерлігі келісімшарты; құқықтық реттеу; құрылыс ережелері және қағидалары; жобалық құжаттама; техникалық құжаттама; мердігер мен тапсырыс берушінің құқықтары мен міндеттері; техникалық регламенттер; сәулет-жоспарлау тапсырмасы; жұмысты қабылдау; техникалық реттеу; жобалау жұмыстары.

Idrysheva S.K. Construction contract in the legislation of Kazakhstan. The relevance of the topic of the article is determined by the fact that a construction contract mediates property relations related to the mandatory observance by the parties of numerous technical requirements that ensure the safety of real estate which is under construction or being reconstructed. However, the norms on the construction contract of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan are designed in an exhaustive way, objectively indicating the absence of other norms regulating relations in the field of construction activities. Meanwhile, the obligations arising from construction contracts are also regulated by a whole system of regulatory legal and regulatory technical acts belonging to the public law sphere, including legislative and by-laws, technical regulations, and construction norms, etc. In addition, over the past decades, the composition and structure of binding normative technical acts have undergone significant changes, about which there is no information either in civil law textbooks or in the comments on the norms regarding the contract in question. In practice, serious problems for the participants in these legal relations arise precisely due to the lack of knowledge about the procedures related to the preparation for the conclusion of a construction contract and the implementation of rights and obligations in the process of carrying out this contract. The subject of the study is to analyze the state of legal regulation of a construction contract in the Civil Code of the Republic of Kazakhstan and other regulatory legal acts. The purpose of the study is to identify shortcomings in the regulation of the contractual obligation in question by the norms of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan. The novelty of the topic is determined by the lack of studies in the educational and academic literature on the proper legal regulation of a construction contract, as well as by gaps and other shortcomings of civil law, the practical absence in the legal literature of information about changes on this issue over the past decades. As research methods, both general scientific, universal (analysis and synthesis, historical, logical), and special methods (comparative legal, formal legal, etc.) were used. The main conclusions of the article are the identification of gaps in the legal regulation of a construction contract in the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, in connection with which the author suggests possible ways to fill in them. Among other things, it was proposed to supplement Article 651 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan with a clause on additional regulation of this contract with norms of a public law nature and technical norms; to supplement the definition of the contract with norms specifying the subject of the contract; to supplement the norms on the obligations of the contractor to carry out construction not only in accordance with the design and estimate documentation, but also in accordance with the technical documentation; with a proposal of editions of the relevant legal norms. In addition, it is proposed to bring the structure of Chapter 32 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan into line with legal and factual reality by placing the norms on contracts for exploratory and design work before the norms on a contract for construction work. Keywords: construction contract; legal regulation; construction regulations; project documentation; technical documentation; rights and obligations of the contractor and customer; technical regulations; architectural and planning task; acceptance of work; technical regulation in construction; design work.

Читать статью

(n_eshniyazov@kazguu.kz)
На начальном этапе формирования законодательства Казахстан, следуя методологии СССР и России, избрал путь межотраслевой кодификации международного частного права (далее – МЧП), в результате чего нормы этой отрасли оказались рассредоточены в ряде актов. Следствием этого стало возникновение ряда проблем: расхождения между нормами, призванными регулировать одни и те же вопросы, размытие предмета в академическом смысле, препятствия к его нормальному изучению. Целью статьи ставится выявление целесообразности сохранения существующей модели кодификации. Объектом исследования являются модели кодификации МЧП (межотраслевая и в виде отдельного акта) и их взаимосвязь с развитием этой отрасли в наиболее широком смысле, включая правовое регулирование, область науки, учебную дисциплину. Предмет исследования составляют теоретические основы и практические последствия выбора той или иной модели кодификации, акты законодательства РК и иностранных государств в области МЧП. Результаты исследования достигнуты применением формально-юридического, системного, сравнительно-правового, исторического методов, а также метода правового моделирования. Научная новизна состоит в том, что статья впервые определяет существующую модель кодификации МЧП как ключевую причину стагнации отрасли во всех ее проявлениях. Вывод заключается в призыве к принятию отдельного акта РК в области МЧП. Ключевые слова: международное частное право, кодификация, систематизация права, коллизионное право, международный гражданский процесс, Гражданский кодекс Республики Казахстан, Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан, Кодекс Республики Казахстан о браке (супружестве) и семье, Модельный гражданский кодекс Содружества Независимых Государств, реформа гражданского законодательства Республики Казахстан.

Ешниязов Н.С. Көп асқанға – бір тосқан: ҚР-ның халықаралық жеке құқық туралы дербес заңының қажеттігі жайында. Заңнама қалыптастырудың бастапқы кезеңінде Қазақстан КСРО мен Ресейдің әдіснамасына еріп, халықаралық жеке құқықтың салааралық кодификациясы жолын таңдады, нәтижесінде бұл саланың нормалары бірнеше акт ішінде бөлініп қалды. Мұның салдары бірқатар мәселелердің туындауы болды: бірдей мәселелерді реттеуге арналған нормалар арасындағы сәйкессіздіктер, пәннің академиялық мағынада бұлыңғырлануы, оны қалыпты зерттеуге кедергілер. Мақаланың мақсаты кодификацияның қолданыстағы үлгісін сақтаудың орындылығын анықтау болып табылады. Зерттеу объектісі халықаралық жеке құқықты кодификациялау үлгілері (салааралық және жеке акт түрінде) және олардың құқықтық реттеуді, ғылым саласын, оқу пәнін қоса алғанда, кең мағынада осы саланың дамуымен байланысы. Зерттеу пәні халықаралық жеке құқық саласындағы Қазақстан Республикасы мен шет мемлекеттердің заңнамалық актілері, кодификацияның қандай да бір үлгісін таңдаудың теориялық негіздері мен практикалық салдары болып табылады. Зерттеу нәтижелеріне нысандық-құқықтық, жүйелік, салыстырмалы құқықтық, тарихи әдістерді, сондай-ақ құқықтық үлгілеу әдісін қолдану арқылы қол жеткізілді. Ғылыми жаңалық мақалада алғаш рет халықаралық жеке құқықты кодификациялаудың қолданыстағы үлгісі саланың барлық көріністері бойынша тоқырауының негізгі себебі ретінде анықталғанында жатыр. Қорытынды халықаралық жеке құқық саласында Қазақстан Республикасының жеке актісін қабылдауға үндеуде жатыр. Тірек сөздер: халықаралық жеке құқық, кодификация, құқықты жүйелендіру, коллизиялық құқық, халықаралық азаматтық процесс, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі, Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексі, Қазақстан Республикасының Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы кодексі, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Модельдік азаматтық кодексі, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасының реформасы.

