ГРАЖДАНСКОЕ ПРАВО
Идрышева С.К. (Нур-Султан) О реформировании гражданского законодательства Республики Казахстан. С. 6.
Хасенов М. (Нур-Султан) Реформирование гражданского законодательства в Европе: сравнительно-правовой обзор. Статья 1. С. 30.
Claudio Lombardi (Almaty) Competition Law Objectives in Kazakhstan. С. 46.
КОНСТИТУЦИОННОЕ ПРАВО
Дуйсенов Э.Э. (Алматы) Некоторые проблемные вопросы конституционного законодательства Республики Казахстан. С. 60.
Кравец И.А. (Новосибирск, Россия) Цифровой конституционализм и будущее информационного общества (в контексте глобализации и интеграционных процессов). С. 85.
ТРУДОВОЕ ПРАВО 
Журунова М.К. (Нур-Султан) Еуразиялық экономикалық одақта еңбекші мигранттардың құқықтарын қорғау. С. 105.
ГРАЖДАНСКОЕ ПРОЦЕСС 
Жетибаев Ж.К. (Акколь) Электрондық дәлелдемелердің азаматтық іс жүргізудегі ерекшеліктері. С. 118.
УГОЛОВНЫЙ ПРОЦЕСС
Филатов В.Н. (Усть-Каменогорск) Начало досудебного расследования по экономическим правонарушениям в Республике Казахстан: проблемные вопросы. С. 138.
ИНТЕРЕСНОЕ О ГОСУДАРСТВЕ И ПРАВЕ
Федорченко С.Н. (Москва, Россия) Цифровые технологии в политическом процессе: новые вызовы и перспективы. С. 161.
ИЗ ИСТОРИИ ПРАВОВОЙ НАУКИ И ЮРИДИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ
Ударцев С.Ф. (Нур-Султан) Касым Сырбаевич Мауленов: видный ученый-юрист и общественный деятель. С. 175.
МАЗМҰНЫ/CONTENTS. С. 201.
ИНФОРМАЦИЯ ДЛЯ АВТОРОВ. С. 202.

23 июля 2020 г. Министерством юстиции РК было проведено обсуждение в онлайн-формате проекта Концепции правовой политики до 2030 г. в части гражданского законодательства. В этой связи в статье рассмотрены вопросы совершенствования законодательства Республики Казахстан в сфере частно-правовых отношений. Автором обосновывается мнение о необходимости разработки самостоятельной Концепции реформирования гражданского и в целом частно-правового законодательства в связи с несовершенством основанных на Модельном Гражданском кодексе СНГ норм Гражданского кодекса Республики Казахстан (далее – ГК РК). Предложен пересмотр содержания ГК РК на системной основе, начиная с первых его статей, не ограничиваясь точечными изменениями и дополнениями. Приведены недостатки в реализации действующей Концепции правовой политики, многие положения которой о развитии гражданского законодательства остались не выполненными. В обзорном порядке представлены пробелы и коллизии некоторых частей текста ГК РК, требующие, по мнению автора, изменений и дополнений. Предлагаемые меры по модернизации гражданского законодательства Казахстана основаны на проведенном автором анализе опыта реформирования гражданского законодательства стран СНГ, опыта Европейского союза и мнений ученых. В связи с систематическим искажением смысла правовых норм Гражданского кодекса на казахском языке, во исполнение требований Закона РК «О правовых актах» о соблюдении аутентичности текстов нормативных правовых актов на государственном и русском языках предлагаются меры законодательного и процедурного характера. Статья носит обзорный характер, т.к. рамки ее ограничены требованиями, предъявляемыми к объему публикации в журналах. Ключевые слова: Модельный Гражданский кодекс, модернизация гражданского законодательства, Концепция совершенствования законодательства, Директивы Европейского союза, источники права, принципы права, субъекты гражданских правоотношений, предмет и объект договора, аутентичность текстов закона.

Для цитирования и библиографии: Идрышева С.К. О реформировании гражданского законодательства Республики Казахстан // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 6-29. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_6

Идрышева С.К. Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасын реформалау туралы // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 6-29. 2020 жылғы 23 шілдеде ҚР Əділет министрлігі 2030 жылға дейінгі құқықтық саясат тұжырымдамасының жобасын азаматтық заңнама бөлігінде онлайн-форматта талқылау өткізді. Осыған байланысты мақалада Қазақстан Республикасының жеке-құқықтық қатынастар саласындағы заңнамасын жетілдіру мəселелері қарастырылған. Автор ТМД Модельдік Азаматтық кодексіне негізделген Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі (бұдан əрі – ҚР АК) нормаларының олқылықтарына байланысты азаматтық жəне жалпы жеке-құқықтық заңнаманы реформалаудың дербес тұжырымдамасын əзірлеу қажеттігі туралы пікірді негіздейді. ҚР АК мазмұнын оның алғашқы баптарынан бастап, жеке ғана өзгерістер мен толықтыруларға жол бермей, жүйелі негізде қайта қарау ұсынылады. Азаматтық заңнаманы дамыту туралы көптеген ережелері орындалмай қалған қолданыстағы Құқықтық саясат тұжырымдамасын іске асырудағы кемшіліктер келтіріледі. ҚР АК мəтінінің, автордың пікірінше, өзгерістер мен толықтыруларды талап ететін кейбір бөліктерінің ақаулықтары мен коллизиялары шолу тəртібінде ұсынылады. Қазақстанның азаматтық заңнамасын жаңғырту бойынша ұсынылатын шаралар автордың ТМД елдерінің азаматтық заңнамасын реформалау тəжірибесіне, Еуропалық Одақ тəжірибесіне жəне ғалымдардың пікірлеріне жүргізген талдауына негізделген. Азаматтық кодекстің құқықтық нормаларының қазақ тіліндегі мағынасының жүйелі түрде бұрмалануына байланысты «Құқықтық актілер туралы» ҚР Заңының нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік жəне орыс тілдеріндегі мəтіндерінің теңтүпнұсқалығын сақтау туралы талаптарын орындау үшін заңнамалық жəне процестік сипаттағы шаралар ұсынылады. Мақала көлемі журналдардағы жарияланымдарға қойылатын талаптармен шектелуіне байланысты ол шолу нысанында жазылған. Тірек сөздер: Модельдік Азаматтық кодекс, азаматтық заңнаманы жаңалау, заңнаманы жетілдіру Тұжырымдамасы, Еуропалық кеңестің Директивалары, құқықтың қайнар көздері, құқық қағидаттары, азаматтық құқықтық қатынастардың субъектілері, келісім шарттың пəні жəне объектісі, заң мəтіндерінің теңтүпнұсқалығы.
Idrysheva S.K. On Reforming the Civil Legislation of the Republic of Kazakhstan // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 6-29. July 23, 2020, the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan held an online discussion of the draft Concept of Legal Policy until 2030 as related to civil legislation. The article discusses the issues of improving the legislation of the Republic of Kazakhstan regarding private legal relations. The author provides evidence for the relevancy to develop an independent concept of reforming private law legislation in general and the civil one in particular due to the inadequacy of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan based on the Model Civil Code of the CIS (hereinafter referred to as the “CC of the RoK”). It is proposed to revise the content of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan on a systematic basis, starting from its first articles, avoiding isolated amendments and additions. In addition, the article describes shortcomings in implementing the current Concept of Legal Policy where many provisions on the development of civil legislation were not complied with. The author gives an overview of gaps and collisions of some parts of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, which in her opinion require amendments and additions. The proposed measures aimed at modernizing civil legislation are based on the author's analysis of the experience of reforming the legislation in the CIS countries, the experience of the European Union and the opinions of scholars. Due to the systematic sense distortion in the legal norms of the Civil Code in the Kazakh language, in pursuance of the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan ”On Legal Acts” on observing authenticity of the texts of regulatory legal acts in the state and Russian languages, the author comes up with some legislative and procedural measures. The article comprises their brief overview since its scope is limited by the requirements for the volume of publication in journals. Key words: Model Civil Code, modernization of civil legislation, Concept of improving legislation, Directives of the European Union, sources of law, principles of law, subjects of civil relations, subject and object of the contract, authenticity of the law texts.
Читать статью 

