Актуальность темы связана с мерами, принимаемыми Республикой Казахстан по вхождению в число передовых государств мира, привлечению всё большего числа инвестиций в экономику государства, внедрению принципов открытости и прозрачности ведения бизнеса, по максимальному соответствию лучшим международным практикам в сфере правового регулирования корпоративных отношений. Одной из таких мер было введение в 2007 г. в акционерное законодательство института публичных компаний (Public Company), широко распространенных в странах англо-американской правовой системы. Однако нормы о публичных компаниях, принципах корпоративного управления так и не были реализованы и через 11 лет были, по мнению автора, необоснованно исключены из действующего законодательства. Предметом исследования являются свойства публичных компаний как особых субъектов, обязанных действовать на принципах открытости, прозрачности ведения бизнеса, раскрытия информации о доходах учредителей и менеджеров высшего звена, соблюдения прав всех  участников данной компании и т.д. Целью исследования является рассмотрение вопросов о понятии и правовой природе публичных компаний с тем, чтобы определить – насколько обоснованным и соответствующим достижению цели правовой политики является исключение норм о публичных компаниях из законодательства Республики Казахстан. Из методов научного исследования использовались как общенаучные, так и специальные частнонаучные методы, применяемые в юриспруденции. В том числе исторический и логический методы, системно-структурный; сравнительно-правовой, формально-юридический метод и другие. Новизна темы связана с тем, что в юридической науке Казахстана практически отсутствуют научные исследования по заявленной автором теме, в связи с чем статья является одной из первых публикаций о публичных компаниях в Казахстане. Основные выводы: автор приходит к выводу о необходимости сохранения института публичной компании в законодательстве РК. Действующее ныне законодательство Республики Казахстан регулирует корпоративные отношения только в организациях с преобладающей долей участия государства, тогда как, соблюдение принципов ОЭСР должно быть обязательным для всех акционерных обществ и хозяйственных товариществ, независимо от формы собственности. Следующим выводом является необходимость введения принципов открытости и прозрачности ведения бизнеса в качестве обязательных не на уровне подзаконных актов, а на уровне законов. Ключевые слова: публичная компания, акционерное общество, прозрачность ведения бизнеса, права акционеров, отчетность, совет директоров, Public Limited Company (PLC), Кодекс корпоративного управления, акции.
Климова Т.В. Қазақстан Республикасының жəне шетелдердің заңнамасындағы Public Company (жария компания). Тақырыптың өзектілігі Қазақстан Республикасының əлемдегі алдыңғы қатарлы елдердің санатына қосылуына, мемлекет экономикасына инвестициялардың артуына жəне бизнесті жүргізудегі ашықтық пен жариялылық қағидаттарын іске асыруға, корпоративтік құқықтық реттеу саласындағы озық халықаралық практиканы барынша сақтауға бағытталған шаралармен байланысты. Мұндай шаралардың бірі 2007 жылы акционерлік заңнамаға ағылшын-американдық құқықтық жүйедегі кең таралған жария компания (Public Company) институтының енгізілуі болды. Дегенмен, жария компаниялар туралы нормалар, корпоративтік басқарудың үздік шетелдік тəжірибесіне негізделген қағидаттары сол бойы жүзеге асырылмады жəне 11 жыл өткеннен кейін, автордың пікірінше, қолданыстағы заңдардан негізсіз алынып тасталды. Зерттеудің пəні – жария компаниялардың жариялылық, ашықтық, құрылтайшылардың жəне аға менеджерлердің табыстары туралы ақпараттарды ашу, осы компанияның барлық қатысушыларының құқықтарын құрметтеу жəне т.