(semashko-el@mail.ru) (aleksey.shishikin@gmail.com)
В рамках построения «государства для народа» в Республике Беларусь, «слышащего государства» в Казахстане повышается значение обращений граждан в государственные органы как элемента политического процесса. Особую роль обращения граждан играют на уровне местного управления и самоуправления, не имея при этом в полной мере достаточной научной и законодательной основы, что и обусловливает актуальность настоящего исследования. Предмет научного анализа – институт обращений граждан как форма непосредственного участия граждан в осуществлении местного самоуправления. Цель исследования – развитие концептуально-теоретических основ функционирования института обращений граждан на местном уровне, повышение эффективности применения данного инструмента народовластия. В работе использовались как рационалистические, так и эмпирические методы научного познания, а также анализ, синтез, сравнительно-правовой метод. Новизна представленного анализа заключается в комплексном рассмотрении обращений граждан с точки зрения их формально-юридических характеристик, а также существенных признаков, которые отражают цель и функции обращений. В статье рассмотрены особенности обращения гражданина, адресатом которого выступают органы местного управления и самоуправления. Авторами обосновывается целесообразность законодательного закрепления обращения гражданина в качестве самостоятельной формы непосредственного его участия в осуществлении местной власти, предлагаются редакции соответствующих норм белорусского законодательства. Отмечается особенность коллективных обращений в органы местного управления и самоуправления и предлагается новый подход к их рассмотрению. Ключевые слова: государство для народа; слышащее государство; народовластие; обращение; местное самоуправление; непосредственное участие; органы местного управления и самоуправления; вопросы местного значения; коллективное обращение; общественный интерес.
Семашко Е.В., Шишикин А.А. Жолданым азаматтардың Беларусь Республикасында жергілікті өзін-өзі басқаруды жүзеге асыруға тікелей қатысу нысаны ретінде. Беларусь Республикасында «халық үшін мемлекет», Қазақстанда «халық үніне құлақ асатын мемлекет» құру аясында саяси процестің элементі ретінде азаматтардың мемлекеттік органдарға жолданымдарының маңызы артып келеді. Жеткілікті ғылыми және заңнамалық негізі болмаса да, бұл тұрғыда азаматтардың жолданымдары жергілікті басқару және өзін-өзі басқару деңгейінде ерекше рөл атқарады, осы жайт зерттеудің өзектілігін айқындайды. Ғылыми талдау пәні – азаматтардың жергілікті өзін-өзі басқаруды жүзеге асыруға тікелей қатысу нысаны ретінде азаматтардың жолданымдары институты. Зерттеудің мақсаты – жергілікті деңгейде азаматтардың жолданымдары институты қызметінің тұжырымдамалық теориялық негіздерін дамыту, халық билігінің осы құралын қолданудың тиімділігін арттыру. Жұмыста ғылыми танымның рационалистік және эмпирикалық әдістері, сонымен қатар талдау, синтез және салыстырмалы құқықтық әдіс қолданылды. Ұсынылған талдаудың жаңалығы азаматтардың жолданымдарын олардың формальды-заңды сипаттамалары, сондай-ақ жолданымдардың мақсаты мен функцияларын көрсететін маңызды белгілері тұрғысынан кешенді қарастыру болып табылады. Мақалада жергілікті басқару және өзін-өзі басқару органдарына жүгіну кезіндегі азаматтың жолданымының ерекшеліктері қарастырылады. Авторлар азаматтың жолданымын жергілікті билікті жүзеге асыруға тікелей қатысудың дербес нысаны ретінде заңнамалық түрде бекітудің орындылығын негіздейді, Беларусь заңнамасының тиісті нормаларының редакциясын ұсынады. Жергілікті басқару және өзін-өзі басқару органдарына жүгінудегі ұжымдық жолданымдардың ерекшелігі көрсетіледі және оларды қараудың жаңа жолы ұсынылады. Тірек сөздер: халық үшін мемлекет; халық үніне құлақ асатын мемлекет; халық билігі; жолданым; жергілікті өзін-өзі басқару; тікелей қатысу; жергілікті басқару және өзін-өзі басқару органдары; жергілікті маңызы бар мәселелер; ұжымдық жолданым; қоғамдық мүдде.
Semashko E.V., Shishikin A.A. Appeal as a form of direct participation of citizens in the implementation of local self-government in the Republic of Belarus. Within the framework of building a «state for the people» in the Republic of Belarus, a «hearing state» in Kazakhstan, the importance of citizens’ appeals to state bodies as an element of the political process is increasing. In this context, citizens’ appeals play a special role at the level of local government and self-government, without having a fully sufficient scientific and legislative basis, which determines the relevance of this study. The subject of scientific analysis is the institution of citizens’ appeals as a form of direct participation of citizens in the implementation of local self-government. The purpose of the study is to develop the conceptual and theoretical foundations of the functioning of the institution of citizens’ appeals at the local level, to increase the effectiveness of the use of this instrument of democracy. The work used both rationalistic and empirical methods of scientific knowledge, as well as analysis, synthesis, comparative legal method. The novelty of the presented analysis lies in the comprehensive consideration of citizens’ appeals from the point of view of their formal and legal characteristics, as well as essential features that reflect the purpose and function of appeals. The article examines the features of a citizen’s appeal, the addressee of which are local government and self-government bodies. The authors substantiate the expediency of legislative consolidation of a citizen’s appeal as an independent form of his direct participation in the implementation of local public state power, and propose editions of the corresponding norms of Belorussian legislation. The peculiarity of collective appeals to local government and self-government bodies is noted and a new approach to their consideration is proposed. Keywords: state for the people; hearing state; democracy; appeal; local government; direct participation; local government and self-government bodies; issues of local importance; collective appeal; public interest.