Сравнительно-правовой метод исследования представляет собой общепризнанный в юридической науке способ познания правовой действительности, правовых явлений. Сопоставление опыта нормативно-правового регулирования общественных отношений в различных юрисдикциях с учетом социально-экономического развития и соответствующих историко-политических условий конкретного государства позволяет глубже понять причины, закономерности возникновения и развития тех или иных правовых институтов и конструкций. Гражданское право, будучи базовой отраслью, обеспечивающей права и свободы человека в экономической сфере и устойчивое развитие рыночной экономики, в абсолютном большинстве стран мира занимает центральное место в правовой системе. В ходе сравнительно-правового исследования стратегически важно не просто рассматривать систему гражданского права и его институты в настоящее время, а отслеживать ход развития, этапы реформирования гражданского законодательства, увидеть картину в динамике, что позволит обеспечить всесторонний и объективный анализ эффективности и востребованности опыта конкретного государства. С этой целью в работе проанализированы современные реформы гражданского права в различных странах, относящихся к романо-германской правовой системе. В настоящей статье также внимание уделено унификации европейского частного права как пример конвергенции правовых систем с учетом достижений европейской юридической мысли. В статье приводятся выводы об основных тенденциях, которые объединяют большинство проведенных реформ гражданского законодательства в государствах Европы в начале XXI века. В частности, речь идет о повышении гибкости в регулировании гражданских правоотношений (диспозитивности), с одной стороны, и социализации частноправовых отношений (восприятие социально ориентированных конструкций), с другой стороны. Кроме того, в ряде юрисдикций наблюдается усиление автономности судебной практики и повышение ее роли посредством расширительного толкования норм гражданского законодательства. Ключевые слова: гражданское законодательство, реформирование, европейское частное право, модельные правила, диспозитивность, социализация, защита «слабой стороны», классические гражданские кодексы, судебное толкование.

Для цитирования и библиографии: Хасенов М. Реформирование гражданского законодательства в Европе: сравнительно-правовой обзор. Статья 1 // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 30-45. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_30

Хасенов М.Х. Еуропадағы азаматтық заңнаманы реформалау: салыстырмалы-құқықтық шолу. 1-мақала // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 30-45. Салыстырмалы-құқықтық зерттеу əдісі – құқықтық болмысты, құқықтық құбылыстарды білудің заң ғылымында жалпыға бірдей танылған əдісі. Белгілі бір мемлекеттің əлеуметтік-экономикалық дамуы мен тиісті тарихи-саяси жағдайларын ескере отырып, əртүрлі юрисдикциялардағы қоғамдық қатынастарды нормативтік-құқықтық реттеу тəжірибесін салыстыру қандай да бір құқықтық институттар мен құрылымдардың пайда болу жəне даму себептерін, заңдылықтарын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Азаматтық құқық экономикалық саладағы адам құқықтары мен бостандықтарын жəне нарықтық экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ететін негізгі сала бола отырып, əлемнің көптеген елдерінде құқықтық жүйеде орталық орын алады. Салыстырмалы-құқықтық зерттеу барысында азаматтық құқық жүйесін жəне оның институттарының қазіргі уақыттағы жайын қарап қана қоймай, азаматтық заңнаманың даму барысын, реформалау кезеңдерін қадағалап отыру, тұтас динамикасын көру стратегиялық тұрғыдан маңызды, бұл нақты мемлекет тəжірибесінің тиімділігі мен оған деген сұранысты жан-жақты жəне объективті талдауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Осы мақсатта жұмыста роман-германдық құқықтық жүйеге кіретін əртүрлі елдердегі азаматтық құқықтың заманауи реформалары талданды. Сондай-ақ осы мақалада еуропалық құқықтық ойдың жетістіктерін ескере отырып, құқықтық жүйелерді конвергенциялаудың мысалы ретінде еуропалық жеке құқықты біріз-дендіру тəжірибесіне назар аударылды. Мақалада ХХІ ғасырдың басында Еуропа мемлекеттерінде жүргізілген азаматтық заңнама реформаларының көпшілігін біріктіретін негізгі тенденциялар туралы қорытындылар келтірілген. Атап айтқанда, бір жағынан, азаматтық құқықтық қатынастарды реттеудегі икемділікті арттыру (диспозитивтілік) жəне, екінші жағынан, жеке құқықтық қатынастарды əлеумет-тендіру (əлеуметтік бағдарланған құрылымдарды қабылдау) туралы сөз болып отыр. Бұдан басқа, бірқатар юрисдикцияларда сот практикасының дербестігінің күшеюі жəне азаматтық заңнама нормаларын кеңінен түсіндіру арқылы оның рөлінің артуы байқалады. Тірек сөздер: азаматтық заңнама, реформалау, еуропалық жеке құқық, модельдік ережелер, диспозитивтілік, əлеуметтендіру, «əлсіз жақты» қорғау, классикалық азаматтық кодекстер, соттық түсіндіру. 
Khassenov M.Kh. Reforming Civil Law in Europe: a comparative legal overview. Аrticle 1 // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 30-45. The comparative legal method of research is a generally recognized method of cognition of legal reality and legal phenomena in jurisprudence. Comparison of the experience of legal regulation of social relations in various jurisdictions, taking into account the socioeconomic development and the corresponding historical and political conditions of a particular state, allows a deeper understanding of the causes, patterns of the emergence and development of certain legal institutions and structures. Civil law, being the basic branch of law that ensures human rights and freedoms in the economic sphere and the sustainable development of a market economy, in the vast majority of countries in the world occupies a central position in the legal system. While using comparative legal research, it is strategically important not only to consider the civil law system and its institutions at the present time, but to study the progress of development, the stages of reforming civil legislation, to see the picture in dynamics, which will provide a comprehensive and objective analysis of the effectiveness and relevance of the experience of a particular state. In this regard, the paper is devoted to analyzing the modern reforms of civil law in various countries being a part of the Romano-Germanic legal system. The author brings into focus the experience of unification of European private law as an example of the convergence of legal systems, taking into account the achievements of European legal thought. In addition, the article comprises the conclusions concerning the main trends characterizing the most of the reforms of civil legislation in the European states at the beginning of the XXI century which among other issues involves, on the one hand, increasing flexibility in the regulation of civil legal relations (dispositivity), and, on the other hand, the socialization of private legal relations (perception of socially oriented structures). Furthermore, in a number of jurisdictions, there has been an increase in the autonomy of judicial power and its role through an extensive interpretation of the norms of civil law. Key words: civil legislation, reform, European private law, model rules, dispositivity, socialization, protection of the “weak party”, classical civil codes, judicial interpretation.
Читать статью

This article analyses the current competition law objectives of Kazakhstan and compares them to those of other jurisdictions, including the EU and the EAEU. The discourse around the competition law objectives in Europe and in the US has been ongoing for a long time. From a normative perspective the EU Treaties do not confine competition law to the pursuit of a specific aim, neither they explicitly define its object. Hence, scholars, public officials, and practitioners have long grappled with this interpretative conundrum. Since its inception, the main goal of EU competition law was the integration of the internal market. Moreover, according to the CJEU's case law and the Treaties, competition law has a number of other objectives, including economic freedom, economic efficiency, justice and fairness. However, the broad spectrum of the different issues that may be categorised as been part of these objectives led to the formulation of narrower theories. In particular, one prevailed over the others, in the last decade, which comes under the name of consumer welfare theory. In a 2010 speech, after being nominated commissioner in charge of competition policy, Vice-President Almunia said that competition policy is a tool at the service of consumers and that consumer welfare is at the heart this policy and its achievement drives the Commission's priorities and guides their decisions. Moreover, in its «General Guidelines » (a non-binding guidance paper), the Commission stated that the objective of Article 101 TFEU is to protect competition on the market as a means of enhancing consumer welfare and of ensuring an efficient allocation of resources. By contrast, in Kazakhstan the competition policy objectives have not received similar attention and have been rarely discussed by scholars and judges alike. This article explains the importance of setting clear goals for competition law enforcement and policy. Finally, it argues that the antitrust law objectives of Kazakhstan should differ from those established in the EU and the US, in particular aiming at sustainable development, growth, innovation, and redistribution. Keywords: competition law; antitrust; antimonopoly law; objectives; public interest; economic objectives; competition enforcement; development; growth; innovation; distribution.

