В статье рассматривается проблема обеспечения международного мира и безопасности в условиях реализации права наций и народов на самоопределение. Исследованы вооруженные этнополитические конфликты, возникшие в результате реализации права на самоопределение, которые выступают дестабилизирующим фактором в Евразийском регионе, рассмотрены последствия продолжительного существования и развития таких конфликтов в регионе и за его пределами. С помощью проведенного сравнительно-исторического анализа процессов самоопределения выявлены периоды его активной реализации и сопровождающие его последствия. Полученные выводы дали основание считать, что право на самоопределение имеет чрезмерно универсальный характер и требует ограничения в качестве превентивной практики в обеспечении всеобщего мира, международной стабильности и безопасности, учитывая существующий опыт его реализации. При этом данное право, будучи естественным правом каждого народа, не может быть исключено, однако практические реалии убеждают в необходимости его правового ограничения. Ключевые слова: право на самоопределение, права народов, межнациональные конфликты, вооруженный конфликт в Косово, непризнанные государства, стабильность Евразийского региона, обеспечение мира и безопасности, этнические группы, сецессионистские движения, суверенитет.
Гостищева Е.В. Ұлттар мен халықтардың өзін-өзі анықтау құқығын жүзеге асыру халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі сындар дың бірі ретінде. Мақалада ұлттар мен халықтардың өзін-өзі анықтау құқығын жүзеге асыру тұрғысынан халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету мəселесі қарастырылады. Еуразия аймағындағы тұрақсыздандырушы фактор ретінде əрекет ететін өзін-өзі анықтау құқығын іске асыру нəтижесінде туындаған қарулы этносаяси қақтығыстар зерттеледі, аймақта жəне одан тыс жерлерде мұндай жанжалдардың жалғасуы мен дамуының салдары зерттеледі. Өзін-өзі анықтау үдерістерін салыстырмалы-тарихи талдаудың көмегімен, оның белсенді іске асырылу кезеңдері жəне оның ілеспелі салдары анықталады. Алынған қорытындылар өзін-өзі анықтау құқығының жүзеге асырылу тəжірибесін ескере отырып, ол шектен тыс əмбебап сипат тасиды жəне де жалпы бейбітшілікті, халықаралық тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуде алдын алу тəжірибесі ретінде шектеулерді талап етеді деп пайымдауға негіз береді. Бұл ретте аталған құқық əр ұлттың табиғи құқығы болғандықтан, оны алып тастауға болмайды, алайда практикалық шындық оған құқықтық шектеу қою қажеттігін дəлелдейді. Тірек сөздер: өзін-өзі анықтау құқығы, халықтар құқығы, ұлтаралық қақтығыстар, Косоводағы қарулы қақтығыстар, танылмаған мемлекеттер, Еуразиялық аймақтың тұрақтылығы, бейбітшілік пен қауіпсіздікке төнетін қатер, этникалық топтар, сецессионистік қозғалыстар, егемендік.
Gostichsheva Y.V. Implementation of the right of nations and peoples to selfdetermination as one of the challenges of ensuring international peace and security. The article considers the problem of ensuring international peace and security in the context of the implementation of the right of nations and peoples to self-determination. Armed ethnopolitical conflicts that act as a destabilizing factor in the Eurasian region resulting from the implementation of the right to self-determination are studied, the consequences of the existence and development of such conflicts in the region and beyond are considered. On the basis of a comparative historical analysis of the processes of selfdetermination, periods of its active implementation and its accompanying consequences are revealed. The conclusion suggests that the right to self-determination has an unnecessarily universal nature and requires limitation as a preventive practice for ensuring universal peace, international stability and security, taking into account the existing experience in the field. At the same time, this right, being a natural right of all peoples, shall not be excluded, however, practical realia brings up the necessity of its legal restriction. Keywords: the right to self-determination, peoples' rights, ethnic conflicts, armed conflict in Kosovo, unrecognized states, stability of the Eurasian region, a threat to peace and security, ethnic groups, secessionist movements, sovereignty.
Читать статью

