(isk.80@mail.ru)
Актуальность темы статьи обусловлена тем, что договор строительного подряда опосредует имущественные отношения, связанные с обязательным соблюдением сторонами многочисленных технических требований, обеспечивающих безопасность строящихся либо реконструируемых объектов недвижимости. Однако нормы о договоре строительного подряда ГК РК сконструированы исчерпывающим образом, объективно свидетельствующим об отсутствии иных норм, регулирующих отношения в сфере строительной деятельности. Между тем, обязательства, возникающие из договоров строительного подряда, регулируются также целой системой нормативных правовых и нормативных технических актов, относящихся к публично-правовой сфере, в числе которых имеются и законодательные, и подзаконные акты, и технические регламенты, и строительные нормы, и т.д. Кроме того, за последние десятилетия состав и структура общеобязательных нормативных технических актов претерпели значительные изменения, о чем отсутствует какая-либо информация как в учебниках по гражданскому праву, так и в комментариях норм о рассматриваемом договоре. На практике серьезные проблемы у участников данных правоотношений возникают именно в связи с отсутствием знаний о процедурах, связанных с подготовкой к заключению договора строительного подряда и реализацией прав и обязанностей в процессе исполнения данного договора. Предмет исследования заключается в анализе состояния правового регулирования договора строительного подряда в ГК РК и иных нормативных правовых актах. Цель работы – определение недостатков в регламентации рассматриваемого договорного обязательства нормами ГК РК. Новизна темы обусловлена отсутствием в учебной и научной литературе исследований о надлежащем правовом регулировании договора строительного подряда, пробелах и иных недостатках гражданского законодательства, практическом отсутствии в юридической литературе информации об изменениях по данному вопросу за последние десятилетия. В качестве методов исследования применялись как общенаучные, универсальные (анализ и синтез, исторический, логический), так и специальные методы: сравнительно-правовой, формально-юридический и др. Основные выводы статьи заключаются в выявлении пробелов в правовом регулировании договора строительного подряда в Гражданском кодексе Республики Казахстан, в связи с чем автором предложены возможные пути их восполнения. В том числе предложено: дополнить статью 651 ГК РК пунктом о дополнительном регулировании данного договора нормами публично-правового характера и техническими нормами; дополнить определение договора нормами, конкретизирующими предмет договора; дополнить нормы об обязанностях подрядчика осуществлять строительство не только в соответствии с проектно-сметной документацией но также и в соответствии с технической документацией; с предложением редакций соответствующих правовых норм. Кроме того, предложено структуру Главы 32 ГК РК привести в соответствие с правовой и фактической действительностью, разместив нормы о договорах на проведение изыскательских и проектных работ перед нормами о договоре на выполнение строительных работ. Ключевые слова: договор строительного подряда; правовое регулирование; строительные нормы и правила; проектная документация; техническая документация; права и обязанности подрядчика и заказчика; технические регламенты; архитектурно-планировочное задание; приемка работ; техническое регулирование в строительстве; проектные работы.
Идрышева С.К. Қазақстан заңнамасындағы құрылыс мердігерлігі шарты. Мақаланың тақырыбының өзектілігі: құрылыс мердігерлігі шарты бойынша салынып жатқан немесе жаңартылатын жылжымайтын мүлікке қатысты жұмыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін көптеген техникалық талаптарды міндетті түрде сақталуын реттейтін мүліктік қатынастар қамтылуы тиіс. Алайда, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің құрылыс мердігерлік шарты туралы нормалары құрылыс қызметі саласындағы қатынастарды реттейтін басқа нормалардың жоқтығын объективті түрде көрсете отырып әзірленген. Сонымен қатар, құрылыс мердігерлік қатынастары жария құқық саласына қатысты нормативтік құқықтық және нормативтік техникалық актілермен, оның ішінде заңнамалық және заңға тәуелді актілермен, техникалық регламенттермен, құрылыс нормаларымен және т.б. да реттеледі. Бұған қоса, соңғы онжылдықтарда жалпыға бірдей міндетті нормативтік техникалық актілердің құрамы мен құрылымы елеулі өзгерістерге ұшырады, олар туралы азаматтық-құқықтық оқулықтарда да, Азаматтық кодексінің нормаларына түсініктемелерде де еш ақпарат жоқ. Мұндай жағдай тәжірибеде аталмыш құқықтық қатынастарға қатысушылар үшін құқықтар мен міндеттерді жүзеге асыруда едәуір мәселелерге әкеп соғады. Зерттеу пәні Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде және басқа да нормативтік құқықтық актілерде құрылыс мердігерлік шартының құқықтық реттелу жағдайын талдау болып табылады. Жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің нормаларымен қарастырылатын шарттық міндеттемені реттеудегі кемшіліктерді анықтау. Тақырыптың жаңалығы соңғы онжылдықтарда оқу және ғылыми әдебиеттерде құрылыс мердігерлік шартының дұрыс құқықтық реттелуі, азаматтық заңнаманың олқылықтары мен басқа да кемшіліктері бойынша зерттеулердің болмауымен, заң әдебиетінде осы мәселе бойынша өзгерістер туралы ақпараттың іс жүзінде болмауымен түсіндіріледі. Зерттеу әдістері ретінде жалпы ғылыми, әмбебап (талдау және синтез, тарихи, логикалық) және арнайы әдістер: салыстырмалы құқықтық, формальды құқықтық және т.