В статье автор утверждает, что концепт естественного права есть не что иное как продукт натурализации, выполненной с помощью ряда интеллектуальных методов. Исследуя природу права, мы сталкиваемся с противоречием: с одной стороны, правовые идеи есть результат движения логического ума, поэтому они не находятся нигде за пределами человеческой культуры, атрибутируемой тому или иному локальному сообществу. С другой стороны, содержание этих идей не является произвольным. Более того, столкновение с этими идеями в повседневной социальной практике демонстрирует нам их неотменяемость, в чем-то сходную с плотностью материальных тел. И как физические объекты имеют собственные законы (статика и динамика), так и правовые идеи несут заключенные в себе непреодолимые и неуничтожимые смыслы, оторвавшиеся от источника своего происхождения и получившие самостоятельное бытие в сфере идеального. Это обстоятельство накладывает ряд логико-эпистемологических ограничений на познавательные усилия, предметом которых выступают правовые нормы. Автор тем не менее далек от уверенности в том, что данные ограничения уже можно кодифицировать в виде аксиоматической системы предписаний, вместо этого он призывает читателей продолжить исследование сложной сферы юридических явлений, опираясь как на системно-структурные интуиции, так и на антропологический дискурс о сущности человека и его предназначении. Ключевые слова: естественное право, социальный порядок, социальные нормы, мышление, логика, концептуализация, принцип конвенциональности, юридическое мышление, теория права, юридическая методология.
Варга Ч. Құқық: табиғат объектісі, ойлау пəні, олардың корреляциясы? // Құқық және мемлекет 2020. № 1-2 (86-87). Б. 4-27. Мақалада автор табиғи құқық тұжырымдамасы бірқатар зияткерлік әдістерді қолдана отырып жасалған натурализация өнімі деп мәлімдейді. Құқықтың табиғатын зерттей отырып, біз қарама-қайшылыққа тап боламыз: бір жағынан, құқықтық идеялар логикалық ақыл қозғалысының нәтижесі болып табылады, сондықтан олар белгілі бір жергілікті қауымдастыққа тән адамзат мәдениетінен тыс жерде орын теппейді. Екінші жағынан, бұл идеялардың мазмұны еркін болмайды. Сонымен қатар, күнделікті әлеуметтік тәжірибеде осы идеялармен ұшырасу бізге олардың толығымен материалдық денелерге ұқсас мызғымастығын көрсетеді. Физикалық объектілердің де өз заңдары (статика және динамика) болатыны сияқты, құқықтық идеялар да өздерінің шығу тегінен алшақтап, идеалды салада дербес болмысқа ие болған тойтарылмайтын және жойылмайтын мағыналарға ие. Бұл мән-жай танымдық күш-жігерге пәні құқықтық нормалар болып табылатын бірқатар логикалық-эпистемологиялық шектеулер қояды. Дегенмен автор бұл шектеулерді аксиоматикалық ұйғарымдар жүйесі түрінде кодификациялауға болатынына сенімді емес, оның орнына, ол оқырмандарды әрі жүйелі-құрылымдық түйсіктерге, әрі адамның мәні мен оның мақсаты туралы антропологиялық дискурсқа сүйене отырып, құқықтық құбылыстардың күрделі саласын зерттеуді жалғастыруға шақырады. Тірек сөздер: табиғи құқық, əлеуметтік тəртіп, əлеуметтік нормалар, ойлау, логика, тұжырымдамалау, конвенционалдылық қағидаты, құқықтық ойлау, құқық теориясы, құқықтық əдістеме.
Varga Cs., Center for Social Sciences Academy of Sciences of the Republic of Hungary: Law: natural thing, subject of thought, their correlation? // Law and state 2020. № 1-2 (86-87). Р. 4-27. In this article, the author claims that the concept "natural law" is nothing more than a product of mental naturalization, performed using a dialectic-phenomenological method. Exploring the essence of law, we find a contradiction (or philosophical problem). On the one hand, legal ideas are the result of the movement of the mind (Verstand), so they are nowhere outside the human culture attributed to one or another local community. On the other hand, the content of these ideas is not empty or random. Moreover, a clash with these ideas in everyday social practice shows their spatiotemporal social irreversibility, somewhat similar to the density of material bodies. These ideas just as physical objects have their own properties (statics and dynamics), their meanings are insurmountable and indestructible. Legal ideas have severed themselves from the source of their origin and have gained independent existence in the collective psychic. This fact imposes a few logical and epistemological restrictions on theories, the subject of which are legal norms. Nevertheless, the author is not convinced that these restrictions can be codified in the form of an axiomatic system of prescriptions; instead, he encourages readers to study further the complex sphere of legal phenomena, relying both on system-structural intuitions and on anthropological discourse about the nature of man and its existential purposes. Keywords: natural law, social order, social norms, thinking, logic, conceptualization, the principle of conventionality, legal thinking, theory of law, legal methodology.
Читать статью