Yeshniyazov N.S. To Kill All Birds with One Stone: On the Necessity of Separate Act of the Republic of Kazakhstan on Private International Law. At the primary stage of formation of legislation, Kazakhstan, following the methodology of the USSR and Russia, has chosen the path of inter-branch codification of private international law, as a result of which the norms of this sphere were dispersed in a number of acts. The consequence of this was the emergence of a number of problems: discrepancies between the norms that were supposed to regulate the same issues, the blurring of the subject in the academic sense, obstacles to its normal study. The purpose of the article is to identify the feasibility of maintaining the existing model of codification. The object of the study is the models of codification of private international law (interdisciplinary and in the form of a separate act) and their relationship with the development of this branch in a broad sense, including legal regulation, a field of science, and an academic discipline. The subject of the study is the theoretical foundations and practical consequences of choosing one or another model of codification, legislative acts of the Republic of Kazakhstan and foreign states in the field of private international law. The results of the study were achieved using formal legal, systematic, comparative legal, historical methods, as well as the method of legal modeling. The scientific novelty lies in the fact that the article for the first time defines the existing model of codification of private international law as the key reason for the stagnation of this branch of law in all its manifestations. The conclusion lies in the call for the adoption of a separate legislative act of the Republic of Kazakhstan in the field of private international law. Keywords: private international law, codification, systematization of law, conflict of laws, international civil procedure, Civil Code of the Republic of Kazakhstan, Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, Code of the Republic of Kazakhstan on Marriage (Matrimony) and Family, Model Civil Code of the Commonwealth of Independent States, reform of civil law legislation of the Republic of Kazakhstan.

Читать статью

(belykhvs@mail.ru) (s.idrysheva@kazguu.kz) (mashsol@mail.ru)
Несмотря на то, что транспортное законодательство является предметом многочисленных исследований в различные периоды времени, актуальность его изучения не теряет своего смысла. Связано это с необходимостью модернизации действующего транспортного законодательства России и Казахстана. Такой вывод обусловлен тем, что правовое регулирование транспортной сферы в указанных странах не в полной мере соответствует реалиям осуществления транспортной деятельности, составляющей основу экономической деятельности любого государства. Выбор пути реформирования невозможен без детального исследования национального транспортного законодательства, а также его сравнения с законодательствами других государств, имеющих схожие черты, а также отличающихся своей эффективностью. Сказанное обусловило формулирование цели статьи, а именно – сравнительно-правовое исследование транспортного законодательства России, Казахстана и Германии. Выбор немецкого законодательства предопределен рядом причин. Наиболее весомыми из них видятся немецкая педантичность, точность в вопросах формулирования юридических текстов; практичность немецкого стиля мышления; сложившиеся в течение нескольких последних веков и ставшие правовой традицией принципы приоритета признания и защиты прав индивида и т.п. Кроме того, местоположение Германии, находящейся в самом центре Европейского союза, наличие сильной экономики, активных торговых отношений практически со всеми странами Европы и Азии, предопределило необходимость обращения к опыту правового регулирования транспортной деятельности именно этой страны. В качестве основополагающего метода использовался сравнительно-правовой метод, позволивший в полной мере выполнить сравнительно-правовой анализ транспортного законодательства в трех государствах – России, Казахстане и Германии и, соответственно, достичь поставленную в исследовании цель. Несомненной новизной работы является то, что транспортное законодательство изучается на сравнительном уровне применительно сразу же к трем государствам. Этот аспект придает ценность и значимость исследования, а также наибольшую достоверность полученных результатов. Авторы рассматривают основные черты законодательства указанных стран, выделяют схожие и отличительные аспекты, касающиеся исторического становления транспортного законодательства, структуры транспортного законодательства, а также возможность консолидации норм, регулирующих транспортную деятельность, в едином нормативном правовом акте. На основе проведенного анализа делаются предложения о необходимости модернизации отдельных положений транспортного законодательства России и Казахстана, что можно рассматривать основным результатом работы. В частности, авторы приходят к выводу о необходимости изменения правового регулирования отношений по перевозке пассажиров воздушным транспортом в России и Казахстане, в т.ч. в связи с наличием на практике таких явлений, как овербукинг. Ключевые слова: транспортное законодательство, Германия, Россия, Казахстан, транспортные уставы и кодексы, германское торговое уложение, автомобильный транспорт, железнодорожный транспорт, воздушный транспорт.