В статье предпринята попытка оценки современного состояния философии и теории отраслей права. На примере основных отраслей права – гражданского и уголовного – продемонстрировано, что философская и правовая мысли отрешены друг от друга. При этом выявлено, что в основе сложившегося между ними положения дел лежат факторы рационального, иррационального и мега иррационального порядка. Основным источником этих факторов является позитивизм как мировоззренческая установка, которая еще в XIX в. была избрана в качестве основного подхода к познанию права и с тех пор существенным образом в отраслях права не пересматривалась. Ключевые слова: философия, право, философия права, философия отраслей права, уголовное право, гражданское право, онтология, позитивизм.
Бочкарёв С.А. Құқық салаларының философиясы мен теориясы: заманауи жағдай. Мақалада отандық құқық салаларының философиясы мен теориясының заманауи жағдайына баға беруге талпыныс жасалған. Негізгі құқық салалары болып табылатын азаматтық жəне қылмыстық құқықтардың мысалында философиялық жəне құқықтық ойлардың бір-бірінен алшақ екендігі көрсетілген. Бұл ретте олардың арасында қалыптасқан жағдайдың өзегінде рационалды, иррационалды жəне мега иррационалды сипаттағы факторлар жатқаны анықталды. Аталған факторлардың негізгі қайнар көзі XIX ғасырдың өзінде құқықты түйсінудегі басты көзқарас ретінде таңдап алынған жəне содан бері құқық салаларында елеулі түрде қайта қаралмаған дүниетанымдық ұстаным ретіндегі позитивизм болып табылады. Тірек сөздер: философия, құқық, құқық философиясы, құқық салаларының философиясы, қылмыстық құқық, азаматтық құқық, онтология, позитивизм.
Bochkarev S.A. Philosophy and theory of branches of law: current state. The article attempts to assess the current state of Russian philosophy and theory of branches of law. On the example of the main branches of law – civil and criminal – it is shown that philosophical and legal thoughts are detached from each other. At the same time, it is revealed that the factors of rational, irrational and mega irrational order are the basis of the current state of affairs between them. The main source of these factors is positivism as a worldview which dates back to the 19th century. It was chosen as the basic approach to the knowledge of the law and since then has not been substantially revised in the branches of law. Key words: philosophy, law, philosophy of law, philosophy of branches of law, criminal law, civil law, ontology, positivism.
Читать статью

Мақалада қазіргі дəуірдегі күшті мемлекетке тəн болуы тиіс ерекшеліктер мен сипаттамаларға қатысты кейбір заманауи отандық жəне шетелдік ғалымдардың саяси-құқықтық ойлары қарастырылады. Зерттеу нəтижесінде, автордың қорытындысына сəйкес, XXI-ші ғасырда күшті мемлекет легитимді қызмет етуі жəне тұрақты дамуы үшін мынадай негізгі талаптарға сəйкес болуы қажет: құқық үстемдігінің жоғары деңгейі, тиімді жəне құзыретті басқару, елдің ЖҰӨ-ін реттеу мен бақылауда басым рөлге ие болу, экономикалық дамуды қамтамасыз етуге атсалысу, экономикалық, əскери, ұйымдастырушылық, ақпараттық жəне адами ресурстарды тез арада жұмылдыруға қабілетті болу. Тірек сөздер: күшті мемлекет, күшті билік, демократия, құқық үстемдігі, адам құқықтары, азаматтық қоғам, əлеуметтік бақылау, мемлекеттік функциялар, мемлекеттік ықпал ету саласы, ынтымақты қоғам.
Темирбеков Ж.Р. «Современные подходы к пониманию сильного государства: некоторые аспекты». В статье рассматриваются политико-правовые взгляды некоторых современных отечественных и зарубежных ученых об основных признаках и характеристиках, кото рым должно соответствовать сегодняшнее сильное государство. В результате проведен ного анализа, автор приходит к выводу, что в XXI веке, сильное государство для его легитимного функционирования и устойчивого развития должно отвечать следующим основным требованиям: высокий уровень верховенства права, эффективное и компетен-тное управление, доминирующая роль в регулировании и контроле над распределением ВНП страны, содействие в развитии экономики, способность быстро мобилизовать экономические, военные, организационные, информационные и людские ресурсы. Ключевые слова: сильное государство, сильная власть, демократия, верховенство права, права человека, гражданское общество, социальный контроль, функции государства, сфера влияния государства, сплоченное общество.
Temirbekov Zh.R. «Modern approaches to understanding a strong state: some aspects». The article discusses the political and legal views of some modern domestic and foreign scholars on the main features and characteristics that today's strong state must correspond to. As a result of the analysis, the author concludes, that in the 21st century, a strong state for its legitimate functioning and sustainable development must meet the following basic requirements: a high level of the rule of law, effective and competent governance, a dominant role in regulating and controlling the distribution of a country's GNP, assistance in economic development, the ability to quickly mobilize economic, military, organizational, informational and human resources. Keywords: strong state, strong power, democracy, rule of law, human rights, civil society, social control, state functions, the sphere of state influence, solid society.
Читать статью

