(ekosyanenko@yandex.ru)
The topic of this article is social relations arising in the process of commercialization of objects created with the participation of artificial intelligence. The author examines the correlation between the subjective component of creative activity and the objective uniqueness of the work of artificial intelligence, the possibility of recognizing robots as authors and copyright holders of new works of literature, art or science. The purpose of the article is to analyze the legal regime of new objects obtained as a result of human interaction with trained and self-taught programs and answer the following controversial questions of modern intellectual law: can the product of artificial intelligence be qualified as an object of intellectual property rights; who is the author and copyright holder of new objects if they (objects) are created in the process of some independent «creative» activity of robots; what intellectual rights arise for new objects created by independent self-learning artificial intelligence. The work was based on the methods of comparative legal analysis of the current norms of Russian and international intellectual law, the formal legal method of research and expert assessment of the modern doctrine of intellectual law. The scientific novelty can be traced in the main conclusions of the author, which can be used, in particular, when discussing the draft WIPO policy in the field of intellectual property, which is actively discussed by the world community. According to the author, it is extremely important to regulate activities in the field of creation and management of stable neural networks, entropy technologies, evolutionary and cloud computing at the international and national levels as soon as possible. Due to the transnationality, creativity and innovativeness of this type of activity, legal regulation should have a framework advisory nature, defining uniform standards and common terminology. To this end, it is recommended at the legislative level to determine the main criteria under which the results created by artificial intelligence could be qualified as intellectual property objects, as well as to establish who and under what circumstances should be recognized as authors and copyright holders in relation to such AI objects. When developing criteria, it is proposed to highlight the role of a person in the process of creating a new object. It is particularly necessary to take into account the purpose of creating the algorithm itself and the purpose of its independent «creativity». Keywords: artificial intelligence; copyright; intellectual property; robot; author; copyright owner; deep learning; computer unsupervised learning; creativity; intellectual property object.
Косьяненко Е.М. Жасанды интеллект құрған объектілер режимін құқықтық талдау. Осы зерттеудің пәні жасанды интеллектің қатысуымен құрылған объектілерді коммерцияландыру процесінде туындайтын қоғамдық қатынастар болып табылады. Автор шығармашылық қызметтің субъективті компонентінің және жасанды интеллект жұмысының объективті бірегейлігінің арақатынасы, роботтарды әдебиеттің, өнердің немесе ғылымның жаңа туындыларының авторлары мен құқық иеленушілері ретінде тану мүмкіндігі мәселелерін қарастырады. Мақаланың мақсаты – адамның оқытылатын және өзін-өзі оқытатын бағдарламалармен өзара әрекеттесуі нәтижесінде алынған жаңа объектілердің құқықтық режимін талдау және заманауи зияткерлік құқықтың келесі даулы мәселелеріне жауап беру: жасанды интеллект қызметінің өнімін зияткерлік меншік құқығының объектісі ретінде саралауға бола ма; егер олар (объектілер) роботтардың қандай да бір дербес «шығармашылық» қызметі процесінде құрылса, жаңа объектілердің авторы және құқық иеленушісі кім болып табылады; тәуелсіз өзін-өзі оқытатын жасанды интеллект жасаған жаңа объектілерге қандай зияткерлік құқықтар пайда болады. Жұмыс ресейлік және халықаралық зияткерлік құқықтың қолданыстағы нормаларын салыстырмалы-құқықтық талдау әдістеріне, зерттеудің формальды-құқықтық әдісіне және зияткерлік құқықтың заманауи доктринасын сараптамалық бағалауға негізделген. Ғылыми жаңалық автордың негізгі тұжырымдарынан байқалады, оларды, атап айтқанда, дүниежүзілік қауымдастық белсенді талқылайтын зияткерлік меншік саласындағы ДЗМҰ саясатының жобасын талқылау кезінде қолдануға болады. Автордың пікірінше, тұрақты нейрондық желілерді, энтропия технологияларын, эволюциялық және бұлтты есептеулерді құру және басқару саласындағы қызметті халықаралық және ұлттық деңгейлерде реттеу қажет. Қызметтің осы түрінің трансұлттығына, креативтілігіне және инновациялығына байланысты құқықтық реттеу бірыңғай стандарттар мен жалпы терминологияны айқындай отырып, негіздемелік ұсынымдық сипатқа ие болуы мүмкін. Осы мақсатта заңнамалық деңгейде жасанды интеллект дайындаған нәтижелер зияткерлік меншік объектілері ретінде саралануы мүмкін негізгі критерийлерді белгілеу, сондай-ақ мұндай объектілерге қатысты авторлар мен құқық иеленушілер ретінде кімді және қандай жағдайда тану керектігін анықтау ұсынылады. Критерийлерді әзірлеу кезінде жаңа объектіні құру процесіндегі адамның рөлін бөліп көрсету ұсынылады. Алгоритмнің өзін құру мақсатын және оның тәуелсіз «шығармашылығының» мақсатын ерекше ескеру қажет. Тірек сөздер: жасанды интеллект; авторлық құқық; зияткерлік меншік; робот; автор; құқық иеленуші; терең оқыту; дербес компьютерлік оқыту; шығармашылық; зияткерлік құқық объектісі.
Косьяненко Е.М. Правовой анализ режима объектов, созданных искусственным интеллектом. Предметом настоящего исследования являются общественные отношения, возникающие в процессе коммерциализации объектов, созданных с участием искусственного интеллекта. Автор рассматривает вопросы соотношения субъективной составляющей творческой деятельности и объективной уникальности работы искусственного интеллекта, возможности признания роботов авторами и правообладателями новых произведений литературы, искусства или науки. Цель статьи – проанализировать правовой режим новых объектов, получаемых в результате взаимодействия человека с обучаемыми и самообучаемыми программами и ответить на следующие спорные вопросы современного интеллектуального права: можно ли продукт деятельности искусственного интеллекта квалифицировать как объект права интеллектуальной собственности; кто является автором и правообладателем новых объектов, если они (объекты) создаются в процессе некой самостоятельной «творческой» деятельности роботов; какие интеллектуальные права возникают на новые объекты, созданные независимым самообучаемым искусственным интеллектом. Работа основывалась на методах сравнительного правового анализа действующих норм российского и международного интеллектуального права, формально-юридическом методе исследования и экспертной оценке современной доктрины интеллектуального права. Научная новизна прослеживается в основных выводах автора, которые могут быть использованы, в частности, при обсуждении проекта политики ВОИС в области интеллектуальной собственности, активно обсуждаемой мировой общественностью. По мнению автора, необходимо регламентировать деятельность в области создания и управления устойчивыми нейронными сетями, технологиями энтропии, эволюционными и облачными вычислениями на международном и внутринациональном уровнях. В силу транснациональности, креативности и инновационности такого вида деятельности правовое регулирование может иметь рамочный рекомендательный характер, определяя единообразные стандарты и общую терминологию. С этой целью на законодательном уровне рекомендуется определить основные критерии, при которых результаты, создаваемые искусственным интеллектом, могли бы быть квалифицированы в качестве объектов интеллектуальной собственности, а также установить, кого и при каких обстоятельствах следует признавать авторами и правообладателями в отношении таких объектов. При разработке критериев предлагается выделить роль человека в процессе создания нового объекта. Особо следует учитывать цель создания самого алгоритма и цель его самостоятельного «творчества». Ключевые слова: искусственный интеллект; авторское право; интеллектуальная собственность; робот; автор; правообладатель; глубокое обучение; самостоятельное компьютерное обучение; творчество; объект интеллектуального права.