Белых В.С., Идрышева С.К., Бажина М.А. Ресей, Қазақстан және Германия көлік заңнамаларының ерекшеліктері: салыстырмалы-құқықтық аспект. Көлік заңнамасы әр түрлі кезеңдерде көптеген зерттеулердің пәні болғанына қарамастан, оны зерттеудің өзектілігі өзінің мәнін жоғалтпайды. Бұл Ресей мен Қазақстанның қолданыстағы көлік заңнамасын жаңарту қажеттілігінен туындайды. Бұл қорытынды аталмыш елдерде көлік қызметі саласының құқықтық реттелуі кез келген мемлекеттің экономикалық негізін құрайтын тасымалдау қызметін жүзеге асыру талаптарына толық сәйкес келмейтіндігімен байланысты. Ұлттық көлік заңнамасын егжей-тегжейлі зерттемей, сондай-ақ ұқсас ерекшеліктері бар, олардың тиімділігімен ерекшеленетін басқа мемлекеттердің заңнамасымен салыстырусыз реформа жолын таңдау мүмкін емес. Жоғарыда айтылғандар мақаланың мақсатын анықтайды, атап айтқанда, Ресей, Қазақстан және Германияның көлік заңнамасын салыстырмалы құқықтық зерттеу. Неміс заңнамасын таңдау бірнеше себептерге байланысты болған. Олардың ішіндегі ең маңыздысы – неміс тиянақтылығы, құқықтық мәтіндерді құрастыру дәлдігі; неміс ойлау стилінің тәжірибеге негізделуі, соңғы бірнеше ғасырлар бойы дамыған және заңды дәстүрге айналған жеке адамның құқықтарын тану мен қорғаудың басымдылық қағидаттары және т.б. Сонымен қатар, Германияның Еуропалық Одақтың дәл орталығында орналасуы, қуатты экономикасының болуы, Еуропа мен Азияның барлық дерлік елдерімен белсенді сауда байланыстары осы елдің көлік саласын құқықтық реттеу тәжірибесіне жүгіну қажеттілігін анықтады. Іргелі әдіс ретінде салыстырмалы құқықтық әдіс қолданылды, бұл үш мемлекетте – Ресейде, Қазақстанда және Германияда көлік заңнамасына салыстырмалы құқықтық талдауды толық жүргізуге және тиісінше зерттеуде қойылған мақсатқа жетуге мүмкіндік берді. Жұмыстың сөзсіз жаңалығы – көлік заңнамасы бірден үш мемлекетке қатысты салыстырмалы деңгейде зерттелуі. Бұл аспект зерттеудің мәні мен маңыздылығын белгілейді, сонымен қатар алынған нәтижелердің жоғары деңгейдегі сенімділігін білдіреді. Авторлар бұл елдердің заңнамасының негізгі ерекшеліктерін қарастырады, көлік заңнамасының тарихи қалыптасуына, көлік заңнамасының құрылымына қатысты ұқсас және айрықша аспектілерді бөліп көрсетеді, сондай-ақ көлік қызметін реттейтін нормаларды бірыңғай нормативтік құқықтық актіде біріктіру мүмкіндігін көрсетеді. Талдау негізінде жұмыстың негізгі нәтижесі деп санауға болатын Ресей мен Қазақстанның көлік заңнамасының кейбір ережелерін жаңарту қажеттілігі туралы ұсыныстар енгізілді. Атап айтқанда, артық брондау сияқты құбылыстардың тәжірибеде болуына байланысты авторлар Ресей мен Қазақстанда әуе жолаушыларын тасымалдау бойынша қатынастарды құқықтық реттеуді өзгерту қажет деген қорытындыға келеді. Тірек сөздер: көлік заңнамасы, Германия, Ресей, Қазақстан, көлік жарғылары мен кодекстері, неміс сауда кодексі, автомобиль көлігі, теміржол көлігі, әуе көлігі.

Belykh V.S., Idrysheva  S.K., Bazhina M.A. Special features of the transport legislation of Russia, Kazakhstan and Germany: a comparative legal aspect. Despite the fact that transport legislation has been the subject of numerous studies at different periods of time, the relevance of its study does not lose its meaning. This is due to the need to modernize the current transport legislation of Russia and Kazakhstan. This conclusion is determined by the fact that the legal regulation of these countries does not fully correspond to the realities of the implementation of transport activities, which constitute the basis of the economic activity of any state. The choice of the reform path is impossible without a detailed study of the domestic transport legislation, as well as its comparison with the legislation of other states that have similar features, but also differ in their effectiveness. This all determined the formulation of the purpose of the article, namely, a comparative legal study of the transport legislation of Russia, Kazakhstan and Germany. The choice of German law is predetermined for a number of reasons. The most significant of them are German pedantry, accuracy in the formulation of legal texts; the practicality of the German style of thinking; the principles of the priority of the recognition and protection of the rights of the individual, which have developed over the past several centuries and have become a legal tradition; etc. In addition, the location of Germany in the center of European Union, the presence of a strong economy, active trade relations with almost all countries of Europe and Asia predetermined the need to refer to the experience of legal regulation of transport activities of this particular country. As a basic method, the comparative legal method was used, which made it possible to fully carry out a comparative legal analysis of transport legislation of three countries – Russia, Kazakhstan and Germany, and, accordingly, achieve the goal set in the study. The undoubted novelty of the work is that the transport legislation is studied at a comparative level in relation to the three states at once. This aspect gives value and significance to the study, as well as the greatest reliability of the results obtained. The authors review the main features of the legislation of these countries, identify similar and distinctive aspects concerning the historical formation of the transport legislation, the structure of the transport legislation, as well as the possibility of consolidating the norms governing transport activities in a single regulatory legal act. Based on the analysis, proposals are made regarding the need to modernize certain provisions of the transport legislation of Russia and Kazakhstan, which can be considered the main result of the work. In particular, the authors come to the conclusion that it is necessary to change the legal regulation of the carriage of passengers by air in Russia and Kazakhstan, as well as in connection with the presence in practice of such phenomena as overbooking. Keywords: transport legislation, Germany, Russia, Kazakhstan, transport charters and codes, German commercial code, road transport, railway transport, air transport.