Статья посвящена анализу соотношения понятий «децентрализация» и «самоорганизация» в правовом регулировании, а также соотношения феноменов, обозначаемых данными понятиями. Децентрализация как принцип правового регулирования рассматривается как одно из условий, способствующих развитию самоорганизационных эффектов в правовом регулировании. Обосновывается идея о существовании централизованной и децентрализованной моделей механизма правового регулирования, а также о необходимости поиска оптимального баланса между данными моделями в юридической практике. Ключевые слова: правовое регулирование, механизм правового регулирования, концепции самоорганизации, централизация, децентрализация, управление, самоорганизация, синергетические эффекты.
Шундиков К.В. Орталықсыздандыру құқықтық реттеудегі өзін-өзі ұйымдастырушылық үдерістердің даму факторы ретінде. Мақала құқықтық реттеудегі «орталықсыздандыру» жəне «өзін-өзі ұйымдастыру» ұғымдарының ара қатынасын, сондай-ақ осы ұғымдармен таңбаланатын феномендердің ара қатынасын талдауға арналған. Орталықсыздандыру құқықтық реттеудің принципі ретінде құқықтық реттеудегі өзін-өзі ұйымдастырушылық əсерлердің дамуына ықпал ететін шарттардың бірі ретінде қарастырылады. Құқықтық реттеу тетігінің орталықтандырылған жəне орталықсыздандырылған үлгілері бар екендігі туралы, сонымен қатар осы үлгілердің арасындағы оңтайлы теңгерімді іздестіру қажеттігі туралы көзқарас негізделеді. Тірек сөздер: құқықтық реттеу, құқықтық реттеу тетігі, өзін-өзі ұйымдастыру тұжырымдары, орталықтандыру, орталықсыздандыру, басқару, өзін-өзі ұйымдастыру, синергиялық əсерлер.
Shundikov K.V. Decentralization As a Factor of Self-Organizational Processes Development in Legal Regulation. The article is devoted to the analysis of the correlation between the concepts of "decentralization in legal regulation" and "self-organization in legal regulation", as well as the correlation of the phenomena denoted by these concepts. Decentralization as a principle of legal regulation is considered as one of the conditions contributing to the development of self-organizational effects in legal regulation. The author substantiates the idea of the existence of centralized and decentralized models of legal regulation mechanism, as well as the need to find the optimal balance between these models in legal practice. Key words: legal regulation, mechanism of legal regulation, concepts of self-organization, centralization, decentralization, management, self-organization, synergetic effects.
Читать статью

Автор в статье, природу которой он рассматривает как попытку поставить проблему «загоризонтного уровня», обращает внимание на то, что все законодательство (отечественное, зарубежное и регулирующее международные отношения), весь соционормативный массив и вся правоприменительная практика исходят из понимания однолинейности времени, при котором время течет из прошлого через настоящее в будущее с одинаковой скоростью. Между тем, исходя из положений физики времени, оно не линейно, может иметь, как пространство, несколько измерений, быть прерывистым, встречным и т.д. На конкретном примере из личного опыта работы в правоохранительных органах автор показывает наличие временного провала в эпизоде отношений с малолетним правонарушителем. В статье обосновывается необходимость научно-правовых исследований в обозначенной области. Ключевые слова: право, время, парадоксы времени, правонарушения, правовое регулирование, ответственность государства, темперология.
Клеандров М.И. Құқық жəне темперология: өзара ықпалдасу мəселелері. Мақаласының табиғатын «мүмкіншіліктер шегінен тыс деңгейдегі» мəселені көтеруге тылпыныс жасау деп қарастыратын автор бүкіл заңнама (отандық, шетелдік, халықаралық қатынастарды реттейтін), бүкіл əлеуметтік нормативтік ауқым жəне бүкіл құқыққолданушылық тəжірибе уақытты сызықтық тұрғыда, яғни өткеннен басталып, қазіргі кез арқылы болашаққа қарай бірдей жылдамдықпен жылжитын құбылыс деп қабылдайты нына назар аударады. Алайда уақыт физикасын басшылыққа алсақ, ол – сызықтық құбылыс емес, уақыт кеңістік сияқты бірнеше өлшемді, кідірмелі, қарсы бағытты жəне т.б. болуы мүмкін. Құқыққорғау органдарындағы қызметінен алынған жеке тəжірибесінің мысалында автор жас құқықбұзышымен байланысты оқиғада уақыттық шұқырдың бар екенін көрсетеді. Мақалада аталған бағытта ғылыми-құқықтық ізденістер жүргізу қажеттігі негізделеді. Тірек сөздер: құқық, уақыт, уақыт парадоксы, құқықбұзушылықтар, құқықтық реттеу, мемлекеттің жауаптылығы, темперология.
Kleandrov M.I. law and temperology: issues of interrelations. The author of the article draws attention to the fact that all the legislation (local, foreign and the one regulating international relations), all the socio-normative corpus and law enforcement perceive time as linear phenomenon wherein time progresses from past throughout present into future with the same speed. Meanwhile, time is not linear as it can possess space, several dimensions, be discrete even opposite in direction. Using his own experience of working in the police the author of the article shows the existing gap in time during the attempts to understand and build a relationship with young offenders. The article justifies the necessity for this sphere to be researched. Keywords: law, time, paradoxes of time, wrongs, legal regulation, responsibility of state, temperology.
Читать статью

