В статье рассматривается проблема обеспечения международного мира и безопасности в условиях реализации права наций и народов на самоопределение. Исследованы вооруженные этнополитические конфликты, возникшие в результате реализации права на самоопределение, которые выступают дестабилизирующим фактором в Евразийском регионе, рассмотрены последствия продолжительного существования и развития таких конфликтов в регионе и за его пределами. С помощью проведенного сравнительно-исторического анализа процессов самоопределения выявлены периоды его активной реализации и сопровождающие его последствия. Полученные выводы дали основание считать, что право на самоопределение имеет чрезмерно универсальный характер и требует ограничения в качестве превентивной практики в обеспечении всеобщего мира, международной стабильности и безопасности, учитывая существующий опыт его реализации. При этом данное право, будучи естественным правом каждого народа, не может быть исключено, однако практические реалии убеждают в необходимости его правового ограничения. Ключевые слова: право на самоопределение, права народов, межнациональные конфликты, вооруженный конфликт в Косово, непризнанные государства, стабильность Евразийского региона, обеспечение мира и безопасности, этнические группы, сецессионистские движения, суверенитет.
Гостищева Е.В. Ұлттар мен халықтардың өзін-өзі анықтау құқығын жүзеге асыру халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі сындар дың бірі ретінде. Мақалада ұлттар мен халықтардың өзін-өзі анықтау құқығын жүзеге асыру тұрғысынан халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету мəселесі қарастырылады. Еуразия аймағындағы тұрақсыздандырушы фактор ретінде əрекет ететін өзін-өзі анықтау құқығын іске асыру нəтижесінде туындаған қарулы этносаяси қақтығыстар зерттеледі, аймақта жəне одан тыс жерлерде мұндай жанжалдардың жалғасуы мен дамуының салдары зерттеледі. Өзін-өзі анықтау үдерістерін салыстырмалы-тарихи талдаудың көмегімен, оның белсенді іске асырылу кезеңдері жəне оның ілеспелі салдары анықталады. Алынған қорытындылар өзін-өзі анықтау құқығының жүзеге асырылу тəжірибесін ескере отырып, ол шектен тыс əмбебап сипат тасиды жəне де жалпы бейбітшілікті, халықаралық тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуде алдын алу тəжірибесі ретінде шектеулерді талап етеді деп пайымдауға негіз береді. Бұл ретте аталған құқық əр ұлттың табиғи құқығы болғандықтан, оны алып тастауға болмайды, алайда практикалық шындық оған құқықтық шектеу қою қажеттігін дəлелдейді. Тірек сөздер: өзін-өзі анықтау құқығы, халықтар құқығы, ұлтаралық қақтығыстар, Косоводағы қарулы қақтығыстар, танылмаған мемлекеттер, Еуразиялық аймақтың тұрақтылығы, бейбітшілік пен қауіпсіздікке төнетін қатер, этникалық топтар, сецессионистік қозғалыстар, егемендік.
Gostichsheva Y.V. Implementation of the right of nations and peoples to selfdetermination as one of the challenges of ensuring international peace and security. The article considers the problem of ensuring international peace and security in the context of the implementation of the right of nations and peoples to self-determination. Armed ethnopolitical conflicts that act as a destabilizing factor in the Eurasian region resulting from the implementation of the right to self-determination are studied, the consequences of the existence and development of such conflicts in the region and beyond are considered. On the basis of a comparative historical analysis of the processes of selfdetermination, periods of its active implementation and its accompanying consequences are revealed. The conclusion suggests that the right to self-determination has an unnecessarily universal nature and requires limitation as a preventive practice for ensuring universal peace, international stability and security, taking into account the existing experience in the field. At the same time, this right, being a natural right of all peoples, shall not be excluded, however, practical realia brings up the necessity of its legal restriction. Keywords: the right to self-determination, peoples' rights, ethnic conflicts, armed conflict in Kosovo, unrecognized states, stability of the Eurasian region, a threat to peace and security, ethnic groups, secessionist movements, sovereignty.
Читать статью