Для цитирования и библиографии: Claudio Lombardi. Competition Law Objectives in Kazakhstan // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 46-59. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_46

Клаудио Ломбарди. Қазақстандағы монополияға қарсы құқықтың мақсаттарыі // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 46-59. Мақалада Қазақстанның монополияға қарсы заңнамасының қазіргі заманғы міндеттері талданады жəне оларды басқа юрисдикциялардың, оның ішінде ЕО мен ЕАЭО міндеттерімен салыстыру жүргізіледі. Еуропа мен АҚШ-та монополияға қарсы заңнаманың мақсаттары туралы дискурс ұзақ уақыт бойы жалғасып келеді. Нормативтік тұрғыдан алғанда ЕО шарттары монополияға қарсы заңнаманы нақты мақсатқа ұмтылумен шектемейді, бірақ оның объектісін де тікелей анықтамайды. Сондықтан ғалымдар, мемлекеттік қызметкерлер мен практиктер бұл түсіндірме жұмбақ төңірегінде ұзақ уақыт бойы бас қатырып келеді. Өзінің құрылған сəтінен бастап ЕО монополияға қарсы заңнамасының негізгі мақсаты ішкі нарықты интеграциялау болды. Бұдан басқа, Еуропалық одақтың прецеденттік құқығы мен шарттарына сəйкес бəсекелестік туралы заңнама экономикалық еркіндікті, экономикалық тиімділікті, əділеттік жəне бейтараптықты қоса алғанда бірқатар басқа мақсаттарды көздейді. Алайда, осы мақсаттардың бір бөлігі ретінде жіктеуге болатын əртүрлі мəселелердің кең спектрі тар теорияларды тұжырымдауға əкелді. Атап айтқанда, олардың «тұтынушылардың əл-ауқат теориясы» деп аталатын бірі соңғы онжылдықта басқалардан басым болды. 2010 жылы сөйлеген сөзінде Вице-президент Альмуния бəсекелестік саласындағы саясат тұтынушыларға қызмет ететін құрал екенін жəне осы саясаттың өзегінде тұтынушылардың əл-ауқаты жатқанын жəне оған қол жеткізу комиссияның басымдықтарын жəне олардың шешімдерін анықтайтынын айтты. Сонымен қатар, комиссия өзінің «жалпылама жетекші қағидаттарында» (міндетті емес жетекші құжаттарында) TFEU 101-бабының мақсаты тұтынушылардың əл-ауқатын жақсарту жəне ресурстарды тиімді үлестіруді қамтамасыз ету құралы ретінде нарықтағы бəсекелестікті қорғау болып табылады деп мəлімдеді. Керісінше, Қазақстанда бəсекелестік саясатының мақсаттарына дəл осындай көңіл бөлінбейді жəне оларды ғалымдар мен судьялар сирек талқылайды. Бұл мақалада бəсекелестік саласындағы заңнама мен саясаттың сақталуын қамтамасыз ету үшін нақты мақсаттар қоюдың маңыздылығы түсіндіріледі. Соңында автор Қазақстанның монополияға қарсы заңнамасының мақсаттары ЕО мен АҚШ-та белгіленген, атап айтқанда, орнықты дамуға, өсуге, инновацияларға жəне қайта бөлуге бағытталған мақсаттардан өзгеше болуға тиіс деп пайымдайды. Тірек сөздер: бəсекелестік құқығы; монополияға қарсы құқық; монополияға қарсы заңнама; мақсаттар; қоғамдық мүдде; экономикалық мақсаттар; бəсекелестікті сақтауды қамтамасыз ету; даму; өсу; инновациялар; таралу.
Клаудио Ломбарди. Цели антимонопольного права в Казахстане // Право и государство 2020. № 3-4 (88-89). С. 46-59. В статье анализируются современные задачи антимонопольного законодательства Казахстана и проводится их сравнение с задачами других юрисдикций, в том числе ЕС и ЕАЭС. Дискурс вокруг целей антимонопольного законодательства в Европе и США продолжается уже давно. С нормативной точки зрения договоры ЕС не ограничивают антимонопольное законодательство преследованием конкретной цели, но и не прямо определяют его объект. Поэтому ученые, государственные чиновники и практики уже давно бьются над этой интерпретационной головоломкой. С момента своего создания, основной целью антимонопольного законодательства ЕС была интеграция внутреннего рынка. Кроме того, согласно прецедентному праву Европейского союза и договорам, законодательство о конкуренции преследует ряд других целей, включая экономическую свободу, экономическую эффективность, справедливость и беспристрастность. Однако широкий спектр различных вопросов, которые могут быть классифицированы как часть этих целей, привел к формулированию более узких теорий. В частности, одна из них превалировала над другими в последнее десятилетие, которая называется теорией благосостояния потребителей. В своем выступлении в 2010 году, будучи назначенным уполномоченным по вопросам конкурентной политики, Вице-президент Альмуния сказал, что политика в области конкуренции является инструментом, служащим потребителям, и что благополучие потребителей лежит в основе этой политики, и ее достижение определяет приоритеты Комиссии и определяет их решения. Кроме того, в своих «общих руководящих принципах» (не имеющих обязательной силы руководящих документах) комиссия заявила, что цель Статья 101 TFEU заключается в защите конкуренции на рынке как средства повышения благосостояния потребителей и обеспечения эффективного распределения ресурсов. В отличие от этого, в Казахстане целям конкурентной политики не уделялось такого же внимания, и они редко обсуждались учеными и судьями. В этой статье объясняется важность постановки четких целей для обеспечения соблюдения законодательства и политики в области конкуренции. Наконец, автор утверждает, что цели антимонопольного законодательства Казахстана должны отличаться от целей, установленных в ЕС и США, в частности, направленных на устойчивое развитие, рост, инновации и перераспределение. Ключевые слова: конкурентное право; антимонопольное право; антимонопольное законодательство; цели; общественный интерес; экономические цели; обеспечение соблюдения конкуренции; развитие; рост; инновации; распространение.
Читать статью

В работе обсуждаются вопросы природы цифрового конституционализма как явления отечественного, интеграционного и международно-правового характера в условиях перехода к четвертой промышленной революции (4ПР), в котором сочетаются цифровые, информационные и конституционно-правовые компоненты; как понятие и доктрина цифровой конституционализм соединяет и комбинирует нормативные и содержательные требования конституционализма и информационные, технологические возможности современного общества, электронного государства (электронного правления). Автор раскрывает соотношение информационного общества и современного конституционализма (в российском и сравнительном контексте), роль и значение идей правового государства, господства права, благого и эффективного управления для развития концептуальных и нормативных основ цифрового конституционализма, перспективы использования принципа гетерархии в системе цифрового конституционализма и цифровой правовой среды. Ключевые слова: цифровой конституционализм, четвертая промышленная революция (4ПР), правовое государство, сильное государство, информационное общество, господство права, благое и эффективное управление, цифровизация, глобализация, конституционная демократия.