29 октября 2018 г. Министерство Иностранных Дел Республики Казахстан и Международный Комитет Красного Креста представили первый перевод на казахский язык Женевских конвенций 1949 г. о защите жертв войны и Дополнительных протоколов к ним. К сожалению, по мнению рецензента, текст содержит ряд недостатков,указывающих на нецелесообразность его практического или академического применения. Рецензент выделяет наиболее значительные ошибки перевода и приводит рекомендации по их устранению и недопущению в дальнейшем. Ключевые слова: Женевские конвенции 1949 г. о защите жертв войны, Дополнительные протоколы к Женевским конвенциям 1949 г. о защите жертв войны, юридический перевод, право вооруженных конфликтов.
Ешниязов Н.С. 1949 ж. Женева конвенциялары мен оларға қосымша хаттамалардың қазақ тіліне алғашқы аудармасына рецензия. 2018 ж. 29 қазанда Қазақстан Республикасының Сыртқы Істер Министрлігі мен Қызыл Крест Халықаралық Комитеті 1949 ж. Женева конвенциялары мен оларға Қосымша хаттамалардың қазақ тіліне алғашқы аудармасын жария етті. Өкінішке орай, мəтінде оны тəжірибелік немесе академиялық мақсаттарда қолдану қажетсіздігін айқындайтын бірқатар кемшілік қамтылған. Рецензент аударманың ең елеулі қателерін көрсетіп, оларды жою мен болашақта болдырмауға байланысты ұсыныстар келтіреді. Тірек сөздер: соғыс құрбандарын қорғау туралы 1949 ж. Женева конвенциялары, соғыс құрбандарын қорғау туралы 1949 ж. Женева Конвенцияларына Қосымша хаттамалар, құқықтық аударма, қарулы қақтығыстар құқығы.
Yeshniyazov N.S. The Review on the First Translation of the Geneva Conventions on the Protection of Victims of War and their Additional Protocols into Kazakh. On October 29, 2018, the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan and the International Committee of the Red Cross presented the first translation of the 1949 Geneva Conventions on the Protection of Victims of War and their Additional Protocols into Kazakh. Unfortunately, the text contains a number of defects indicating the inexpediency of its practical or academic application. The reviewer sums up the most significant mistakes of the translation errors and provides some recommendations for their elimination and anticipation in the future. Keywords: Geneva Conventions on the protection of victims of war, Protocols Additional to the Geneva Conventions on the protection of victims of war, legal translation, the law of armed conflicts.
Читать статью

23 июля 2020 г. Министерством юстиции РК было проведено обсуждение в онлайн-формате проекта Концепции правовой политики до 2030 г. в части гражданского законодательства. В этой связи в статье рассмотрены вопросы совершенствования законодательства Республики Казахстан в сфере частно-правовых отношений. Автором обосновывается мнение о необходимости разработки самостоятельной Концепции реформирования гражданского и в целом частно-правового законодательства в связи с несовершенством основанных на Модельном Гражданском кодексе СНГ норм Гражданского кодекса Республики Казахстан (далее – ГК РК). Предложен пересмотр содержания ГК РК на системной основе, начиная с первых его статей, не ограничиваясь точечными изменениями и дополнениями. Приведены недостатки в реализации действующей Концепции правовой политики, многие положения которой о развитии гражданского законодательства остались не выполненными. В обзорном порядке представлены пробелы и коллизии некоторых частей текста ГК РК, требующие, по мнению автора, изменений и дополнений. Предлагаемые меры по модернизации гражданского законодательства Казахстана основаны на проведенном автором анализе опыта реформирования гражданского законодательства стран СНГ, опыта Европейского союза и мнений ученых. В связи с систематическим искажением смысла правовых норм Гражданского кодекса на казахском языке, во исполнение требований Закона РК «О правовых актах» о соблюдении аутентичности текстов нормативных правовых актов на государственном и русском языках предлагаются меры законодательного и процедурного характера. Статья носит обзорный характер, т.к. рамки ее ограничены требованиями, предъявляемыми к объему публикации в журналах. Ключевые слова: Модельный Гражданский кодекс, модернизация гражданского законодательства, Концепция совершенствования законодательства, Директивы Европейского союза, источники права, принципы права, субъекты гражданских правоотношений, предмет и объект договора, аутентичность текстов закона.

Для цитирования и библиографии: Идрышева С.К. О реформировании гражданского законодательства Республики Казахстан // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 6-29. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_6

