Популярные статьи

ҚҰҚЫҚ және МЕМЛЕКЕТ
ПРАВО и ГОСУДАРСТВО
Law and State

Последние номера журнала

Две концепции достоинства: об упадке свободы воли в праве // Право и государство 2022. № 1 (94). С. 156-175. DOI: 10.51634/2307-5201_2022_1_156

Автор: Мелкевик О., Мелкевик Б

(asbjorn.melkevik@queensu.ca; bjarne.melkevik@fd.laval.ca)
Статья и аннотация на английском языке – О. Мелкевик, Б. Мелкевик; перевод с английского на русский язык – С.В. Саяпин, Dr. iur., PhD, ассоциированный профессор, ассоциированный декан Школы права Университета КИМЭП (Алматы, Казахстан), email: s.sayapin@kimep.kz
Актуальность настоящего исследования заключается в наблюдаемых нами радикальных переменах в современном правовом понимании достоинства. То, что человека следует уважать в силу его существования, является краеугольным камнем нашего современного общества, закрепленным в наших законах и конституциях. Однако идея достоинства может трактоваться принципиально по-разному. В связи с этим предметом данного исследования выступают две такие теории достоинства, а именно «теория достоинства, обусловленная свободой воли», связанная с Иммануилом Кантом, и «теория достоинства, обусловленная благополучием», которую недавно отстаивал Алан Гевирт. Целью работы является изучение вышеназванных концепций достоинства для переосмысления роли последнего в праве. В рамках исследования были использованы такие методы научного познания, как анализ, синтез, а также сравнительный метод. По результатам исследования мы пришли к выводу о том, что современный переход от теории достоинства Канта к теории достоинства Гевирта проблематичен, во-первых, потому что он является выражением упадка свободы воли в наших правовых системах, а, во-вторых, потому что теория достоинства, обусловленная благополучием, часто обрекает на поражение саму себя. Соответственно, в статье утверждается, что мы должны вернуться к теории достоинства, обусловленной свободой воли. Используя антиномистическое толкование теории Канта, мы утверждаем, что рациональные люди должны быть сами себе законодателями, и что, следовательно, объем законодательной деятельности должен быть ограничен соображениями достоинства. Ключевые слова: достоинство; философия права; право; Иммануил Кант; Алан Гевирт; свобода воли; автономия воли; антиномизм; права человека; принцип права.

Мелкевик О., Мелкевик Б. Қадір-қасиеттің екі тұжырымдамасы: құқықтағы ерік бостандығының құлдырауы туралы. Бұл зерттеудің өзектілігі қадір-қасиетті құқықтық түйсінудегі қазіргі кезде біз көріп отырған түбегейлі өзгерістерден көрінеді. Адамды оның бар болғаны үшін құрметтеу керектігі біздің заңдарымыз бен конституцияларымызда бекітілген заманауи қоғамымыздың негізі болып табылады. Алайда, қадір-қасиет идеясын принципиалдық тұрғыдан түрліше түсіндіруге болады. Осыған орай осы зерттеудің пәнін қадір-қасиеттің екі теориясы, атап айтқанда, Иммануил Кантпен байланысты «ерік бостандығымен айқындалатын қадір-қасиет теориясы» және жақында Алан Гевирт қорғаған «әл-ауқатпен айқындалатын қадір-қасиет теориясы» құрап отыр. Жұмыстың мақсаты жоғарыда аталған қадір-қасиет тұжырымдамаларын зерттеу және соның негізінде соңғының құқықтағы рөлін қайта қарау болып табылады. Зерттеу аясында талдау, синтездеу, сондай-ақ салыстырмалы әдіс сияқты ғылыми таным әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижелері бойынша біз Канттың қадірқасиет теориясынан Гевирттің қадір-қасиет теориясына қазіргі заманғы көшу проблемалы деген қорытындыға келдік, біріншіден, өйткені ол біздің құқықтық жүйелеріміздегі ерік бостандығының құлдырауының көрінісі болып табылады, ал, екіншіден, себебі әл-ауқатпен айқындалатын қадір-қасиет теориясы көбінесе өзінөзі жеңіліске душар етеді. Тиісінше, мақалада біз ерік бостандығымен айқындалатын қадір-қасиет теориясына қайта оралуымыз керек деп тұжырымдаймыз. Кант теориясының антиномистік түсіндірмесін қолдана отырып, біз ұтымды адамдар өздеріне өздері заң шығарушылар болуы керек, сондықтан заң шығару қызметінің көлемі қадір-қасиет тұрғысынан шектелуі керек деп ой қорытамыз. Тірек сөздер: қадір-қасиет; құқық философиясы; Иммануил Кант; Алан Гевирт; ерік бостандығы; ерік автономиясы; антиномизм; адам құқықтары; құқық қағидаты.

Melkevik Å., Melkevik B. Two concepts of dignity: on the decay of agency in law. The relevance of this study lies in the radical changes we observe in the modern legal understanding of dignity. That man should be respected by virtue of his existence is the cornerstone of our modern society, enshrined in our laws and constitutions. However, the idea of dignity can be interpreted in fundamentally different ways. In this connection, the subject of this study is two such theories of dignity, namely the “free will theory of dignity” associated with Immanuel Kant, and the “well-being theory of dignity” recently advocated by Alan Gewirth. The aim of the work is to study the above concepts of dignity in order to rethink the role of the latter in law. Within the framework of the study, such methods of scientific knowledge as analysis, synthesis, as well as a comparative method were used. Based on the results of the study, we came to the conclusion that the modern transition from Kant’s theory of dignity to Gewirth’s theory of dignity is problematic, firstly, because it is an expression of the decline of free will in our legal systems, and, secondly, because the theory of dignity conditioned by well-being often dooms itself to defeat. Accordingly, the article argues that we must return to the free will theory of dignity. Using an antinomian interpretation of Kant’s theory, we argue that rational people must be their own legislators, and that, consequently, the scope of legislative activity must be limited by considerations of dignity. Keywords: dignity; philosophy of law; right; Immanuel Kant; Alan Gewirth; free will; autonomy of will; antinomianism; human rights; principle of law.

Читать статью


Популярные статьи

© Университет КАЗГЮУ, 2024
© Журнал "Право и государство", 2024
При использовании материалов журнала "Право и государство" ссылки на издание и сайт обязательны.
Мнения, высказываемые в материалах журнала не всегда совпадают с точкой зрения редакции.
Яндекс.Метрика