Читать статью

(ekosyanenko@yandex.ru)
The topic of this article is social relations arising in the process of commercialization of objects created with the participation of artificial intelligence. The author examines the correlation between the subjective component of creative activity and the objective uniqueness of the work of artificial intelligence, the possibility of recognizing robots as authors and copyright holders of new works of literature, art or science. The purpose of the article is to analyze the legal regime of new objects obtained as a result of human interaction with trained and self-taught programs and answer the following controversial questions of modern intellectual law: can the product of artificial intelligence be qualified as an object of intellectual property rights; who is the author and copyright holder of new objects if they (objects) are created in the process of some independent «creative» activity of robots; what intellectual rights arise for new objects created by independent self-learning artificial intelligence. The work was based on the methods of comparative legal analysis of the current norms of Russian and international intellectual law, the formal legal method of research and expert assessment of the modern doctrine of intellectual law. The scientific novelty can be traced in the main conclusions of the author, which can be used, in particular, when discussing the draft WIPO policy in the field of intellectual property, which is actively discussed by the world community. According to the author, it is extremely important to regulate activities in the field of creation and management of stable neural networks, entropy technologies, evolutionary and cloud computing at the international and national levels as soon as possible. Due to the transnationality, creativity and innovativeness of this type of activity, legal regulation should have a framework advisory nature, defining uniform standards and common terminology. To this end, it is recommended at the legislative level to determine the main criteria under which the results created by artificial intelligence could be qualified as intellectual property objects, as well as to establish who and under what circumstances should be recognized as authors and copyright holders in relation to such AI objects. When developing criteria, it is proposed to highlight the role of a person in the process of creating a new object. It is particularly necessary to take into account the purpose of creating the algorithm itself and the purpose of its independent «creativity». Keywords: artificial intelligence; copyright; intellectual property; robot; author; copyright owner; deep learning; computer unsupervised learning; creativity; intellectual property object.

Косьяненко Е.М. Жасанды интеллект құрған объектілер режимін құқықтық талдау. Осы зерттеудің пәні жасанды интеллектің қатысуымен құрылған объектілерді коммерцияландыру процесінде туындайтын қоғамдық қатынастар болып табылады. Автор шығармашылық қызметтің субъективті компонентінің және жасанды интеллект жұмысының объективті бірегейлігінің арақатынасы, роботтарды әдебиеттің, өнердің немесе ғылымның жаңа туындыларының авторлары мен құқық иеленушілері ретінде тану мүмкіндігі мәселелерін қарастырады. Мақаланың мақсаты – адамның оқытылатын және өзін-өзі оқытатын бағдарламалармен өзара әрекеттесуі нәтижесінде алынған жаңа объектілердің құқықтық режимін талдау және заманауи зияткерлік құқықтың келесі даулы мәселелеріне жауап беру: жасанды интеллект қызметінің өнімін зияткерлік меншік құқығының объектісі ретінде саралауға бола ма; егер олар (объектілер) роботтардың қандай да бір дербес «шығармашылық» қызметі процесінде құрылса, жаңа объектілердің авторы және құқық иеленушісі кім болып табылады; тәуелсіз өзін-өзі оқытатын жасанды интеллект жасаған жаңа объектілерге қандай зияткерлік құқықтар пайда болады. Жұмыс ресейлік және халықаралық зияткерлік құқықтың қолданыстағы нормаларын салыстырмалы-құқықтық талдау әдістеріне, зерттеудің формальды-құқықтық әдісіне және зияткерлік құқықтың заманауи доктринасын сараптамалық бағалауға негізделген. Ғылыми жаңалық автордың негізгі тұжырымдарынан байқалады, оларды, атап айтқанда, дүниежүзілік қауымдастық белсенді талқылайтын зияткерлік меншік саласындағы ДЗМҰ саясатының жобасын талқылау кезінде қолдануға болады. Автордың пікірінше, тұрақты нейрондық желілерді, энтропия технологияларын, эволюциялық және бұлтты есептеулерді құру және басқару саласындағы қызметті халықаралық және ұлттық деңгейлерде реттеу қажет. Қызметтің осы түрінің трансұлттығына, креативтілігіне және инновациялығына байланысты құқықтық реттеу бірыңғай стандарттар мен жалпы терминологияны айқындай отырып, негіздемелік ұсынымдық сипатқа ие болуы мүмкін. Осы мақсатта заңнамалық деңгейде жасанды интеллект дайындаған нәтижелер зияткерлік меншік объектілері ретінде саралануы мүмкін негізгі критерийлерді белгілеу, сондай-ақ мұндай объектілерге қатысты авторлар мен құқық иеленушілер ретінде кімді және қандай жағдайда тану керектігін анықтау ұсынылады. Критерийлерді әзірлеу кезінде жаңа объектіні құру процесіндегі адамның рөлін бөліп көрсету ұсынылады. Алгоритмнің өзін құру мақсатын және оның тәуелсіз «шығармашылығының» мақсатын ерекше ескеру қажет. Тірек сөздер: жасанды интеллект; авторлық құқық; зияткерлік меншік; робот; автор; құқық иеленуші; терең оқыту; дербес компьютерлік оқыту; шығармашылық; зияткерлік құқық объектісі.

