(zh_temirbekov@kazguu.kz)
Мақаланың өзектілігі жасанды интеллект жүйелерін құқықтық реттеу саласындағы сұрақтар мен мәселелерді зерттеу қажеттілігімен байланысты. Зерттеудің мақсаты - жасанды интеллект жүйелерін құқықтық реттеудің жалпы мәселелері мен сұрақтарын қарастыруға арналған бірнеше заманауи ғылыми мақалаларға шолу жасау. Мақаланы дайындау барысында салыстырмалы әдіс, дедуктивті және индуктивті әдістер, анализ және синтез әдістері және басқа да зерттеу әдістері қолданылды. Шолу нәтижесінде жасанды интеллект технологиясының дамуы қазірдің өзінде адамның негізгі құқықтарына әсер ету деңгейіне жетті деген қорытынды жасауға болады. Сонымен қатар, заңгерлік қауымдастық жасанды интеллектке негізделген роботтарды адамгершілік және заңды құқықтардың иесі ретінде тану мүмкіндігін талқылауда. Жоғарыда айтылғандар болашақта жасанды интеллект технологияларының жетістіктері адамның интеллектуалдық қабілеттеріне тең болады немесе одан асып түседі деген болжаммен байланысты. Бұл жаңа түрдің - саналы роботтардың пайда болуына себеп болуы мүмкін. Бұның барлығы адамзаттың жаңа саналы түрмен симбиозда өмір сүруге бейімделу қажеттілігіне алып келеді. Алайда, мұндай қатар өмір сүру адамзат баласы үшін қандай нәтижеге ұласатыны белгісіз. Басқамен қатар, нормативтік реттеуді күшейту, құқықтық академиялық зерттеулерді жеделдету, жасанды интеллект жүйесін қолдану кезіндегі жағымсыз салдарларды бақылау қажеттілігі атап өтіледі. Құқықтық қызмет саласында жасанды интеллектті қолдануға келетін болсақ, қазіргі кезде бұл технология механикалық немесе қайталанатын әрекеттермен байланысты қызметте ғана сәтті қолданылады. Таным мен ойлау қажет болатын абстракция мен концептуалдаумен байланысты тапсырмаларды орындау жасанды интеллект үшін әлі де қиынға соғады. Қазіргі кезде жасанды интеллектті қылмыстың «ақылды» алдын-алуы үшін қолдануға тырысу әрекеттері әрқашан ойдағыдай нәтижелерді қамтамасыз етпейтіндігі белгілі болды. Заңды жауапкершілік саласында пилотсыз көлік құралдарының үлгісі негізінде, жасанды интеллект технологияларының көбеюімен қолданушылардан жауапкершілік «өндірушілерге» ауысады деп айтуға болады. Тірек сөздер: жасанды интеллект және құқық, жасанды интеллект, құқық, бетті тану, ұшқышсыз көлік, адамның негізгі құқықтары, құқықсубъекттілік, алгоритмдер, бағдарламалық код, машиналық оқыту.
Темирбеков Ж.Р. Право и искусственный интеллект: некоторые исследования. Актуальность статьи связана с необходимостью исследования проблем и вопросов в сфере правового регулирования систем искусственного интеллекта. Цель исследования - выполнить обзор нескольких научных статей, посвященных общим вопросам и проблемам правового регулирования систем искусственного интеллекта. В процессе подготовки статьи применялись такие методы исследования как сравнительный метод, дедуктивный и индуктивный методы, методы анализа и синтеза, и некоторые другие. В результате обзора можно сделать вывод, что с развитием технологий искусственного интеллекта их влияние на основные права человека будет только усиливаться. Кроме того, в юридическом сообществе обсуждаются вопросы о возможном признании роботов на базе искусственного интеллекта носителями моральных и юридических прав. Вышесказанное связано с прогнозом, что в будущем, достижения технологий искусственного интеллекта сравняются или даже превзойдут интеллектуальные способности человека, что может послужить причиной появления нового вида - разумных роботов. Это приведет к тому, что человечеству необходимо будет приспосабливаться жить с новым разумным видом существ в симбиозе. Однако неизвестно, каким может быть итог такого сосуществования для человеческой расы. Кроме прочего, отмечается необходимость усиления нормативного регулирования, акселерации правовых академических исследований, мониторинга негативных последствий в сфере использования и применения систем искусственного интеллекта. Что касается применения искусственного интеллекта в сферах юридической деятельности, то на сегодняшний день, данная технология успешно применятся лишь в юридических задачах, которые связаны с механическими или повторяющимися действиями. Задачи, связанные с абстрагированием и концептуализацией, где необходимо познание и мышление, для искусственного интеллекта все еще трудновыполнимы. Как выяснилось, отдельные попытки применения искусственного интеллекта для «умной» профилактики преступности не всегда приводят к желаемому результату. В сфере юридической ответственности - можно утверждать на примере беспилотных автомобилей, что с распространением технологий искусственного интеллекта ответственность от пользователей будет смещаться «вверх» к производителям. Ключевые слова: искусственный интеллект и право, искусственный интеллект, право, распознавание лиц, беспилотные автомобили, основные права человека, правосубъектность, алгоритмы, программный код, машинное обучение.
Temirbekov Zh.R. Law and artificial intelligence: some research. The relevance of the article is associated with the need to study problems and issues in the field of legal regulation of artificial intelligence systems. The purpose of the study is to review several modern scientific articles devoted to general issues and problems of legal regulation of artificial intelligence systems. In the process of preparing the article, such research methods were used as the comparative method, deductive and inductive methods, methods of analysis and synthesis, and some others. As a result of the review, it can be concluded that the development of artificial intelligence technologies has already reached the level of influence on fundamental human rights. In addition, the legal community is discussing the possibility of recognizing robots based on artificial intelligence as the owner of moral and legal rights. The foregoing is connected with the forecast that in the future, the achievements of artificial intelligence technologies will equal or even surpass the intellectual abilities of a person, which may cause the emergence of a new species - sensible robots. This will lead to the fact that humanity will need to adapt to live with a new sensible species of beings in symbiosis. However, it is not known what the outcome of such coexistence could be for the human race. Among other things the need to strengthen regulatory regulation, accelerate legal academic research, monitor negative consequences in the use and application of artificial intelligence systems is noted. As for the use of artificial intelligence in the fields of legal activity, today, this technology is successfully applied only in legal tasks that are associated with mechanical or repetitive actions. The tasks associated with abstraction and conceptualization, where cognition and thinking are necessary, are still difficult for artificial intelligence to accomplish. As it turns out, some of the current attempts to use artificial intelligence for smart crime prevention do not always lead to the desired result. In the area of legal responsibility, it can be argued, using the example of unmanned vehicles, that with the proliferation of artificial intelligence technologies, responsibility from users will shift “up” to manufacturers. Keywords: artificial intelligence and law, artificial intelligence, law, face recognition,
self-driving cars, basic human rights, legal personality, algorithms, program code, machine learning.