Для цитирования и библиографии: Кравец И.А. Цифровой конституционализм и будущее информационного общества (в контексте глобализации и интеграционных процессов) // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 85-104. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_85

Кравец И.А. Цифрлық конституционализм жəне ақпараттық қоғамның болашағы (жаһандану жəне интеграциялық үдерістер контекстінде) // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 85-104. Жұмыста цифрлық конституционализм табиғаты цифрлық, ақпараттық жəне конституциялық-құқықтық компоненттер біріктірілген төртінші өнеркəсіптік революцияға (4ӨР) өту жағдайындағы отандық, интеграциялық жəне халықаралық-құқықтық сипаттағы құбылыс ретінде талқыланады, цифрлық конституционализм ұғымы мен доктринасы конституционализмнің нормативтік жəне мазмұндық талаптары мен қазіргі қоғамның, электрондық мемлекеттің (электрондық басқарудың) ақпараттық жəне технологиялық мүмкіндіктерін қалай біріктіретіні жəне қиыстыратыны көрсетіледі. Автор цифрлық конституционализмнің тұжырымдамалық жəне нормативтік негіздерін дамыту үшін ақпараттық қоғам мен қазіргі конституционализмнің (ресейлік жəне салыстырмалы контексте) арақатынасын, құқықтық мемлекет, заңның үстемдігі, игі жəне тиімді басқару идеяларының рөлі мен маңызын, гетерархия қағидатын цифрлық конституционализм жəне цифрлық құқықтық орта жүйесінде қолдану перспективаларын ашады. Тірек сөздер: цифрлық конституционализм, төртінші өнеркəсіптік революция (4ӨР), құқықтық мемлекет, күшті мемлекет, ақпараттық қоғам, құқықтың үстемдігі, игі жəне тиімді басқару, цифрландыру, жаһандану, конституциялық демократия.
Kravets I. A.  Digital constitutionalism and the future of the information society (in the context of globalization and integration processes) // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 85-104. The paper discusses the nature of digital constitutionalism as a phenomenon of the domestic, integration and international legal order in the transition to the fourth industrial revolution (4IR), which combines digital, informational and constitutional-legal components; as a concept and doctrine, digital constitutionalism connects and converges the normative and substantive requirements of constitutionalism and the informational, technological capabilities of modern society, the electronic state (e-government). The article reveals the relationship between the information society and modern constitutionalism (in the Russian and comparative context), the role and significance of the ideas of the rule of law, legal state, good and effective governance for the development of the conceptual and normative foundations of digital constitutionalism, the prospects for using the principle of heterarchy in the system of digital constitutionalism and digital legal environment. Key words: digital constitutionalism, fourth industrial revolution (4IR), rule of law, strong state, information society, legal state, good and effective governance, digitalization, globalization, constitutional democracy.
Читать статью

Актуальность статьи обусловлена необходимостью реализации ряда концептуальных положений, содержащихся в таких программных политико-правовых документах как «Стратегия «Казахстан – 2050», «План нации – 100 конкретных шагов», предвыборная платформа кандидата в Президенты Республики Казахстан К.-Ж. К. Токаева, послание Главы государства К.-Ж.К. Токаева народу Казахстана: «Конструктивный общественный диалог – основа стабильности и процветания Казахстана», «Казахстан в новой реальности: время действий», а также процессами модернизации политической системы и дальнейшей демократизацией казахстанского общества. Цель статьи – обоснование необходимости приведения в соответствие проводимым и планируемым в стране преобразованиям действующего конституционного законодательства Республики Казахстан. Предметом исследования являются конституционное законодательство и некоторые программные политико-правовые документы Республики Казахстан. В процессе работы над статьей автором использовались такие общенаучные методы исследования как анализ, синтез и моделирование, а также частно-научные методы – формально-юридический и сравнительно-правовой. Основные положения статьи являются новыми, однако некоторые из них были ранее размещены в средствах массовой информации и озвучивались (но не публиковались) на научных конференциях и круглых столах, посвященных данной проблематике. Основные выводы статьи заключаются в обосновании автором представленных в публикации актуальных предложений по совершенствованию и модернизации конституционного законодательства Республики Казахстан. В статье предпринята попытка изложить в авторской интерпретации не просто наличие некоторых проблем в конституционном законодательстве Казахстана, но и дать собственное видение их решения. Отдельные положения в данной статье основаны на субъективном подходе автора к их формулированию и могут носить дискуссионный характер. Ключевые слова: Конституция, закон, права человека, государство, общество, отношения, Президент, Парламент, институт, демократия.

Для цитирования и библиографии: Дуйсенов Э.Э. Некоторые проблемные вопросы конституционного законодательства Республики Казахстан // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 60-84. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_60

Дүйсенов Е.Е. Қазақстан Республикасы Конституциялық заңнамасының кейбір проблемалық мəселелері // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 60-84. Мақаланың өзектілігі «Қазақстан – 2050» Стратегиясы, «Ұлт жоспары – 100 нақты қадам», Қазақстан Республикасы Президенттігіне кандидат Қ. Тоқаевтың сайлау алдындағы платформасы, Мемлекет басшысы Қ. Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдаулары: «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі», «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» сияқты бағдарламалық саяси-құқықтық құжаттарда қамтылған бірқатар тұжырымдамалық ережелерді іске асыру, сондай-ақ саяси жүйені жаңғырту жəне қазақстандық қоғамды одан əрі демократияландыру қажеттілігімен айқындалады. Мақаланың мақсаты – Қазақстан Республикасының қолданыстағы конституциялық заңнамасын елде жүргізіліп жатқан жəне жоспарланып отырған қайта құруларға сəйкес келтіру қажеттілігін негіздеу. Қазақстан Республикасының конституциялық заңнамасы жəне кейбір бағдарламалық саяси-құқықтық құжаттары зерттеу пəні болып табылады. Автор мақала жазу жөніндегі жұмыстар барысында талдау, синтездеу жəне модельдеу сияқты жалпы ғылыми зерттеу əдістерін, сонымен қатар формальды-құқықтық жəне салыстырмалы-құқықтық жеке-ғылыми əдістерді қолданды. Мақаланың негізгі тұжырымдары жаңа болып табылады, алайда олардың кейбіреулері бұрын бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланып, осы мəселеге арналған ғылыми конференциялар мен дөңгелек үстелдерде баяндалған (бірақ жарияланбаған). Мақаланың негізгі қорытындылары автордың жарияланымда ұсынылған Қазақстан Республикасының конституциялық заңнамасын жетілдіру жəне жаңғырту жөніндегі өзекті ұсыныстарды негіздеу болып табылады. Мақалада Қазақстанның конституциялық заңнамасында кейбір проблемалардың бар екендігін авторлық тұрғыдан баяндауға ғана емес, сондай-ақ оларды шешудің өзіндік пайымын беруге талпыныс жасалған. Бұл мақалада тұжырымдалған жекелеген ережелер автордың субъективтік көзқарасына негізделген жəне пікірталас тудыруы мүмкін. Тірек сөздер: Конституция, заң, адам құқықтары, мемлекет, қоғам, қатынастар, Президент, Парламент, институт, демократия.
Duisenov E.E. Some Problematic Issues of the Constitutional Legislation of the Republic of Kazakhstan // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 60-84. The relevance of this article is determined by the need to implement a number of conceptual provisions offered in the programmatic political and legal documents such as «Strategy «Kazakhstan – 2050», «Plan of the Nation – 100 Concrete Steps», the Election Platform of the Candidate for Presidency of the Republic of Kazakhstan K.-Zh.K. Tokayev, President K.-Zh.K. Tokayev State of the Nation Address «Constructive Public Dialogue – the Basis of Stability and Prosperity of Kazakhstan», «Kazakhstan in New Reality: Time for Action», as well as by the processes of modernization of the political system and further democratization of Kazakhstani society. The article is aimed at providing evidence for the need to bring the current constitutional legislation of the Republic of Kazakhstan into line with the ongoing and planned reforms in the country. The subject of the research is constitutional legislation and some programmatic political and legal documents of the Republic of Kazakhstan. While working on the article, the author used such general research methods as analysis, synthesis and modeling, as well as specific research methods – formal legal and comparative legal ones. The basic provisions of the article are new although some of them have already been published in media and mentioned (but not published) in research conferences and round tables dedicated to these issues. The main conclusions of the article consisted in supporting by arguments the relevant proposals on the improvement and modernization of the constitutional legislation of the Republic of Kazakhstan presented in the publication. The article attempts not only to set forth the author's interpretation of some problems in the constitutional legislation of Kazakhstan, but also to give his own vision of their solution. Certain provisions in this article are based on the author's subjective approach to their formulation and can be controversial. Key words: Constitution, law, human rights, state, society, relations, President, Parliament, institution, democracy.
Читать статью