Косьяненко Е.М. Правовой анализ режима объектов, созданных искусственным интеллектом. Предметом настоящего исследования являются общественные отношения, возникающие в процессе коммерциализации объектов, созданных с участием искусственного интеллекта. Автор рассматривает вопросы соотношения субъективной составляющей творческой деятельности и объективной уникальности работы искусственного интеллекта, возможности признания роботов авторами и правообладателями новых произведений литературы, искусства или науки. Цель статьи – проанализировать правовой режим новых объектов, получаемых в результате взаимодействия человека с обучаемыми и самообучаемыми программами и ответить на следующие спорные вопросы современного интеллектуального права: можно ли продукт деятельности искусственного интеллекта квалифицировать как объект права интеллектуальной собственности; кто является автором и правообладателем новых объектов, если они (объекты) создаются в процессе некой самостоятельной «творческой» деятельности роботов; какие интеллектуальные права возникают на новые объекты, созданные независимым самообучаемым искусственным интеллектом. Работа основывалась на методах сравнительного правового анализа действующих норм российского и международного интеллектуального права, формально-юридическом методе исследования и экспертной оценке современной доктрины интеллектуального права. Научная новизна прослеживается в основных выводах автора, которые могут быть использованы, в частности, при обсуждении проекта политики ВОИС в области интеллектуальной собственности, активно обсуждаемой мировой общественностью. По мнению автора, необходимо регламентировать деятельность в области создания и управления устойчивыми нейронными сетями, технологиями энтропии, эволюционными и облачными вычислениями на международном и внутринациональном уровнях. В силу транснациональности, креативности и инновационности такого вида деятельности правовое регулирование может иметь рамочный рекомендательный характер, определяя единообразные стандарты и общую терминологию. С этой целью на законодательном уровне рекомендуется определить основные критерии, при которых результаты, создаваемые искусственным интеллектом, могли бы быть квалифицированы в качестве объектов интеллектуальной собственности, а также установить, кого и при каких обстоятельствах следует признавать авторами и правообладателями в отношении таких объектов. При разработке критериев предлагается выделить роль человека в процессе создания нового объекта. Особо следует учитывать цель создания самого алгоритма и цель его самостоятельного «творчества». Ключевые слова: искусственный интеллект; авторское право; интеллектуальная собственность; робот; автор; правообладатель; глубокое обучение; самостоятельное компьютерное обучение; творчество; объект интеллектуального права.

Читать статью

(s.idrysheva@kazguu.kz)
Мақала Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің мемлекеттік тілдегі мəтінін реформалау тақырыбына арналған. Тақырыптың өзектілігі аталмыш кодекстің қазақ тіліндегі мəтінінде көптеген нормалар оның орыс тіліндегі мағынасына сəйкес болмағандықтан, тəжірибеде оны пайдалануда едəуір проблемаларға əкеп соғатынымен жəне мұндай қателіктердің жүйелі кемшіліктерге айналуымен негізделеді. Құқықтық нормалар құрылымы кемшіліктерінің жүйелік сипаты олардың көптігімен; екі тілдегі мəтіндерде белгілі құқықтық терминдер мен институттарды қолдану кезінде теңтүпнұсқалық қағидатының бұзылуымен; көптеген логикалық, стилистикалық қателіктермен жəне құқықтық техниканың олқылықтарымен айқындалады. Мақаланың зерттеу пəні ретінде отандық Азаматтық кодекстің мемлекеттік тілдегі мəтінінде көп жылдар бойы тұрақты түрде қате қалыптасқан құқықтық нормалар мен институттар алынған. Зерттеу мақсаты - Азаматтық кодекстің мемлекеттік тілдегі мəтініндегі қателіктерді жүйелендіру, заң шығарушының еркін бұрмалайтын, құқықтық нормалар мен институттардың мағынасын жоғалтуына алып келетін, оларды дұрыс түсіну мүмкіндігінен айыратын жəне осы заңнамалық актінің нормаларын тиімді қолдануға кедергі болатын кемшіліктерін анықтап, оларды түзету жолдарын қарастыру. Мақаланы жазу барысында жүйелі-құрылымдық талдау əдісі, салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық əдістер, логикалық жəне семантикалық талдаулар, модельдеу əдісі қолданылған. Сыни талдау нəтижелері бойынша автор Азаматтық кодекстің мемлекеттік тілдегі мəтініндегі жүйелі олқылықтардың бірталайын анықтап, оларды зерделеп, қате қалыптасқан құқықтық нормалар мен институттар мəтіндерінің нақты редакцияларын ұсынады. Жұмыс М.С. Нəрікбаев атындағы КАЗГЮУ Университеті Құқық жоғары мектебінің «Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасын реформалау» ғылыми бағытын іске асыру аясында орындалған. Тірек сөздер: Азаматтық кодекс, жүйелік кемшіліктер, қате аударма, мағынаны бұрмалау, құқық институты, құқықтық саясат тұжырымдамасы, несие беруші, талап қою мерзімі, айырбас келісім шарты, сыйға тартуға уəде беру.

Идрышева С.К. Совершенствование гражданского законодательства: проблемы аутентичности текстов закона. Статья посвящена реформированию Гражданского кодекса Республики Казахстан на государственном языке. Актуальность темы обусловлена тем, что текст данного кодекса на казахском языке во многих случаях не соответствует смыслу этого основного законодательного акта на русском языке, что на практике приводит к существенным проблемам в его использовании, и такие ошибки приобрели системный характер. Системный характер недостатков правовых норм основан на их многочисленности, нарушении принципов аутентичности устоявшихся юридических терминов и институтов на двух языках, многочисленных логических, стилистических нарушениях и недостатках юридической техники. Предметом исследования являются правовые нормы и институты, которые в течение многих лет неверно формировались в тексте Гражданского кодекса на государственном языке. Цель статьи - выявить системные недостатки, ошибки в тексте ГК на государственном языке, искажающие волю законодателя, влекущие утрату смысла правовых норм и институтов, их неправильное понимание и препятствующие эффективному применению гражданского законодательства. При написании статьи использовались общенаучные методы, в том числе систематический, сравнительно-правовой, формально-юридический; логический и семантический анализ, моделирование. По результатам критического исследования автором выявлен ряд системных недостатков в тексте ГК на государственном языке, проведен их анализ и даны конкретные рекомендации по устранению ошибок в текстах ошибочных правовых норм и институтов, приведены их редакции. Работа выполнена в рамках реализации приоритетного научного направления «Реформирование гражданского законодательства Республики Казахстан» ВШП АО «Университет КАЗГЮУ имени М.С. Нарикбаева». Ключевые слова: Гражданский кодекс, системные недостатки, неверный перевод, искажение смысла, институт права, Концепция правовой политики, кредитор, срок исковой давности, договор мены, обещание дарения.

