(daneker@mail.ru)
Актуальность статьи заключается в том, что затрагиваются такие фундаментальные вопросы, как возникновение государства и права (поддерживается «денежная» теория). Автор предлагает новую научную трактовку валютного союза. Такой союз рассматривается как явление внутри общества в виде валютных взаимоотношений членов общества между собой. Эти валютные отношения, достигнув высокой степени концентрации, постепенно содействовали интеграции родов и племен в общество. Такое многочисленное общество могло существовать, функционировать в этом качестве только в форме государства с его разветвленным государственным управленческим механизмом. На основе методов анализа и синтеза, компаративизма изучены статус и деятельность валютных союзов античного мира. Предмет исследования статьи - валютные союзы и их связь с отдельными государствами, их внутренним функционирующим правом. Новизна исследования состоит в том, что автор анализирует конфедеративную интеграцию городов-полисов, которая ориентирована на военно-политическое сотрудничество, на наличие плюрализма эмиссионных центров. Другим элементом новизны в статье является то, что федеративная интеграция возникает прежде всего благодаря наличию единого либо крупного, доминирующего центра по эмиссии серебряных и (или) золотых монет. Доказывается мысль о том, что централизация власти возможна только вследствие централизации эмиссии денег, денежной массы. К выводам статьи следует отнести то, что отношения между валютными союзами-государствами становились отношениями межгосударственного характера, что порождало некоторые элементы международного права. У сегодняшней валюты есть огромный потенциал: на повестке дня стоят вопросы активного использования электронной валюты, которая будет функционировать внутри государства и в мировом сообществе. Все это требует от всех стран, в том числе и Казахстана, определять свое место в современном валютном, валютно-правовом мире. Ключевые слова: валюта, валютный союз, международное право, античность, золото, серебро, монета, валютная интеграция, эмиссионные центры, бимонетная система.
Сəрсембаев Д.М. Eжелгі валюталық одақтар қоғамның мемлекет нысанындағы интеграциясының жəне құқықтың пайда болуының негізі ретінде. Мақала тақырыбының өзектілігі автордың валюталық одақтың жаңа ғылыми түсіндірмесін ұсынуында. Мұндай одақ қоғам мүшелерінің бір-бірімен валюталық өзара қарым-қатынастары түріндегі қоғам ішілік құбылыс ретінде қарастырылады. Бұл валюталық қатынастар шоғырланудың жоғары деңгейіне жетіп, біртіндеп рулар мен тайпалардың қоғамға бірігуіне мүмкіндік берді. Мұндай үлкен қоғам осы сапада тек тармақталған мемлекеттік басқару тетігі бар мемлекет нысанында өмір сүре жəне жұмыс істей алды. Талдау жəне синтездеу, компаративизм əдістері негізінде ежелгі əлемнің валюталық одақтарының мəртебесі мен қызметі зерттелді. Мақаланың зерттеу пəнін əрбір валюталық одақтың өзінің ішкі жұмыс істейтін құқығы бар жеке мемлекет ретінде қарастырылуы құрайды. Зерттеудің жаңалығы автордың əскери-саяси ынтымақтастыққа, эмиссиялық орталықтардың плюрализмінің болуына бағдарланған полис-қалалардың конфедеративті интеграциясын талдауынан көрінеді. Мақаланың жаңашылдығының тағы бір элементі - федералдық интеграцияның, ең алдымен, күміс жəне (немесе) алтын монеталар шығару жөніндегі бірыңғай немесе ірі үстем орталықтың болуының арқасында пайда болатыны. Билікті орталықтандыру ақша шығаруды, ақша массасын орталықтандыру нəтижесінде ғана мүмкін екендігі туралы ой дəлелденеді. Мақаланың қорытындыларына валюталық одақ-мемлекеттер арасындағы қатынастар мемлекетаралық сипаттағы қатынастарға айналғанын, бұл халықаралық құқықтың кейбір элементтерін тудырғанын жатқызуға болады. Қазіргі кездегі валютаның зор əлеуеті бар: күн тəртібінде мемлекет ішінде жəне əлемдік қоғамдастықта айналыста болатын электрондық валютаны белсенді пайдалану мəселелері тұр. Мұның бəрі барлық елдерден, соның ішінде Қазақстаннан, заманауи валюталық, валюталық-құқықтық əлемдегі өз орнын анықтауды талап етеді. Тірек сөздер: валюта, валюталық одақ, халықаралық құқық, ежелгі дүние, алтын, күміс, монета, валюталық интеграция, эмиссиялық орталықтар, бимонеттік жүйе.
Sarsembayev D.M. Monetary unions of the ancient world as the basis of integration of society by formation of a state and emergence of law. The relevance of the topic of this article consists in a new scientific interpretation of a monetary union suggested by the author. Such a union is considered as a phenomenon within the society in the form of monetary relations between the members of the society. These monetary relations, having reached high concentration, gradually allowed the clans and tribes to unite into a society. Such a large society could exist and function in this capacity only in the form of a state with its multidivisional state regulatory mechanism. The status and activity of monetary unions of the ancient world are investigated on the basis of analysis and synthesis, as well as comparative method. The subject of the research consists in the idea that each monetary union is a separate state with its own internal functioning law. The novelty of the research is determined by the fact that the author analyzes the confederate integration of city-polises, which is focused on military and political cooperation, and pluralism of emission centers. Another element of novelty in the article is related to the idea that federal integration arises primarily due to a centralized or large dominant center for the issue of silver and (or) gold coins. The author proves the idea that the centralization of power is possible only due to the centralization of issuing money, the money supply. The conclusions of the article include the idea that relations between monetary unions-states became relations of an interstate nature, which gave rise to some elements of international law. Today's currency has a huge potential: the issues of active use of electronic currency, which will function within a state and in the world community, are on the agenda. All this requires all countries, including Kazakhstan, to determine their place in the modern monetary, monetary and legal world. Keywords: currency, monetary union, international law, ancient world, gold, silver,
coin, monetary integration, emission centers, bimonetary system.
Для цитирования и библиографии: Сарсембаев Д.М. Валютные союзы античности как основа интеграции общества в форме государства и возникновения права // Право и государство. 2021. № 2 (91). – С. 108-123. DOI: 10.51634/2307-5201_2021_2_108