Мақала тақырыбының өзектілігі еңбек мигранттарының еркін жүріп-тұруы мен кедергісіз жұмысқа орналасуын құқықтық реттеу, оларды ЕАЭО шеңберінде əлеуметтік қамтамасыз ету қажеттігінен туындайды. Одақ аясында еңбек мигранттарының құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуге байланысты қосымша шараларды қолға алу жөніндегі мəселелерді қарау қажеттігі бар. Мақаланың жаңалығы проблемалық жағдайларды шешудің құқықтық тетіктерін əзірлеу жəне еңбек қатынастарын жəне олармен тікелей байланысты қатынастарды реттеудің бірыңғай тəртібін енгізуге бағытталған қатысушы елдер үшін біріздендірілген талаптарды əзірлеу мақсатында ЕАЭО қатысушы елдері еңбекшілерінің еңбек құқықтарын қорғау мəселелері теориялық жəне практикалық деңгейде алғаш рет зерттелуінде. Мақаланың мақсаты іс жүзінде қолданылатын тиімді тетіктерді қалыптастыру үшін мигранттардың еңбек құқықтарын қорғаудың құқықтық аспектілерін зерттеу болып табылады. Мақала жазу барысында келесі əдістер қолданылды: салыстырмалы-құқықтық, тарихи-құқықтық, догматикалық, талдау жəне синтездеу. Негізгі қорытындылар. ЕАЭО аясында еңбекші мигранттардың келуі мен кетуін тіркеу мəселелерімен, сондай-ақ олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жөніндегі бақылаумен айналысатын орган құру қажеттігі туындайды. Мақала авторының пікірінше, ЕАЭО туралы шартқа «Еңбекшілердің еңбек құқықтарын қорғау жəне əлеуметтік қамсыздандыру» тарауын енгізу жəне ЕАЭО шеңберінде Адамның негізгі құқықтары жөніндегі хартияны əзірлеу қажет. Тірек сөздер: ЕАЭО, EC, ЕЭК, ЕАЭО шарты, еңбек көші-қоны, еңбекші мигранттар, Адамның негізгі құқықтары жөніндегі хартия, үйлесімдік, бірізділік, интеграция.

Для цитирования и библиографии: Журунова М.К. Еуразиялық экономикалық одақта еңбекші мигранттардың құқықтарын қорғау // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 105-117. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_105

Журунова М.К. Защита прав трудовых мигрантов в ЕАЭС // Право и государство 2020. № 3-4 (88-89). С. 105-117. Актуальность темы статьи обусловлена необходимостью правового регулирования свободного передвижения и беспрепятсвенного трудоустройства трудовых мигрантов, их социального обеспечения в рамках ЕАЭС. Есть необходимость рассмотрения вопросов по созданию дополнительных мер, связанных с обеспечением защиты прав и законных интересов трудовых мигрантов в рамках Союза. Новизна статьи заключается в том, что впервые на теоретическом и практическом уровне исследуются вопросы защиты трудовых прав трудящихся стран-участниц ЕАЭС сцелью выработки правовых механизмов разрешения имеющихся проблемных ситуаций и разработки унифицированных требований для стран-участниц, направленных на внедрение единого порядка регулирования трудовых и непосредственно связанных с ними отношений. Целью статьи является исследование правовых ас-пектов защиты трудовых прав мигрантов для формирования эффективных механизмов применяемых на практике. При написании статьи были использованы методы: сравнительно-правовой, историко-правовой, догматический, методы анализа и синтеза. Основные выводы. Возникает необходимость создания органа, который занимался бы вопросами регистрации въезда и выезда, также контролем по защите прав и законных интересов трудовых мигрантов в ЕАЭС. По мнению автора статьи в договор о ЕАЭС необходимо включить главу «Защита трудовых прав трудящихся и социальное обеспечение» и разработать Хартию по основным правам человека в рамках ЕАЭС. Ключевые слова: ЕАЭС, EC, ЕЭК, договор ЕАЭС, трудовая миграция, трудовые мигранты, Хартия по основным правам человека, гармонизация, унификация, интеграция.
Zhurunova M.K. Protection of the rights of migrant workers in the EAEU // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 105-117. The scientific relevance of the theme of the article is caused by necessity of legal regulation of free movement and free employment of migrant workers, also consider issues of social security within the EEU. There is a need to address the issues the creation of additional measures to ensure the protection of rights and legitimate interests of migrant workers within the Union. There is a need to address the issues the creation of additional measures to ensure the protection of rights and legitimate interests of migrant workers within the Union. The novelty of the article lies in the fact that for the first time examines the protection of labour rights of workers of participating countries of the EAEU on theoretical and practical level in order vyrobotki legal mechanisms to regulate imeyushihsya problem situations and to develop uniform requirements for the countries of ucenic to be able to come to a single order under regulation of labour and directly related relations. The aim of the article is the study of the legal aspects of protection of the labour rights of migrants for the development of effective mechanisms used in practice. When writing articles methods were used: comparative-legal, historical-legal, dogmatic, methods of analysis and synthe-sis. The principal conclusions. There is a need for a body which would address the issues of registration of entry and exit also control for the protection of rights and legal interests of labor migrants in EAEC, is considered necessary to establish chapters in the Eurasian economic Union “Protection of labour rights of workers and social security”. To develop a Charter on basic human rights in the framework of the EAEU. Keywords: EAEC, ЕU, EEC and the EAEC Treaty, labor migration, labor migrants, Charter on fundamental human rights, harmonization, unification, integration.
Читать статью

Мақалада цифрлық ортаға көшумен байланысты ақпараттық технологиялардың көмегімен орын алған қоғамдық қатынастарды сотта дəлелдеу мəселесі қарастырылады. Соттарда күннен күнге дəлелдеменің қағаз жеткізгіштен гөрі, электронды түрін, атап айтқанда аудио-бейне жазбаны, скриншотты ұсыну жағдайлары жиі орын алуда. Аталған дəлелдемелердің іске қатыстылығы жəне жарамдылығына байланысты елімізде сот тəжірибесі бірізді қалыптаспай отыр. 2020 жылғы 30 қазанда бейне-конференция форматында өткен Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына мүше мемлекеттердің Жоғарғы соттар төрағаларының XV кеңесінде онлайн-соттар мен интернет сот төрелігін дамытудың маңызы жаңа деңгейге шығып отырғаны талқыланды. Сонымен қатар, цифрлық экономика мен электрондық сауданың мүмкіндіктері ескеріле отырып, қазіргі интернет арқылы орын алып жатқан қоғамдық қарым-қатынастарды реттеудің құқықтық тетігін жандандыру жəне мүше мемлекеттер арасында өзара тəжірибе алмасу мəселелері қарастырылды. Бұл мəселенің əлемдік деңгейде көтерілуі мақала тақырыбының өзектілігін көрсетеді. Мақаланың негізгі мақсаты – сот ісін жүргізуде дəлелдемелерді электронды түрде ұсынуға жəне бағалауға байланысты мəселелерді түсіндіретін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының нормативтік қаулысының қажеттілігін көрсету. Мақаланың жаңашылдығы – азаматтық сот ісін жүргізудегі электрондық дəлелдемелер мəселесінің негізгі қырларын айқындайтын алғашқы жұмыстардың бірі болуында. Мақала отандық жəне шетелдік заңнама мен сот тəжірибесіне салыстырмалы-құқықтық талдау, логикалық талдау жəне құқықтық модельдеу əдістерін қолдану арқылы жазылған. Сот тəжірибесін талдай отырып, автор электрондық дəлелдемелер заңнамалық деңгейде толық реттелмеген жəне жеткілікті дəрежеде зерттелмеген деген қорытындыға келеді. Жүргізілген зерттеу жұмысының нəтижесі ретінде автор сот ісін жүргізудің бірізділігін қамтамасыз ететін арнайы нормативтік қаулыда қаралауы керек сұрақтарды ұсынады. Тірек сөздер: электрондық дəлелдеме, электрондық материал, сотта дəлелдемені бағалау, дəлелдемені қолданудың тəжірибесі, сот жұмысының заманауи форматы, электрондық құжат, аудио-бейне жазба, скриншот, компьютер экранының бейнесі, дəлелдемелерді бағалаудың арнайы нұсқаулығы.