Idrysheva S.K. Improvement of civil legislation: issues of the authenticity of legal texts. The article is devoted to reforming the Civil Code of the Republic of Kazakhstan in the state language. The relevance of the topic is determined by the fact that the text of this code in the Kazakh language in many cases does not correspond to the meaning of this basic legislative act in Russian, which in practice leads to significant problems in its use, and such errors have become systemic. The systemic nature of the shortcomings of legal standards is based on their multiplicity, violation of the principles of authenticity of established legal terms and institutions in two languages, numerous logical, stylistic errors and shortfalls of legal technology. The subject of the research includes legal standards and institutions, which for many years have been systematically formed improperly in the text of the Civil Code in the state language. The article is aimed to identify systemic shortcomings, errors in the text of the Civil Code in the state language, distorting the will of the legislator, entailing the loss of the meaning of legal standards and institutions, their misunderstanding and hindering the effective application of civil legislation. When writing the article, the author used general scientific methods, including systematic, comparative legal, formal legal methods; logical and semantic analysis, modeling. Based on the results of a critical study, the author identified a number of systemic shortcomings in the text of the Civil Code in the state language, analyzed them and provided specific recommendations for eliminating errors in the texts of erroneous legal standards and institutions, and presented their editions. The work was carried out within the framework of implementing the research area "Reforming the civil legislation of the Republic of Kazakhstan" of the HSL of JSC "M.S. Narikbayev KAZGUU University". Keywords: Civil code, systemic shortfalls, incorrect translation, distortion of meaning, institution of law, concept of legal policy, creditor, limitation period, barter agreement, promise of donation.

Для цитирования и библиографии: Идрышева С.К. Азаматтық заңнаманы жетілдіру құқықтық саясаттың өзекті бағыты ретінде // Право и государство. 2021. № 2 (91). – С. 61-74. DOI: 10.51634/2307-5201_2021_2_61

Читать статью

Мақалада Азаматтық процессуалдық кодекстің ережелері бойынша қазіргі таңда сот тәжірибесінде жиі кездесетін дауларды партисипативтік рәсімдер тәртібімен реттеу туралы келісімнің ерекшеліктері қарастырылады. Тараптардың тең құқылы қағидалары мен партисипативтік рәсімдегі сот жүргізу тілін сот тәжірибесінде қолдану мәселесі талданады. Түйінді сөздер: азаматтық үдеріс, партисипативтік рәсім, дау, балама, тараптар, жауапкершілігі шектеулі серіктестік.
Асылбекова А. А. Особенности разрешения гражданско-правовых споров в порядке партисипативной процедуры. Рассматриваются особенности соглашения об урегулировании споров в порядке партисипативной процедуры по правилам нового Гражданского процессуального кодекса, которая все чаще встречается в судебной практике. Анализируется применение принципов равноправия сторон и языка судопроизводства в партисипативной процедуре. Ключевые слова: Гражданский процессуальный, партисипативная процедура, спор, альтернатива, стороны, товарищество с ограниченной ответственностью.
Asylbekova A. Features of regulation of civil disputes in the order of participatory procedure. In this article author pays attention to features of the agreement about settlement of disputes in the order of participatory procedure by rules of the new Code of civil procedure. In judicial practice, we can see more and more cases of using of prejudicial dispute settlements procedure. In article was analyzed application of principles of equality of parties and language of procession pre-judicial dispute settlements procedures. Keywords: Civil procedural, pre-judicial dispute settlements procedure,dispute, alternative, parties, Limited Liability Company.
Читать статью

Статья посвящена вопросам гражданско-правового регулирования и обеспечения права на жизнь и здоровье в сфере оказания медицинских услуг. Рассматриваются условия наступления гражданско-правовой ответственности за причинение вреда пациенту. Автор признает страхование гражданско-правовой ответственности лиц, занимающихся медицинской деятельностью в качестве наиболее оптимального механизма обеспечения исполнения обязательства. Ключевые слова: причинение вреда жизни и здоровью, вина, права пациентов, медицинская услуга, медицинская ошибка, моральный вред, причинитель вреда, гражданско-правовая ответственность, договор оказания услуг, страхование гражданско-правовой ответственности.
Даутбаева-Мухтарова А.Е. Пациенттің өмірі мен денсаулығына зиян келтірген кездегі азаматтық-құқықтық жауапкершілік. Мақала медициналық қызмет көрсету саласындағы өмір сүру мен денсаулық сақтау құқығын азаматтық-құқықтық реттеу мен қамтамасыз ету мәселелеріне арналған. Пациентке зиян келтіргені үшін азаматтық-құқықтық жауапкершіліктің туындау жағдайлары кеңінен қарастырылған. Автор медициналық қызметпен айналысатын тұлғалардың азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыруды олардың міндеттемелерін орындауын қамтамасыз етудің ең қолайлы тетігі ретінде қарастырады. Түйін сөздер: өмір мен денсаулыққа зиян келтіру, кінә, пациенттердің құқықтары, медициналық қызмет, медициналық қате, моралдық зиян, зиян келтіруші, азаматтық-құқықтық жауапкершілік, қызмет көрсету шарты, азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру. 
Dautbayeva-Mukhtarova A. Civil liability at damage to life and health of the patient. The article is devoted to the issues of legal civil regulation and security of the right to life and health in the sphere of medical services. The author examines in detail the reason of civil liability for the patient’s injury. The cases of harm to the patient as a result of medical malpractice and negligence are considered in the article. Reviewing the scientific approaches and legal practice, the author considers the insurance of civil liability of persons engaged in medical activities as the most appropriate mechanism to ensure fulfillment of the obligation. Keywords: injuryto life and health, fault, patients’ rights, medical services, medical error, moral harm, wrongdoer, civil liability, services contract, insurance of civil liability.
Читать статью