б. қолданған. Мақаланың негізгі қорытындылары Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіндегі құрылыс мердігерлік шартын құқықтық реттеудегі олқылықтарды анықтау болып табылады, осыған байланысты автор оларды жетілдіру жолдарын ұсынады. Соның ішінде: Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 651-бабын осы келісімді жария-құқықтық сипаттағы нормалармен және техникалық нормалармен қосымша реттеу туралы тармақпен толықтыру; шарттың анықтамасын шарттың мәнін көрсететін нормалармен толықтыру; мердігердің құрылысты тек жобалық-сметалық құжаттамаға сәйкес емес, сонымен қатар техникалық құжаттамаға сәйкес жүргізу жөніндегі міндеттемелері бойынша нормалармен толықтыруға; тиісті құқықтық нормалардың редакциялары қоса ұсынылған. Сонымен қатар, іздестіру және жобалау жұмыстарына арналған шарттар бойынша нормаларды құрылыс жұмыстарына арналған мердігерлік нормалардан бұрын орналастыру арқылы Азаматтық кодексінің 32-тарауының құрылымын құқықтық және іс жүзіндегі жағдайға сәйкес келтіру ұсынылады. Тірек сөздер: құрылыс мердігерлігі келісімшарты; құқықтық реттеу; құрылыс ережелері және қағидалары; жобалық құжаттама; техникалық құжаттама; мердігер мен тапсырыс берушінің құқықтары мен міндеттері; техникалық регламенттер; сәулет-жоспарлау тапсырмасы; жұмысты қабылдау; техникалық реттеу; жобалау жұмыстары.
Idrysheva S.K. Construction contract in the legislation of Kazakhstan. The relevance of the topic of the article is determined by the fact that a construction contract mediates property relations related to the mandatory observance by the parties of numerous technical requirements that ensure the safety of real estate which is under construction or being reconstructed. However, the norms on the construction contract of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan are designed in an exhaustive way, objectively indicating the absence of other norms regulating relations in the field of construction activities. Meanwhile, the obligations arising from construction contracts are also regulated by a whole system of regulatory legal and regulatory technical acts belonging to the public law sphere, including legislative and by-laws, technical regulations, and construction norms, etc. In addition, over the past decades, the composition and structure of binding normative technical acts have undergone significant changes, about which there is no information either in civil law textbooks or in the comments on the norms regarding the contract in question. In practice, serious problems for the participants in these legal relations arise precisely due to the lack of knowledge about the procedures related to the preparation for the conclusion of a construction contract and the implementation of rights and obligations in the process of carrying out this contract. The subject of the study is to analyze the state of legal regulation of a construction contract in the Civil Code of the Republic of Kazakhstan and other regulatory legal acts. The purpose of the study is to identify shortcomings in the regulation of the contractual obligation in question by the norms of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan. The novelty of the topic is determined by the lack of studies in the educational and academic literature on the proper legal regulation of a construction contract, as well as by gaps and other shortcomings of civil law, the practical absence in the legal literature of information about changes on this issue over the past decades. As research methods, both general scientific, universal (analysis and synthesis, historical, logical), and special methods (comparative legal, formal legal, etc.) were used. The main conclusions of the article are the identification of gaps in the legal regulation of a construction contract in the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, in connection with which the author suggests possible ways to fill in them. Among other things, it was proposed to supplement Article 651 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan with a clause on additional regulation of this contract with norms of a public law nature and technical norms; to supplement the definition of the contract with norms specifying the subject of the contract; to supplement the norms on the obligations of the contractor to carry out construction not only in accordance with the design and estimate documentation, but also in accordance with the technical documentation; with a proposal of editions of the relevant legal norms. In addition, it is proposed to bring the structure of Chapter 32 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan into line with legal and factual reality by placing the norms on contracts for exploratory and design work before the norms on a contract for construction work. Keywords: construction contract; legal regulation; construction regulations; project documentation; technical documentation; rights and obligations of the contractor and customer; technical regulations; architectural and planning task; acceptance of work; technical regulation in construction; design work.