Для цитирования и библиографии: Жетибаев Ж.К. Электрондық дəлелдемелердің азаматтық іс жүргізудегі ерекшеліктері // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 118-137. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_118

Жетибаев Ж.К. Особенности электронных доказательств в гражданском судопроизводстве // Право и государство 2020. № 3-4 (88-89). С. 118-137. В статье рассматривается проблема доказывания в суде общественных отношений, возникающих с помощью применения новых технологий, в условиях перехода в цифровую среду. В суды все чаще предоставляют электронные доказательства, в частности, аудио-видео записи, скриншоты, чем доказательства на бумажных носителях. В связи с особенностями относимости и допустимости таких доказательств в стране не сформирована единообразная судебная практика. На XV совещании председателей Верховных судов государств-членов Шанхайской организации сотрудничества, состоявшемся 30 октября 2020 года в формате видеоконференции, обсуждалось значение развития онлайн-судов и интернет правосудия на новом уровне. Кроме того, были рассмотрены вопросы активизации правового механизма регулирования общественных отношений через современный интернет и обмена опытом между государствами-членами с учетом возможностей цифровой экономики и электронной коммерции. Обсуждение данной темы на глобальном уровне, еще раз доказывает ее актуальность. Основная цель статьи – показать необходимость нормативного постановления Верховного Суда Республики Казахстан, разъясняющего вопросы, связанные с представлением и оценкой доказательств в электронном виде в судопроизводстве. Новизна статьи заключается в том, что она является одной из первых работ, определяющих основные аспекты проблемы электронных доказательств в гражданском судопроизводстве. Статья написана с использованием методов сравнительно-правового анализа, логического анализа и правового моделирования отечественного и зарубежного законодательства и судебной практики. Анализируя судебную практику, автор приходит к выводу, что электронные доказательства не полностью регламентированы на законодательном уровне и недостаточно изучены. В качестве результата проведенной исследовательской работы автор предлагает вопросы, которые должны быть рассмотрены в специальном нормативном постановлении, обеспечивающем единообразие судопроизводства. Ключевые слова: электронные доказательства, электронный материал, оценка доказательств в суде, опыт использования доказательств, современный формат судебной работы, электронный документ, аудио-видео запись, скриншот, изображение экрана компьютера, специальные инструкции по оценке доказательств.
Zhetibaev Zh.K.  Features of electronic evidences in civil proceedings // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 118-137. The article deals with the problem of proving public relations in court that have arisen through the use of new technologies in connection with the transition to the digital environment. Electronic evidence, such as audio-video recordings and screenshots, is increasingly provided to the courts, rather than paper evidence. Due to the peculiarities of relativity and admissibility of such evidence, judicial practice in the country is not formed consistently. The XV meeting of the presidents of the Supreme courts of the Shanghai cooperation organization member States, held on October 30, 2020 in a videoconference format, discussed the importance of developing online courts and online justice, where issues of enhancing the regulatory framework for regulating relations via the Internet and exchanging experience between member countries, taking into account the opportunities of the digital economy and e-Commerce were considered. Raising this topic at the global level once again proves its relevance. The main purpose of this article is to provide justification for the need for the adoption of a regulatory resolution by the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan, explaining the issues related to the presentation and evaluation of electronic evidence in court proceedings. The novelty of the article lies in the fact that the author has identified and comprehensively studied the main issues of the chosen topic and proposed reasonable solutions. The article is written using the methods of comparative legal analysis and logical analysis of domestic and foreign legislation and judicial practice. Analyzing judicial practice, the author comes to the conclusion that electronic evidence is not fully regulated and studied at the legislative level. Based on the results of the research, the author proposed a number of questions, the answers of which should be reflected in the regulatory decision, which will ensure uniform judicial practice. Keywords: electronic evidence, electronic material, evaluation of evidence in court, experience in using evidence, modern format of judicial work, electronic document, audiovideo recording, screenshot, computer screen image, special instructions for evaluating evidence.
Читать статью

Исследование посвящено актуальным проблемам казахстанского уголовно-процессуального законодательства, касающимся исключения доследственной проверки в уголовном процессе, на примере налоговых преступлений как основной составляющей теневой экономики. Данная категория уголовных правонарушений является наиболее сложной при принятии решений о начале досудебного производства и взята за основу для анализа результативности деятельности органов уголовного преследования, обеспечивающих экономическую безопасность государства. Автором исследуются зарубежный опыт и вектор развития законодательства стран постсоветского пространства, на их основе предлагаются пути дальнейшего развития процедур начала досудебного расследования в Республике Казахстан. Актуальность темы продиктована тенденциями государственной политики в сфере защиты бизнеса от незаконного вовлечения в орбиту уголовного преследования. Главой государства неоднократно обращалось внимание на то, что при снижении нагрузки на бизнес, тот по-прежнему наталкивается на многочисленные проблемы, связанные с действиями правоохранительных и контролирующих органов. Новизна работы представляется в том, что достаточных исследований по данной тематике ранее как в Республике Казахстан, так и за ее пределами не проводилось. Автор приходит к выводу, что исключение доследственной проверки по экономическим преступлениям влечет существенное нарушение принципов свободы предпринимательской деятельности и презумпции добросовестности налогоплательщика. По результатам исследования внесены предложения по доработке Главы 23 Уголовно-процессуального кодекса «Начало досудебного расследования» путем возвращения доследственной проверки по составам экономических правонарушений и активизации роли прокурора в надзоре за ее законностью. Ключевые слова: начало досудебного расследования; доследственная проверка; регистрация заявления, сообщения об уголовном правонарушении; Единый реестр досудебных расследований; правонарушения в сфере теневой экономики; правонарушения в налоговой сфере; необоснованное вовлечение бизнеса в орбиту уголовного судопроизводства; уголовная ответственность юридического лица; налоговый компромисс; налоговая амнистия; прокурорский надзор.

Для цитирования и библиографии: Филатов В.Н. Начало досудебного расследования по экономическим правонарушениям в Республике Казахстан: проблемные вопросы // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 138-160. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_138