В статье дан анализ развития института медиации в РК в свете стремления Казахстана войти в 30 конкурентоспособных стран мира до 2050 г. Авторами выявлены факторы, по их мнению, существенным образом сдерживающие дальнейшее развитие медиации. Вместе с тем, на основе результатов анализа опыта 10 стран, занимающих лидирующие позиции в рейтинге Глобального индекса конкуренто-способности Всемирного Экономического Форума за 2014-2015 гг. по показателю 1.10 «Эффективность законодательства в решении спорных вопросов», сформулированы предложения по совершен-ствованию института медиации в Казахстане. Ключевые слова: альтернативное разрешение споров, медиация, медиативная оговорка, судебная медиация, конфиденциальность медиации, медиация с участием госорганов, бесплатная медиация, медиация в общинах.
Конусова В.Т. , Бекен А. Т.  Қазақстандағы медиация институтының дамуы шетелдік тәжірибенің мәнмәтінінде. Мақалада Қазақстанның 2050-жылға дейін әлемнің бәсекеге қабілетті 30 мемлекетінің қатарына кіру ұмтылысы аясында ҚР-да медиация институтының даму бағыттарына талдау жүргізілген. Авторлардың пікіріне сәйкес, медиацияның одан әрі дамуын айтарлықтай деңгейде тежейтін факторлар айқындалған. Сонымен бірге, 2014-2015 жылдарға арналған ДЭФ ЖБҚИ 1.10 «Даулы мәселелерді шешудегі заңнаманың тиімділігі» көрсеткіші бойынша рейтингіде жетекші позицияға ие 10 елдің тәжірибесін талдау нәтижелерінің негізінде авторлар Қазақстанда медиация институтын жетілдіру бойынша ұсыныстар берген. Түйін сөздер: дауларды балама жолмен шешу, медиация, медиациялық ескертпе, соттық медиация, медиацияның құпиялылығы, меморгандардың қатысуымен өтетін медиация, тегін медиация,  қауымдық медиация.
Konusova V.,  Beken A. Development of the Institute of mediation in Kazakhstan in the context of foreign experience. This article analyzes the ways of the institute of mediation development in the light of aspiration of Kazakhstan to join the ranks of 30 the most competitive countries in the world. The authors have identified factors, which from their point of view significantly restrain further development of mediation. At the same time, the authors have formulated suggestions for the development of the institute of mediation in Kazakhstan based on the results of the analyses of practice of 10 countries, holding leading positions in the rank of the World Economic Forum according to the component 1.10 «Efficiency of legal framework in settling disputes». Keywords: alternative dispute resolution, mediation, mediation clause, court mediation, confidentiality of mediation, mediation with participation of state authorities, free mediation, community mediation.
Читать статью

В работе рассматриваются традиционные вопросы о принятии наследства и восстановлении пропущенных сроков для его принятия. Вместе с тем в судебной практике систематически возникают проблемы при рассмотрении дел о восстановлении пропущенных сроков для принятия наследства, когда выявляется полное отсутствие доказательств принятия наследства. Однако в соответствии с конструкцией правовых норм многих постсоветских стран большинство судов вынуждено признавать факт принятия наследства; лишь некоторые суды указывают на несовместимость одновременных действий о восстановлении срока и о признании факта принятия наследства. Цель работы заключается в обосновании некорректности соответствующих правовых конструкций и необходимости внесения в них изменений. Новизна избранной автором темы состоит в том, что данная работа является одной из первых, раскрывающих обозначенную в ней проблему. Работа написана путем применения сравнительно-правового, формально-юридического и логического методов анализа норм гражданского законодательства и судебной практики некоторых постсоветских стран о принятии наследства и восстановлении пропущенных сроков для принятия наследства. На основании изучения гражданских дел данной категории, рассмотренных судами первой инстанции и обобщений, постановлений судов других инстанций автор приходит к выводу о недостатках конструкции правовых норм касательно вопросов признания факта принятия наследства после истечения установленного законом срока. По результатам проведенного исследования предложены конкретные меры по устранению выявленных проблемных аспектов в регулировании наследственных правоотношений. Ключевые слова: наследование, фактическое принятие наследства, юридическое принятие наследства, срок принятия наследства, восстановление срока для принятия наследства, нотариус, суд, особое производство, исковое производство.
Идрышева С.К. Мұраны қабылдау жəне оны қабылдау үшін өткізіп алынған мерзімді қалпына келтіру (кейбір посткеңестік елдердің заңнамасы жəне оны қолдану тəжірибесі). Мақалада мұраны қабылдаудың жəне мұраны қабылдау үшін өткізіп алынған мерзімдерді қалпына келтірудің дəстүрлі мəселелері қарастырылады. Сонымен бірге сот практикасында мұрагердің мұраны қабылдағаны туралы еш дəлелдемелердің жоқтығы анықталғанда, мұраны қабылдаудың өткізіп алынған мерзімдерін қалпына келтіру туралы істерді қарау кезінде жүйелі түрде проблемалар туындап отырады. Алайда, көптеген посткеңестік елдердің құқықтық нормаларының құрылысына сəйкес, соттардың басым бөлігі мұраны қабылдау фактісін мойындауға мəжбүр; тек кейбір соттар ғана мерзімді қалпына келтіру мен мұраны қабылдау фактісін мойындау əрекеттерін бір мезетте жүзеге асырудың сыйымсыздығын көрсетеді.Жұмыстың мақсаты – тиісті құқықтық ережелердің олқылықтарын жəне оларға өзгерістер енгізу қажеттігін негіздеу. Автор таңдап алған тақырыптың жаңалылығы осы жұмыстың мақалада көтерілген мəселелерді ашуға арналған алғашқы туындылардың бірі болуымен айқындалады. Жұмыс кейбір посткеңестік елдердің мұра қабылдау үшін өткізіп алынған мерзімдерді қалпына келтіру туралы азаматтық заңнамасының нормалары мен сот практикасын зерделеуде салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық жəне логикалық əдістерді қолдану арқылы жазылды. Бірінші сатыдағы жəне өзге сатыдағы соттармен қаралған осы санаттағы көптеген азаматтық істерді зерттеу негізінде автор заңда белгіленген мерзім өткеннен кейін мұраны қабылдау мүмкіндігіне қатысты құқықтық нормалардың құрылысында кемшіліктер бар деген қорытындыға келді. Зерттеу нəтижелері бойынша мұрагерлік құқықтық қатынастарды реттеудегі анықталған мəселелерді жою жөнінде нақты шаралар ұсынылды. Кілтті сөздер: мұрагерлік, мұраны іс жүзінде қабылдау, мұраны құқықтық қабылдау, мұраны қабылдау мерзімі, мұраны қабылдау мерзімін қалпына келтіру, нотариус, сот, ерекше өндіріс, талап қою өндірісі.
Sara Idrysheva: Acceptance of inheritance and restoration of missed deadline for acceptance of inheritance (legislation of some post-Soviet countries and the practice of its application). The article considers the traditional issues of accepting an inheritance and restoring missed deadlines for its acceptance. At the same time, in judicial practice problems arise systematically when considering cases on the restoration of missed deadlines for the acceptance of an inheritance, in which a complete lack of evidence of acceptance of the inheritance is revealed. However, in accordance with the structure of the legal norms of many post-Soviet countries, most courts are forced to recognize the fact of acceptance of an inheritance; only some courts point to the incompatibility of simultaneous actions to restore the term and to recognize the fact of acceptance of an inheritance. The purpose of the work is to justify the incorrectness of the relevant legal structures and the need to make changes to them. The novelty of the topic chosen by the author is that this work is one of the first to reveal the problem identified in it. The work was written by applying comparative legal, formal legal and logical methods of analysis of civil law and judicial practice in some post-Soviet countries on the acceptance of an inheritance and the restoration of missed deadlines for accepting an inheritance. Based on the study of a large number of civil cases of this category, examined by courts of the first instance and generalizations, decisions of courts of other instances, the author concludes that there are drawbacks to the structure of legal norms regarding the possibility of accepting an inheritance after the expiration of the term established by law. Based on the results of the study, specific measures are proposed to eliminate the identified problematic aspects in the regulation of hereditary legal relations. Keywords: inheritance, actual acceptance of inheritance, legal acceptance of inheritance, term for acceptance of inheritance, restoration of the term for acceptance of inheritance, notary, court, special proceedings, lawsuit proceedings.
Читать статью

