В работе впервые в историографии в качестве научной проблемы ставится вопрос: воспринималось ли современниками Казахское ханство как государство? Для ответа на него автор исследует применяемую в исторических источниках терминологию. Работа написана на основе русских архивных документов и восточных нарративных сочинений, часть которых автором выявлена в фондах библиотек Исламской Республики Иран. В заключении статьи автор приходит к следующему выводу: изучение употребляемой в источниках терминологии показывает, что современниками Казахское ханство воспринималось как суверенное государство, а его правители равные по рангу другим правителям государи. Ключевые слова: Казахское ханство, Казатцкая Орда, Московское государство, Сефевидское государство, казахи, государственность, письменные источники, хан, царь, история государства.
Атығаев Н.Ә.: Қазақ хандығы: дереккөздер терминологиясы мемлекет тарихының көрінісі ретінде. Жұмыста Қазақ хандығын замандастары мемлекет ретінде қабылдады ма? деген сауал дерекнама тарихында бірінші рет қойылады. Бұл сұраққа жауап іздеу үшін автор тарихи дереккөздерде пайдаланылатын терминологияны қолданады. Жұмыс орыс мұрағаты құжаттарының және Иран Ислам Республикасы кітапханаларының қорларынан табылған шығыс нарратив шығармаларының негізінде жазылған. Автор мақала қорытындысында мынадай тұжырымға келеді: дереккөздердегі қолданылған терминологияны зерттеу нәтижесінде замандастары Қазақ хандығын егеменді мемлекет ретінде қабылдағандығы, ал оның билеушілерін өзге мемлекеттердің билеушілерімен тең дәрежеде болғандығы анықталды. Түйінді сөздер: Қазақ хандығы, Казак Ордасы, Мәскеу мемлекеті, Сефевид мемлекеті, қазақтар, мемлекеттілік, жазба дереккөздер,хан, патша.
Atygayev N.: Kazakh khanate: definition of sources as a reflection of the history of the country. For the first time in the historiography as a scientific problem raises the following question: was the Kazakh Khanate perceived like a state by contemporaries? To answer this question the author applies the historical terminology. The research is based on the Russian archival documents and the eastern narrative works which the author found in the collections of the library’s of the Islamic Republic of Iran. At the end of the article the author comes to the following conclusion: the study is used in the terminology of the sources shows that the Kazakh Khanate was perceived by contemporaries as a sovereign state and its rulers are equal in rank to other rulers. Keywords: Kazakh Khanate, Kazatskaya Orda, Moscow State, SefevidState, Kazakhs, statehood, written sources, Khan, the king.
Читать статью