Филатов В.Н. Қазақстан Республикасындағы экономикалық құқық бұзушылықтар бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы: проблемалық мəселелер // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 138-160. Зерттеу көлеңкелі экономиканың негізгі құрамдас бөлігі болып табылатын салықтық қылмыстар мысалында қылмыстық процесте тергеуге дейінгі тексеруді алып тастауға қатысты қазақстандық қылмыстық-процестік заңнамасының өзекті проблемаларына арналған. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың осы санаты сотқа дейінгі іс жүргізуді бастау туралы шешімдер қабылдау кезінде неғұрлым күрделі болып табылады жəне мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қылмыстық қудалау органдары қызметінің нəтижелілігін талдау үшін негізге алынды. Автор шетелдік тəжірибені жəне посткеңестік кеңістік елдерінің заңнамасын дамытудың векторын зерттейді, олардың негізінде Қазақстан Республикасында сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастау рəсімдерін одан əрі дамыту жолдарын ұсынады. Тақырыптың өзектілігі бизнесті қылмыстық қудалау аясына заңсыз тартудан қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың тенденцияларымен айқындалады. Мемлекет басшысы бизнеске түсетін жүктеме азайған кезде, ол бұрынғыдай құқық қорғау жəне бақылаушы органдардың іс-əрекеттеріне байланысты көптеген проблемаларға тап болып отырғанына бірнеше рет назар аударды. Жұмыстың жаңалығы осы тақырып бойынша бұрын Қазақстан Республикасында да, одан тыс жерлерде де жеткілікті зерттеулер жүргізілмегендігінде. Автор экономикалық қылмыстар бойынша тергеуге дейінгі тексеруді алып тастау кəсіпкерлік қызмет еркіндігі қағидаттарын жəне салық төлеушінің адалдығы презумпциясын айтарлықтай бұзуға əкеледі деген қорытынды жасайды. Зерттеу нəтижелері бойынша Қылмыстық-роцестік кодекстің «Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы» 23-тарауын экономикалық құқық бұзушылықтар құрамы бойынша тергеуге дейінгі тексеруді қайтару жəне оның заңдылығын қадағалауда прокурордың рөлін жандандыру жолымен пысықтау бойынша ұсыныстар енгізілді. Тірек сөздер: сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы; тергеуге дейінгі тексеру; қылмыстық құқық бұзушылық туралы арызды, хабарламаны тіркеу; Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізілімі; көлеңкелі экономика саласындағы құқық бұзушылықтар; салық саласындағы құқық бұзушылықтар; бизнесті қылмыстық сот ісін жүргізу аясына негізсіз тарту; заңды тұлғаның қылмыстық жауаптылығы; салықтық ымыраға келу; салықтық рақымшылық жасау; прокурорлық қадағалау.
Filatov V.N. Problematic issues of the pre-trial investigation beginning on economic offenses in the Republic of Kazakhstan // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 138-160. The study is devoted to topical problems of Kazakhstan's criminal procedure legislation,  concerning the exclusion of pre-investigation checks in criminal proceedings on the economic composition of offenses, using the example of tax crimes as the main component of the shadow economy. This category of criminal offenses is the most difficult in making decisions on the commencement of pre-trial proceedings and is taken as a basis for analyzing the effectiveness of the activities of the criminal prosecution bodies that ensure the economic security of the state. The author examines foreign experience and the vector of development of the legislation of the countries of the post-Soviet space, and the ways of further development of the procedures for starting pre-trial investigation in the Republic of Kazakhstan are proposed on their basis. The relevance of the topic is dictated by the tendencies of the state policy in the field of protecting business from illegal involvement in the orbit of criminal prosecution. The head of state has repeatedly drawn attention to the fact that while reducing the burden on business, it still encounters numerous problems associated with the actions of law enforcement and regulatory agencies. The novelty of the work seems to be in the fact that sufficient research on this topic has not previously been carried out both in the Republic of Kazakhstan and outside its borders. The author comes to the conclusion that the exclusion of a pre-investigation check on economic crimes entails a significant violation of the principles of freedom of entrepreneurial activity and the presumption of good faith of the taxpayer. Based on the results of the study, proposals were made to revise the Chapter 23 of the Criminal Procedure Code "Starting a pre-trial investigation" by returning a pre-investigation check on the composition of economic offenses and enhancing the role of the prosecutor in overseeing its legality. Keywords: start of pre-trial investigation; pre-investigation check; registration of the application, notification of a criminal offense; Unified register of pre-trial investigations; offenses in the shadow economy; offenses in the tax sphere; unjustified involvement of business in the orbit of criminal proceedings; criminal responsibility of a legal entity; tax compromise; tax amnesty; Prosecutor's supervision.
Читать статью

Проблематика работы определяется возрастающим влиянием информационных феноменов и явлений на современную политическую сферу. Актуальность данного вопроса связана с недостаточной проработанностью правовых вопросов информационно-сетевых и компьютерных технологий во многих странах. Что, по мнению автора, происходит из-за эффекта «технологического перехлёста» – отставания внедрения правоприменительных практик от внедрения в повседневную жизнь широкого спектра информационно-технологических разработок. Целью статьи является исследование вызовов и перспектив цифровых технологий для политического процесса и его основных элементов – партий, политических лидеров, электората и государства. В качестве базовых методологических оптик были взяты принципы Case Study, SWOT-анализа и сравнительно-правового подхода. Новизна заключается в том, что на конкретных примерах применения голограммы, искусственного интеллекта и компьютерных игр раскрывается авторская гипотеза эволюционного перехода социальной реальности в социотехническую реальность. Автор приходит к выводу, что наиболее «пограничным» сегментом цифровых технологий, представляющим серьёзные сложности для правовой практики и публичной политики, является искусственный интеллект. Боты и другие системы на основе искусственного интеллекта посредством интернета вещей и алгоритмов нейронной сети в ближайшее время смогут соединить практически любые области человеческой жизнедеятельности. На фоне этого возникает запрос не просто на разработку надёжных систем защиты конфиденциальности данных гражданина: необходимы серьёзные меры по защите самой субъектности человека в условиях тесного пересечения реального и виртуального миров. Вполне возможно, что в современных университетах уже пора задуматься о программах подготовки специалистов, одновременно обладающих навыками и знаниями в прикладной политологии, юриспруденции и цифровых технологий. Ключевые слова: цифровизация, политический процесс, выборы, правовое регулирование, голограмма, искусственный интеллект, компьютерные игры, цифровой аватар, цифровые технологии, Big Data.

Для цитирования и библиографии: Федорченко С.Н. Цифровые технологии в политическом процессе: новые вызовы и перспективы // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 161-174. DOI: 10.516-34/2307-5201_2020_34_161

Федорченко С.Н. Саяси процестегі цифрлық технологиялар: жаңа сынқатерлер жəне перспективалар // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 161-174. Жұмыстың проблематикасы заманауи саяси салаға ақпараттық феномендер мен құбылыстардың өсіп келе жатқан əсерімен анықталады. Бұл мəселенің өзектілігі көптеген елдерде ақпараттық-желілік жəне компьютерлік технологиялардың құқықтық мəселелерінің жеткіліксіз пысықталуымен байланысты. Автордың пікірінше, бұл «технологиялық қабаттасу» əсерінен – құқық қолдану тəжірибесін енгізудің ақпараттық жəне технологиялық əзірлемелердің кең спектрін күнделікті өмірге енгізуден артта қалуынан туындайды. Мақаланың мақсаты – саяси процесс пен оның негізгі элементтері болып табылатын партиялар, саяси көшбасшылар, электорат жəне мемлекет. Базалық əдіснамалық ұстаным ретінде Case Study, SWOT-талдау жəне салыстырмалы-құқықтық тəсіл қағидаттары алынды. Жаңашылдығы голограмманы, жасанды интеллект пен компьютерлік ойындарды қолданудың нақты мысалдарында əлеуметтік шындықтың əлеуметтік-техникалық шындыққа эволюциялық ауысуының авторлық гипотезасы ашылуымен сипатталады. Автор құқықтық тəжірибе мен жария саясат үшін елеулі қиындықтар туғызатын цифрлық технологиялардың ең «шекаралық» сегменті жасанды интеллект болып табылады деген қорытындыға келеді. Жасанды интеллект негізіндегі боттар мен басқа жүйелер заттар интернеті мен нейрондық желі алгоритмдері арқылы жақын арада адам өмірінің кез келген саласын байланыстыра алады. Осыған орай, азаматтың деректерінің құпиялылығын қорғаудың сенімді жүйелерін əзірлеу туралы сұраныс туындап қана қоймайды: нақты жəне виртуалды əлемдердің тығыз қиылысуы жағдайында адамның субъективтілігін қорғаудың маңызды шаралары қажет. Қазіргі заманғы университеттерде бір мезгілде қолданбалы саясаттану, заңтану жəне цифрлық технологиялар саласындағы дағдылары мен білімі бар мамандарды даярлау бағдарламалары туралы ойланудың уақыты келуі əбден мүмкін. Тірек сөздер: цифрландыру, саяси үдеріс, сайлау, құқықтық реттеу, голограмма, жасанды интеллект, компьютерлік ойындар, цифрлық аватар, цифрлық технологиялар, Big Data.
Sergey Fedorchenko. Digital technologies in the political process: new challenges and prospects // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 161-174. The problems of the work are determined by the increasing influence of information phenomena on the modern political sphere. The relevance of this issue is related to the lack of elaboration of legal issues of information, network and computer technologies in many countries. This, according to the author, is due to the effect of "technological overlap" - the lag in the implementation of law enforcement practices from the introduction of a wide range of information technology developments into everyday life. The purpose of the article is to study the challenges and prospects of digital technologies for the political process and its main elements-parties, political leaders, the electorate and the state. The principles of Case Study, SWOT analysis, and comparative legal approach were used as basic methodological optics. The novelty lies in the fact that the author's hypothesis of the evolutionary transition of social reality to sociotechnical reality is revealed using specific examples of the use of holograms, artificial intelligence, and computer games. The author comes to the conclusion that the most "borderline" segment of digital technologies, which presents serious difficulties for legal practice and public policy, is artificial intelligence. Bots and other systems based on artificial intelligence through the Internet of things and neural network algorithms will soon be able to connect almost any area of human activity. Against this background, there is a demand not just for the development of reliable systems for protecting the confidentiality of citizen data: serious measures are needed to protect the very subjectivity of a person in the conditions of close intersection of the real and virtual worlds. It is quite possible that it is time for modern universities to think about training programs for specialists who simultaneously have skills and knowledge in applied political science, law, and digital technologies. Keywords: digitalization, political process, elections, legal regulation, hologram, artificial intelligence, computer games, digital avatar, digital technologies, Big Data.
Читать статью

