Особенностью концепции верховенство права в рамках конституционной теории США, по мнению автора, является ограничение на осуществление государственной власти посредством Конституции, института разделения властей и основных прав. Особое место в американской концепции верховенства права занимают Пятая и Четырнадцатая поправки в Конституцию США, призванные обеспечить лицу «справедливую юридическую процедуру» и «равную защиту закона». Автор отмечает, что понимание и применение концепции верховенства права в США несколько отличается от «классической» модели верховенства права, изначально принятой в Великобритании. Английскую версию, подчеркивающую «исторический» характер «основ права» американские юристы дополнили признанием письменного характера этих «основ», закрепленных в федеральной Конституции и в конституциях штатов. Ключевые слова: Конституция, верховенство права, американский конституционализм, власть под руководством права, основополагающий закон, разделение властей, суд, основные права, справедливая юридическая процедура, равная защита закона.
Темірбеков Ж. Р. АҚШ конституциялық теориясында құқық үстемдігін түсінудің кейбір ерекшеліктері. Автордың пікірі бойынша АҚШ конституциялық теориясы шегінде құқық үстемдігі тұжырымдаманың ерекшелігі болып Конституция, билікті бөлу институты және негізгі құқықтар арқылы мемлекеттік билікті іске асыруына шектеулер табылады. Американдық құқық үстемдігі тұжырымдамасында ерекше орынды тұлғаға «әділетті құқықтық рәсімді» және «заңның тең қорғауын» қамтамасыз етуінқаратылған АҚШ Конституциясына Бесінші және Он  төртінші түзетулер алады. АҚШ-та құқық үстемдігі тұжырымдамасын түсінуі және қолдануы бастапқыда Ұлыбританияда қабылданған құқық үстемдігі «классикалық» моделінен бірқатар ерекшеленетіндігі туралы автор атап айтады. «Құқық негіздерінің» «тарихи» сипатын атап көрсететін ағылшын нұсқасын американдық заңгерлер  федералдық Конституцияда және штаттар конституцияларында бекітілген осы «негіздердің» жазбаша сипаттамасын тануымен толықтырды. Түйінді сөздер: Конституция, құқық үстемдігі, американдық конституционализм, құқық жетекшілігіндегі өкімет, негізін қалаушы заң, билік бөлінісі, сот, негізгі құқықтар, әділетті құқықтық рәсім, заңның тең қорғауы.
Temirbekov Zh. Some features of understanding the rule of law in US constitutional theory. The essence of the concept of the rule of law within the constitutional theory of the United States, according to the author, is a restriction on the exercise of state power by means of the Constitution, institutes of the separation of powers and the fundamental rights. The special place in the American concept of the rule of law takes the Fifth and Fourteenth amendments to the Constitution of the USA that should ensure the person «due process of law» and «equal protection of the laws». The author notes that the understanding and application of the concept of the rule of law in the USA differs from the «classical» model of the rule of law accepted in Great Britain. English version, which emphasizes the «historic» nature of «basis of law» American lawyers supplemented by written acknowledgment of the nature of this «basis» enshrined in the federal Constitution and the constitutions of the states. Keywords: Constitution, the rule of law, American constitutionalism, government under law, fundamental law, separation of powers, court, basic rights, due process of law, equal protection of the laws.
Читать статью