Идрышева С.К. Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасын реформалау туралы // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 6-29. 2020 жылғы 23 шілдеде ҚР Əділет министрлігі 2030 жылға дейінгі құқықтық саясат тұжырымдамасының жобасын азаматтық заңнама бөлігінде онлайн-форматта талқылау өткізді. Осыған байланысты мақалада Қазақстан Республикасының жеке-құқықтық қатынастар саласындағы заңнамасын жетілдіру мəселелері қарастырылған. Автор ТМД Модельдік Азаматтық кодексіне негізделген Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі (бұдан əрі – ҚР АК) нормаларының олқылықтарына байланысты азаматтық жəне жалпы жеке-құқықтық заңнаманы реформалаудың дербес тұжырымдамасын əзірлеу қажеттігі туралы пікірді негіздейді. ҚР АК мазмұнын оның алғашқы баптарынан бастап, жеке ғана өзгерістер мен толықтыруларға жол бермей, жүйелі негізде қайта қарау ұсынылады. Азаматтық заңнаманы дамыту туралы көптеген ережелері орындалмай қалған қолданыстағы Құқықтық саясат тұжырымдамасын іске асырудағы кемшіліктер келтіріледі. ҚР АК мəтінінің, автордың пікірінше, өзгерістер мен толықтыруларды талап ететін кейбір бөліктерінің ақаулықтары мен коллизиялары шолу тəртібінде ұсынылады. Қазақстанның азаматтық заңнамасын жаңғырту бойынша ұсынылатын шаралар автордың ТМД елдерінің азаматтық заңнамасын реформалау тəжірибесіне, Еуропалық Одақ тəжірибесіне жəне ғалымдардың пікірлеріне жүргізген талдауына негізделген. Азаматтық кодекстің құқықтық нормаларының қазақ тіліндегі мағынасының жүйелі түрде бұрмалануына байланысты «Құқықтық актілер туралы» ҚР Заңының нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік жəне орыс тілдеріндегі мəтіндерінің теңтүпнұсқалығын сақтау туралы талаптарын орындау үшін заңнамалық жəне процестік сипаттағы шаралар ұсынылады. Мақала көлемі журналдардағы жарияланымдарға қойылатын талаптармен шектелуіне байланысты ол шолу нысанында жазылған. Тірек сөздер: Модельдік Азаматтық кодекс, азаматтық заңнаманы жаңалау, заңнаманы жетілдіру Тұжырымдамасы, Еуропалық кеңестің Директивалары, құқықтың қайнар көздері, құқық қағидаттары, азаматтық құқықтық қатынастардың субъектілері, келісім шарттың пəні жəне объектісі, заң мəтіндерінің теңтүпнұсқалығы.
Idrysheva S.K. On Reforming the Civil Legislation of the Republic of Kazakhstan // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 6-29. July 23, 2020, the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan held an online discussion of the draft Concept of Legal Policy until 2030 as related to civil legislation. The article discusses the issues of improving the legislation of the Republic of Kazakhstan regarding private legal relations. The author provides evidence for the relevancy to develop an independent concept of reforming private law legislation in general and the civil one in particular due to the inadequacy of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan based on the Model Civil Code of the CIS (hereinafter referred to as the “CC of the RoK”). It is proposed to revise the content of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan on a systematic basis, starting from its first articles, avoiding isolated amendments and additions. In addition, the article describes shortcomings in implementing the current Concept of Legal Policy where many provisions on the development of civil legislation were not complied with. The author gives an overview of gaps and collisions of some parts of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, which in her opinion require amendments and additions. The proposed measures aimed at modernizing civil legislation are based on the author's analysis of the experience of reforming the legislation in the CIS countries, the experience of the European Union and the opinions of scholars. Due to the systematic sense distortion in the legal norms of the Civil Code in the Kazakh language, in pursuance of the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan ”On Legal Acts” on observing authenticity of the texts of regulatory legal acts in the state and Russian languages, the author comes up with some legislative and procedural measures. The article comprises their brief overview since its scope is limited by the requirements for the volume of publication in journals. Key words: Model Civil Code, modernization of civil legislation, Concept of improving legislation, Directives of the European Union, sources of law, principles of law, subjects of civil relations, subject and object of the contract, authenticity of the law texts.
Читать статью 

Сравнительно-правовой метод исследования представляет собой общепризнанный в юридической науке способ познания правовой действительности, правовых явлений. Сопоставление опыта нормативно-правового регулирования общественных отношений в различных юрисдикциях с учетом социально-экономического развития и соответствующих историко-политических условий конкретного государства позволяет глубже понять причины, закономерности возникновения и развития тех или иных правовых институтов и конструкций. Гражданское право, будучи базовой отраслью, обеспечивающей права и свободы человека в экономической сфере и устойчивое развитие рыночной экономики, в абсолютном большинстве стран мира занимает центральное место в правовой системе. В ходе сравнительно-правового исследования стратегически важно не просто рассматривать систему гражданского права и его институты в настоящее время, а отслеживать ход развития, этапы реформирования гражданского законодательства, увидеть картину в динамике, что позволит обеспечить всесторонний и объективный анализ эффективности и востребованности опыта конкретного государства. С этой целью в работе проанализированы современные реформы гражданского права в различных странах, относящихся к романо-германской правовой системе. В настоящей статье также внимание уделено унификации европейского частного права как пример конвергенции правовых систем с учетом достижений европейской юридической мысли. В статье приводятся выводы об основных тенденциях, которые объединяют большинство проведенных реформ гражданского законодательства в государствах Европы в начале XXI века. В частности, речь идет о повышении гибкости в регулировании гражданских правоотношений (диспозитивности), с одной стороны, и социализации частноправовых отношений (восприятие социально ориентированных конструкций), с другой стороны. Кроме того, в ряде юрисдикций наблюдается усиление автономности судебной практики и повышение ее роли посредством расширительного толкования норм гражданского законодательства. Ключевые слова: гражданское законодательство, реформирование, европейское частное право, модельные правила, диспозитивность, социализация, защита «слабой стороны», классические гражданские кодексы, судебное толкование.