Статья посвящена юридическим фактам, автоматически записываемым программой-договором в децентрализованную систему без практической возможности их изменения. Основная цель статьи – доказательство преюдициальности таких фактов в отношении определенных обстоятельств. В исследовании используется сравнительный анализ основных характеристик информации, содержащейся в судебном решении и информации, хранящейся в системе автоматического исполнения договора. Выводами являются теоретические основания для признания информации, записываемой программой, преюдициальными юридическими фактами, а именно: доброкачественность источника факта, его неизменность при хранении в системе и достоверность оформленного волеизъявления на запись. Отсутствие на сегодня описываемого в статье правового механизма в законодательстве и обоснование эффективности его применения при урегулировании споров определяют новизну данной статьи. Ключевые слова: преюдиция, юридические факты, эффективность судебного разбирательства, смарт-контракт, автоматическое исполнение обязательств по договору, исполнительная надпись, установление обстоятельств, блокчейн, идентификация, аутентификация.
Хузин Р.Р. Келісімді жасау жəне орындау автоматтық жүйесіндегі құқықтық фактілердің преюдициялық сипаты. Мақала келісімшарт бағдарламасымен орталықтандырылмаған жүйеге жазылатын жəне өзгертудің іс жүзінде мүмкіндігіне ие болмайтын құқықтық фактілерге арналған. Мақаланың негізгі мақсаты – мұндай фактілердің белгілі бір мəн-жайларға қатысты преюдициялық сипатын дəлелдеу. Мақалада сот шешіміндегі ақпараттың жəне шартты автоматты түрде орындау жүйесінде сақталатын ақпараттың негізгі сипаттамаларын салыстырмалы талдау қолданылды. Қорытындыда бағдарламада жазылған ақпаратты преюдициалық құқықтық фактілер деп танудың теориялық негіздері беріледі, атап айтқанда: фактінің қайнар көзінің сапасы, жүйеде сақталған кезде оның өзгермейтіндігі жəне жазуға рəсімделген ықтиярдың сенімділігі. Бүгінгі таңда заңнамада мақалада сипатталған құқықтық тетіктің болмауы жəне дауларды шешуде оны қолдану тиімділігінің негіздемесі осы мақаланың жаңалығын айқындайды. Тірек сөздер: преюдиция, құқықтық фактілер, сот процесінің тиімділігі, ақылды келісімшарт, келісімшарт бойынша міндеттемелерді автоматты түрде орындау, атқарушылық жазбасы, мəн-жайларды анықтау, блокчейн, сəйкестендіру, түпнұсқалықты анықтау.
Khuzin R.R. Prejudicial nature of legal facts in the automated system of making and performing of agreements. The article is devoted to legal facts that are automatically recorded by the contract program in a decentralized system without the practical possibility of changing them. The main purpose of the article is to prove the prejudice of such facts in relation to the certain circumstances. The article uses a comparative analysis of the main characteristics of the information contained in the court decision and the information stored in the system of automatic performance of a contract. The conclusions are the theoretical grounds for the recognition of information recorded by the program as prejudicial legal facts, namely, the purity of the source of the fact, its invariability when stored in the system and the reliability of the expressed will to record. The absence of the described mechanism of work in the legislation for today and the substantiation of the effectiveness of its application in dispute resolution determine the novelty of this article. Keywords: prejudice, legal facts, effectiveness of litigation, smart contract, automatic fulfillment of obligations under the contract, executive inscription, establishment of circumstances, blockchain, identification, authentication.
Читать статью