б. қағидаттарына сəйкес əрекет етуге міндетті ерекше субъектілер ретіндегі қасиеттері. Осыған байланысты, зерттеудің мақсаты жария компаниялардың түсінігін, құқықтық табиғатын зерделеу арқылы осы ұйымдарға қатысты нормаларды Қазақстан Республикасының заңнамасынан алып тастау мемлекеттің құқықтық саясатының мақсатына қаншалықты негізделген жəне орынды екенін анықтау болып табылады. Ғылыми зерттеулердің əдістерінен жалпы ғылыми жəне арнайы жеке ғылыми əдістер қолданылды. Олардың ішінде тарихи жəне логикалық əдістерді, жүйелі-құрылымдық; салыстырмалы-құқықтық, формалды-құқықтық əдіс жəне басқалар. Тақырыптың жаңалығы Қазақстанның құқықтық ғылымында автор жариялаған тақырып бойынша ешқандай ғылыми зерттеулер болмағандықтан, мақала Қазақстандағы жария компаниялар туралы алғашқы жарияланымдардың бірі болып табылады. Негізгі тұжырымдар: автор Қазақстан Республикасының заңнамасында жария компания институтын сақтау қажет деп тұжырымдайды. ЭЫДҰ-ның корпоративтік басқарудың жалпыға бірдей қабылданған қағидаттарынан жария мүдделі ұйымдарға қаржы есептілігінің ашықтығы ғана талап етіледі, ал жария компаниялар үшін бекітілген қалған қағидаттар орындалмай қалады. Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасы корпоративтік қарымқатынастарды мемлекеттің қатысуы басым үлесі бар ұйымдарда ғана реттейді, ал ЭЫДҰ қағидаттарына сəйкестік барлық акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серіктестіктер үшін меншік нысанына қарамастан, міндетті болып табылады. Келесі қорытынды – бизнестің жариялылығы мен ашықтығы қағидаттарын заңға тəуелді актілердің деңгейінде емес, заңдар деңгейінде міндетті түрде енгізу қажеттілігі. Тірек сөздер: жария компания, акционерлік қоғам, кəсіпкерліктің ашықтығы, акционерлердің құқықтары, есептілік, директорлар кеңесі, Public Limited Company (PLC), Корпоративтік басқару кодексі, акциялар.
Klimova T. Public Company in the legislation of the Republic of Kazakhstan. The topic is based on actions taken by the Republic of Kazakhstan to enter the most competitive economies in the world, attract more and more investments in Kazakhstan and to achieve the set goals – implementation of openness and transparency of business, maximum compliance with international best practices in the legal regulation of corporate relations. One of these actions taken in 2007 is the introduction of the Institute of Public Company into the corporate legislation which is common in the countries of the Anglo-American legal system. However the rules governing public companies and corporate management principles based on foreign practices had not been implemented and after 11 years were, in the author's opinion, unreasonably excluded from the effective legislation. The subject of the study is properties of public companies as special objects committed to acting on the principles of openness and transparency of business, disclosure of information on founders' and top management's income, respect for rights of all the company participants, etc. With this regard, the goal of the present investigation is to review understanding and legal nature of public companies in order to determine whether the exclusion of public company rules from the legislation of the Republic of Kazakhstan is reasonable and comply with the targets of legal policy. We used both general and specific scientific research methodologies applicable in jurisprudence. These include historical and logical methods, systematic and structural, rather-legal analysis, technical method, etc. The topic novelty is that there are virtually no scientific researches of the subject in the legal science of Kazakhstan. Therefore, our paper is one of the first publications on public companies in Kazakhstan. Key findings: The author concludes that there is a need in maintaining the institute of public companies in the legislation of the Republic of Kazakhstan since transparency of financial statements is the only condition from among the generally accepted OECD principles of corporate management to be met by organizations of public interest. Other principles set for public companies still remain unimplemented. The effective legislation of the Republic of Kazakhstan governs corporate relations only in organizations with the majority stake held by the government while compliance with OECD principles should be binding for all joint-stock companies and partnerships regardless of their ownership. Also, it could be concluded that there is a need in the introduction of business openness and transparency principles as a binding condition at a low level rather than by-law acts level. Keywords: public company, joint stock company, business transparency, shareholders' rights, statements, Board of directors, Public Limited Company (PLC), Corporate Management Code, shares.
Читать статью