Для цитирования и библиографии: Хасенов М. Реформирование гражданского законодательства в Европе: сравнительно-правовой обзор. Статья 1 // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 30-45. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_30

Хасенов М.Х. Еуропадағы азаматтық заңнаманы реформалау: салыстырмалы-құқықтық шолу. 1-мақала // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 30-45. Салыстырмалы-құқықтық зерттеу əдісі – құқықтық болмысты, құқықтық құбылыстарды білудің заң ғылымында жалпыға бірдей танылған əдісі. Белгілі бір мемлекеттің əлеуметтік-экономикалық дамуы мен тиісті тарихи-саяси жағдайларын ескере отырып, əртүрлі юрисдикциялардағы қоғамдық қатынастарды нормативтік-құқықтық реттеу тəжірибесін салыстыру қандай да бір құқықтық институттар мен құрылымдардың пайда болу жəне даму себептерін, заңдылықтарын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Азаматтық құқық экономикалық саладағы адам құқықтары мен бостандықтарын жəне нарықтық экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ететін негізгі сала бола отырып, əлемнің көптеген елдерінде құқықтық жүйеде орталық орын алады. Салыстырмалы-құқықтық зерттеу барысында азаматтық құқық жүйесін жəне оның институттарының қазіргі уақыттағы жайын қарап қана қоймай, азаматтық заңнаманың даму барысын, реформалау кезеңдерін қадағалап отыру, тұтас динамикасын көру стратегиялық тұрғыдан маңызды, бұл нақты мемлекет тəжірибесінің тиімділігі мен оған деген сұранысты жан-жақты жəне объективті талдауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Осы мақсатта жұмыста роман-германдық құқықтық жүйеге кіретін əртүрлі елдердегі азаматтық құқықтың заманауи реформалары талданды. Сондай-ақ осы мақалада еуропалық құқықтық ойдың жетістіктерін ескере отырып, құқықтық жүйелерді конвергенциялаудың мысалы ретінде еуропалық жеке құқықты біріз-дендіру тəжірибесіне назар аударылды. Мақалада ХХІ ғасырдың басында Еуропа мемлекеттерінде жүргізілген азаматтық заңнама реформаларының көпшілігін біріктіретін негізгі тенденциялар туралы қорытындылар келтірілген. Атап айтқанда, бір жағынан, азаматтық құқықтық қатынастарды реттеудегі икемділікті арттыру (диспозитивтілік) жəне, екінші жағынан, жеке құқықтық қатынастарды əлеумет-тендіру (əлеуметтік бағдарланған құрылымдарды қабылдау) туралы сөз болып отыр. Бұдан басқа, бірқатар юрисдикцияларда сот практикасының дербестігінің күшеюі жəне азаматтық заңнама нормаларын кеңінен түсіндіру арқылы оның рөлінің артуы байқалады. Тірек сөздер: азаматтық заңнама, реформалау, еуропалық жеке құқық, модельдік ережелер, диспозитивтілік, əлеуметтендіру, «əлсіз жақты» қорғау, классикалық азаматтық кодекстер, соттық түсіндіру. 
Khassenov M.Kh. Reforming Civil Law in Europe: a comparative legal overview. Аrticle 1 // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 30-45. The comparative legal method of research is a generally recognized method of cognition of legal reality and legal phenomena in jurisprudence. Comparison of the experience of legal regulation of social relations in various jurisdictions, taking into account the socioeconomic development and the corresponding historical and political conditions of a particular state, allows a deeper understanding of the causes, patterns of the emergence and development of certain legal institutions and structures. Civil law, being the basic branch of law that ensures human rights and freedoms in the economic sphere and the sustainable development of a market economy, in the vast majority of countries in the world occupies a central position in the legal system. While using comparative legal research, it is strategically important not only to consider the civil law system and its institutions at the present time, but to study the progress of development, the stages of reforming civil legislation, to see the picture in dynamics, which will provide a comprehensive and objective analysis of the effectiveness and relevance of the experience of a particular state. In this regard, the paper is devoted to analyzing the modern reforms of civil law in various countries being a part of the Romano-Germanic legal system. The author brings into focus the experience of unification of European private law as an example of the convergence of legal systems, taking into account the achievements of European legal thought. In addition, the article comprises the conclusions concerning the main trends characterizing the most of the reforms of civil legislation in the European states at the beginning of the XXI century which among other issues involves, on the one hand, increasing flexibility in the regulation of civil legal relations (dispositivity), and, on the other hand, the socialization of private legal relations (perception of socially oriented structures). Furthermore, in a number of jurisdictions, there has been an increase in the autonomy of judicial power and its role through an extensive interpretation of the norms of civil law. Key words: civil legislation, reform, European private law, model rules, dispositivity, socialization, protection of the “weak party”, classical civil codes, judicial interpretation.
Читать статью