Актуальность изучения истории юридической науки Казахстана связана с новым этапом развития юридической науки и необходимостью осмысления пройденного ею пути, преемственности и дальнейшего ее развития с учетом эволюции общества. В статье представлена биография, научно-педагогическая, практическая, экспертная и общественная деятельность д.ю.н., профессора К.С. Мауленова (род. в 1955). Используется хронологический, тематический, биографический, контентно-исторический и логический анализ. Новизна исследования заключается в попытке комплексной реконструкции деятельности и творчества видного и оригинального представителя юридической науки Казахстана конца ХХ – начала ХХI вв. В статье сделаны выводы об особенностях третьего поколения ученых-юристов Казахстана, к которому принадлежит и К.С. Мауленов (период формирования и творческой активности; наличие не только научно-педагогического, но и практического опыта в государственных органах и частных компаниях; опыт участия в политических и правовых реформах; формирование самодостаточности юридической науки республики; расширение пространства научной деятельности и публикационной активности). В качестве отличительной черты научной деятельности профессора К.С. Мауленова выделен междисциплинарный и межотраслевой характер его научного творчества. Очерчены основные направления его исследований в сфере государственно-правового регулирования экономики. Отмечается позитивное значение для поддержки развития спорта книг ученого и журналиста по истории бокса в Казахстане, являющемся одним из мировых лидеров в развитии данного вида спорта, а также полезность для воспитания молодых юристов серии его статей о видных деятелях юридического образования и юридической науки Казахстана. Ключевые слова: история юридической науки, юридическое образование, Мауленов К.С., государственно-правовое регулирование, государственное управление, нефтяное право, право интеллектуальной собственности, международное экономическое право, медицинское право, история бокса в Казахстане.

Для цитирования и библиографии: Ударцев С.Ф. Касым Сырбаевич Мауленов: видный ученый-юрист и общественный деятель // Право и государство. 2020. № 3-4. – С. 175-200. DOI: 10.51634/2307-5201_2020_34_175

Ударцев С.Ф. Қасым Сырбайұлы Мəуленов: көрнекті ғалым-заңгер жəне қоғам қайраткері // Құқық және мемлекет 2020. № 3-4 (88-89). Б. 175-200. Қазақстан заң ғылымының тарихын зерттеудің өзектілігі заң ғылымы дамуының жаңа кезеңімен жəне қоғам эволюциясын ескере отырып, оның өткен жолын, сабақтастығын жəне одан əрі дамуын ұғыну қажеттілігімен байланысты. Мақалада з.ғ.д., профессор Қ.С. Мəуленовтың (1955 жылы туылған) өмірбаяны, ғылымипедагогикалық, практикалық, сараптамалық жəне қоғамдық қызметі ұсынылған. Хронологиялық, тақырыптық, өмірбаяндық, мазмұнды-тарихи жəне логикалық талдау қолданылады. Зерттеудің жаңалығы ХХ ғасырдың аяғы мен ХХІ ғасырдың басындағы Қазақстанның заң ғылымының көрнекті жəне біртума өкілінің қызметі мен шығармашылығын кешенді реконструкциялау талпынысында жатыр. Мақалада Қазақстан заңгерлерінің үшінші буынының ерекшеліктері туралы қорытынды жасалған, Қ.С. Мəуленов те солардың қатарына кіреді (қалыптасу жəне шығармашылық белсенділік кезеңі; ғылыми-педагогикалық қана емес, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен жеке компанияларда практикалық тəжірибесінің болуы; саяси жəне құқықтық реформаларға қатысу тəжірибесі; республиканың заң ғылымының өзін-өзі қамтамасыз етуін қалыптастыру; ғылыми қызмет пен жарияланым белсенділігінің кеңістігін кеңейту). Профессор Қ.С. Мəуленовтің ғылыми қызметінің ерекшелігі ретінде оның ғылыми шығармашылығының пəнаралық жəне салааралық сипаты айрықша көрсетіледі. Оның экономиканы мемлекеттік-құқықтық реттеу саласындағы зерттеулерінің негізгі бағыттары көрсетілген. Ғалым əрі журналистің боксты дамытуда əлемдік көшбасшылардың бірі болып табылатын Қазақстандағы спорттың осы түрінің тарихы туралы кітаптарының маңыздылығы, сондай-ақ жас заңгерлерді тəрбиелеу үшін оның Қазақстанның заң білімі мен заң ғылымының көрнекті қайраткерлері туралы бірқатар мақалаларының пайдалылығы атап өтіледі. Тірек сөздер: заң ғылымының тарихы, құқықтық білім беру, Мəуленов Қ.С., мемлекеттік-құқықтық реттеу, мемлекеттік басқару, мұнай құқығы, зияткерлік меншік құқығы, халықаралық экономикалық құқық, медициналық құқық, Қазақстандағы бокс тарихы.
Udartsev S.F.  Kasym Syrbayevich Maulenov: prominent legal scholar and public figure // Law and state 2020. № 3-4 (88-89). Р. 175-200. The relevance of the study of history of legal science in Kazakhstan is associated with a new stage in the delopment of legal science and the need to comprehend what have been achieved, its continuity and further development, taking into account the evolution of the society. The article presents the biography, of Doctor of Judicial Science, Professor, K.S. Maulenov, as well as his scientific and pedagogical, practical, expert and social activities. We applied the chronological, thematic, biographical, content-historical and logical analysis. The novelty of the study lies in the attempt to reproduce in full the activities and creativity of a prominent and original representative of the legal science in Kazakhstan starting from the late 20th century till early 21st century. The article draws conclusions about the features of the third generation of legal scholars in Kazakhstan to which Maulenov belongs. This is a period of formation and creative activity that covers not only scientific and pedagogical, but also practical experience in public authorities and private companies, participation in political and legal reforms. It also includes forming the selfsufficiency of legal science of the Republic and expending the space of scientific and publication activity. K.S. Maulenov's distinctive feature of scientific activity is the interdisciplinary and intersectional nature of his scientific work. The general approach of his study in the field of state and legal regulation of the economy has been outlined. Moreover, being a scientist, a journalist as well as one of the world leaders in developing boxing, Maulenov writes some books on the history of boxing in Kazakhstan. They have a positive impact on the development of this type of sport. In addition, a series of his articles about prominent figures in legal education in legal science in Kazakhstan foster the education of young lawyers. Key words: history of legal science, legal education, K.S. Maulenov, state-legal regulation, public administration, petroleum law, intellectual property law, international economic law, medical law, boxing history in Kazakhstan.
Читать статью