This article analyses the current competition law objectives of Kazakhstan and compares them to those of other jurisdictions, including the EU and the EAEU. The discourse around the competition law objectives in Europe and in the US has been ongoing for a long time. From a normative perspective the EU Treaties do not confine competition law to the pursuit of a specific aim, neither they explicitly define its object. Hence, scholars, public officials, and practitioners have long grappled with this interpretative conundrum. Since its inception, the main goal of EU competition law was the integration of the internal market. Moreover, according to the CJEU's case law and the Treaties, competition law has a number of other objectives, including economic freedom, economic efficiency, justice and fairness. However, the broad spectrum of the different issues that may be categorised as been part of these objectives led to the formulation of narrower theories. In particular, one prevailed over the others, in the last decade, which comes under the name of consumer welfare theory. In a 2010 speech, after being nominated commissioner in charge of competition policy, Vice-President Almunia said that competition policy is a tool at the service of consumers and that consumer welfare is at the heart this policy and its achievement drives the Commission's priorities and guides their decisions. Moreover, in its «General Guidelines » (a non-binding guidance paper), the Commission stated that the objective of Article 101 TFEU is to protect competition on the market as a means of enhancing consumer welfare and of ensuring an efficient allocation of resources. By contrast, in Kazakhstan the competition policy objectives have not received similar attention and have been rarely discussed by scholars and judges alike. This article explains the importance of setting clear goals for competition law enforcement and policy. Finally, it argues that the antitrust law objectives of Kazakhstan should differ from those established in the EU and the US, in particular aiming at sustainable development, growth, innovation, and redistribution. Keywords: competition law; antitrust; antimonopoly law; objectives; public interest; economic objectives; competition enforcement; development; growth; innovation; distribution.

Для цитирования и библиографии: Claudio Lombardi. Competition Law Objectives in Kazakhstan // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 46-59. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_46

Клаудио Ломбарди. Қазақстандағы монополияға қарсы құқықтың мақсаттарыі // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 46-59. Мақалада Қазақстанның монополияға қарсы заңнамасының қазіргі заманғы міндеттері талданады жəне оларды басқа юрисдикциялардың, оның ішінде ЕО мен ЕАЭО міндеттерімен салыстыру жүргізіледі. Еуропа мен АҚШ-та монополияға қарсы заңнаманың мақсаттары туралы дискурс ұзақ уақыт бойы жалғасып келеді. Нормативтік тұрғыдан алғанда ЕО шарттары монополияға қарсы заңнаманы нақты мақсатқа ұмтылумен шектемейді, бірақ оның объектісін де тікелей анықтамайды. Сондықтан ғалымдар, мемлекеттік қызметкерлер мен практиктер бұл түсіндірме жұмбақ төңірегінде ұзақ уақыт бойы бас қатырып келеді. Өзінің құрылған сəтінен бастап ЕО монополияға қарсы заңнамасының негізгі мақсаты ішкі нарықты интеграциялау болды. Бұдан басқа, Еуропалық одақтың прецеденттік құқығы мен шарттарына сəйкес бəсекелестік туралы заңнама экономикалық еркіндікті, экономикалық тиімділікті, əділеттік жəне бейтараптықты қоса алғанда бірқатар басқа мақсаттарды көздейді. Алайда, осы мақсаттардың бір бөлігі ретінде жіктеуге болатын əртүрлі мəселелердің кең спектрі тар теорияларды тұжырымдауға əкелді. Атап айтқанда, олардың «тұтынушылардың əл-ауқат теориясы» деп аталатын бірі соңғы онжылдықта басқалардан басым болды. 2010 жылы сөйлеген сөзінде Вице-президент Альмуния бəсекелестік саласындағы саясат тұтынушыларға қызмет ететін құрал екенін жəне осы саясаттың өзегінде тұтынушылардың əл-ауқаты жатқанын жəне оған қол жеткізу комиссияның басымдықтарын жəне олардың шешімдерін анықтайтынын айтты. Сонымен қатар, комиссия өзінің «жалпылама жетекші қағидаттарында» (міндетті емес жетекші құжаттарында) TFEU 101-бабының мақсаты тұтынушылардың əл-ауқатын жақсарту жəне ресурстарды тиімді үлестіруді қамтамасыз ету құралы ретінде нарықтағы бəсекелестікті қорғау болып табылады деп мəлімдеді. Керісінше, Қазақстанда бəсекелестік саясатының мақсаттарына дəл осындай көңіл бөлінбейді жəне оларды ғалымдар мен судьялар сирек талқылайды. Бұл мақалада бəсекелестік саласындағы заңнама мен саясаттың сақталуын қамтамасыз ету үшін нақты мақсаттар қоюдың маңыздылығы түсіндіріледі. Соңында автор Қазақстанның монополияға қарсы заңнамасының мақсаттары ЕО мен АҚШ-та белгіленген, атап айтқанда, орнықты дамуға, өсуге, инновацияларға жəне қайта бөлуге бағытталған мақсаттардан өзгеше болуға тиіс деп пайымдайды. Тірек сөздер: бəсекелестік құқығы; монополияға қарсы құқық; монополияға қарсы заңнама; мақсаттар; қоғамдық мүдде; экономикалық мақсаттар; бəсекелестікті сақтауды қамтамасыз ету; даму; өсу; инновациялар; таралу.
Клаудио Ломбарди. Цели антимонопольного права в Казахстане // Право и государство 2020. № 3-4 (88-89). С. 46-59. В статье анализируются современные задачи антимонопольного законодательства Казахстана и проводится их сравнение с задачами других юрисдикций, в том числе ЕС и ЕАЭС. Дискурс вокруг целей антимонопольного законодательства в Европе и США продолжается уже давно. С нормативной точки зрения договоры ЕС не ограничивают антимонопольное законодательство преследованием конкретной цели, но и не прямо определяют его объект. Поэтому ученые, государственные чиновники и практики уже давно бьются над этой интерпретационной головоломкой. С момента своего создания, основной целью антимонопольного законодательства ЕС была интеграция внутреннего рынка. Кроме того, согласно прецедентному праву Европейского союза и договорам, законодательство о конкуренции преследует ряд других целей, включая экономическую свободу, экономическую эффективность, справедливость и беспристрастность. Однако широкий спектр различных вопросов, которые могут быть классифицированы как часть этих целей, привел к формулированию более узких теорий. В частности, одна из них превалировала над другими в последнее десятилетие, которая называется теорией благосостояния потребителей. В своем выступлении в 2010 году, будучи назначенным уполномоченным по вопросам конкурентной политики, Вице-президент Альмуния сказал, что политика в области конкуренции является инструментом, служащим потребителям, и что благополучие потребителей лежит в основе этой политики, и ее достижение определяет приоритеты Комиссии и определяет их решения. Кроме того, в своих «общих руководящих принципах» (не имеющих обязательной силы руководящих документах) комиссия заявила, что цель Статья 101 TFEU заключается в защите конкуренции на рынке как средства повышения благосостояния потребителей и обеспечения эффективного распределения ресурсов. В отличие от этого, в Казахстане целям конкурентной политики не уделялось такого же внимания, и они редко обсуждались учеными и судьями. В этой статье объясняется важность постановки четких целей для обеспечения соблюдения законодательства и политики в области конкуренции. Наконец, автор утверждает, что цели антимонопольного законодательства Казахстана должны отличаться от целей, установленных в ЕС и США, в частности, направленных на устойчивое развитие, рост, инновации и перераспределение. Ключевые слова: конкурентное право; антимонопольное право; антимонопольное законодательство; цели; общественный интерес; экономические цели; обеспечение соблюдения конкуренции; развитие; рост; инновации; распространение.
Читать статью

УГОЛОВНАЯ ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЮРИДИЧЕСКИХ ЛИЦ
Нуртаев Р.Т. (Нур-Султан) О законодательной регламентации уголовной ответственности юридических лиц С. 4.
Когамов М.Ч. (Нур-Султан) Уголовная ответственность юридических лиц: вопросы уголовно-процессуальной регламентации досудебного расследования по делам данной категории. С. 15.
ЭЛЕКТРОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И ПРАВО
АДМИНИСТРАТИВНОЕ ПРАВО И ГОСУДАРСТВЕННОЕ УПРАВЛЕНИЕ
Турганбаев А.О. (Москва, Россия) Правовые аспекты задействования технологий искусственного интеллекта и других новейших технологий в стратегическом планировании в государственном управлении. С. 27.
ИНФОРМАЦИОННАЯ БЕЗОПАСНОСТЬ
Лопатин В.Н. (Москва, Россия) Проблемы информационного права в цифровой экономике. С. 40.
ГРАЖДАНСКОЕ ПРАВО
Бегалиев Д.Т. (Нур-Султан) «Снятие корпоративного покрова»: опыт США и возможности имплементирования в законодательство Республики Казахстан. С. 57.
Садыкова М.М. (Нур-Султан) Кликнул и «попал»: или о том, как заключить договоры онлайн (обзор зарубежной литературы). С. 69.
Хузин Р.Р. (Нур-Султан) Cмарт-контракт как инструмент автоматизации исполнения договорных обязательств. С. 80.
МЕЖДУНАРОДНОЕ ПРАВО
Zdeněk Koudelka (Czech Republic, Brno) International Criminal Court and Criminal Liability of the President of the Republic in Bohemia, Moravia and Silesia. С. 90.
Сарсембаев М.А. (Нур-Султан) Казахстанские и международно-правовые нормы об экологически чистых транспортных средствах. С. 97.
Гостищева Е.В. (Нур-Султан) Реализация права наций и народов на самоопределение как один из вызовов обеспечения международного мира и безопасности. С. 111.
ПРОБЛЕМЫ ТЕОРИИ ГОСУДАРСТВА И ПРАВА
Бочкарёв С.А. (Москва, Россия) Философия и теория отраслей права: современное состояние. С. 124.
Temіrbekov J.R. (Нур-Султан) Күшті мемлекетті түсінуге қатысты заманауи тәсілдер: кейбір аспектілер. С. 135.
Шундиков К.В. (Санкт-Петербург, Россия) Децентрализация как фактор развития самоорганизационных процессов в правовом регулировании. С. 146.
ИНТЕРЕСНОЕ О ПРАВЕ
Клеандров М.И. (Москва, Россия) Право и темперология: проблемы взаимодействия. С. 156.
РЕЦЕНЗИИ
Ешниязов Н.С. (Нур-Султан) Рецензия на первый перевод на казахский язык Женевских конвенций 1949 г. о защите жертв войны и Дополнительных протоколов к ним. С. 165.
МАЗМҰНЫ / CONTENTS С. 179. 
ИНФОРМАЦИЯ ДЛЯ АВТОРОВ С. 181.